Víðir - 27.11.1943, Blaðsíða 2

ViliÐ I R
«
Breytt vidhorf.
kemur út vikulega.
Ritstjóri:
MAGNÚS JÓNSSON
Sími 155 Pósthólf 15
EyjaprentBmiJSjan
Strandferðir.
Nú ®ru Stokkaeyrarferðirnar
hsettar að þeasu sinni. Þó að
farkosturinn kunni að vera ekki
■em ákjóianlegaatur til fólka-
flutninga hafa ferðirnar heppn-
iat vel. Skipatjórann engin
■kyisa hent á hinni vandförnu
og varaiömu leið milli Bkerj-
inn upp að bryggju á Stokka-
eyri.
Áwtlaðar ferðir voru tvær í
viku hverri, en urðu að víau
illmikið fleiri.
Firþegafjöldinn, mikið á
fjórðu þúaund, sýnir hve nauð-
eynlegt er að hafa bát i förum
þeua leið. Hefði farartækið
verið fullkomnara og betur lag-
að til fóikaflutninga myndi far-
þegatalan hafa orðið eun hærri.
Ýmair veigra lér við að ferð-
aat með avona bát vegna
þrengala. Og hæpið er það fyr-
ir ajóveikt og illa búið fóiK nö
ætla aér plása á dek.ki, því
atundum eru veðurbreytingar
anöggar, eiukum þsgar hauatar.
Veatmannaey ngar þyrftu að
eignaat skip, hæfilega atórt
vandað og vel útbúið til strand-
aigUnga hér meðfram Suður- og
Suöveaturlandinu, með viðkomu
á nokkrum höfnum, t d. Reykja-
vík, Stokkaeyri, Vík og víðar
maatti koma við ef tækt er.
Skipiö hefði aðaetur hér í Eyj-
um.
Stærð ailka skipa myndi hæfi-
leg 150 -200 amáleatir, með
ganghraöa 10—12 m. í eina
djörf fyrirtæki hifa Eyjamenn
áður ráðiat, eina og t. d. þegar
þeir, meira en belmingi færri
en þeír nú eru, lögðu aimann
hir út í Eyjar á eigin koatnað
og nokkrum árum aiðar keyptu
björgunarskipið Þór. Og til fleiri
framkvæmda, eem vel hafa lán-
iat, hafa þeir rerið brautryðj-
endur.
Ef Vestmannnaeyingar vildu
eignaat akip til fyrrnefndra
atrandferða, þá ei tækni í skipa-
amíðum hér komin á það stigt
að ekki þyrfti að leita út fyrir
Eyjarnar til að fá timburskip
amlðað. Vinnulaunin gætu því
gengið til heimamanna.
Frá því að vélbátaútgerðin
hófat og allt fram að byrjun
yfiratandandi atyrjaldar, varaalt-
fiakverkunin lang algengasta að-
ferðin með verkun fiskjar, bæði
hér sem annarastaðar á landinu.
Og þó að þeaai verkunaraðferð
hafi gefist vel framan af, var
ekki ann&ð sjáanlegt, en að
hún gæfi orðið það lítinn arð
og væri að öðru leyti það erfið
umfangs, að i framtiðinni aé
hún óhugaanleg sem aðalverk-
unaraðferð á afla vélbátaflotans,
eina og hún var fyrir stríð.
En hvaða lausn verður þá á
þesbum málum i framtiðinni?
Hraðfrystihús.
Áður eu núverandi styrjöld
hófst, var nokkur skriður kom-
inn á byggingu hraðfrystihúaa.
Vcrðlag og ýmiskonar bygg-
ingarörðugleikar hafa að nokkru
hamlað eðlilegri framþróun á
þessu sviði. Þó hafa nokkur
alík hús verið reist víðavegar
um landið hin siðustu ár, en
ábyggilega færri en ef normal
tímar' hefðu verið. Fyrir Veat-
mannaeyjar geta hraðfryatihús-
in, að miuBta koati næatu ár,
aldrei orðið nema að nokkru
leyti nægileg lausn þessa mala.
Aðstaðan hér er þannig eins
og okkur er kunuugt, að lang
meutur hluti aflana berst að
landi á aðeins þremur mánuð-
uui Afköst hraðfyatihúsanna eru
þ ‘ö takmörkuð, að þó vel kuuni
að vera að þau séu rétta lausu-
in, er mjög laugt í land, að þau
verði það atórvirk og afkaata-
mikil, að þau ein verði nægj-
anleg.
Útftatntagar
ísfiskjar.
Onnur leið aem ajáanlega
verður að fara fyret ura ainn,
eftir að styrjöldinni er lokið, er
Ættu Eyjimenn ráð á akipi
til umtalaðra ferða, þá myndi
ferðamönnum fjölga hér og við-
skipti ankast, bæði okkur og
öðrum til þæginda.
Enginn skyldi efa að ríkið
veitti styrki til slíkra ferða
eins og t. d, til FJóabáta, Djúp-
báta, eða hvað þeir eru kall-
aðir.
Þetta mál esttu Vestmanna-
eyingar, sem hug hafa á vel-
farnaði fólksim, að taka til at-
hugunar — og það sem fyrat.
að flytja fiakinn á erlendan
markað ísvarinn eins og nú er
gert.
Það er þó ýmislegt í sam-
bandi við þessa leið, sem þarf
að taka framförum frá því sem
nú er, ef hún á að koma að til-
ætlum notum- Sá möguleiki,
sem við nú höfum til þess að
aelja iavarinn fiak á markaði i
Englandi i jafn stórum stíl og
gert er, skapaðist eins og flest-
um mun ljóst, við það, að Eng-
lendingar og aðrir sem áður
voru þar mest ráðandi, urðu
▼egna styrjaldarþarfa að draga
inn langmeatan hluta fiskiflota
síns, að minsta kosti þanu, sem
fiskaði fjær heimalandinu. Við
þetta óx eftirspurnin eftir fiski.
þar i landi svo mjög, að fyrir_
íslendinga heíur það engum van-
kvæðum verið bundið að selja
fisk sinn fyrír geypiverð og
það oft fisk, sem að gæðnm til
hefur vægast sagt ekki verið
sem akyldi.
En við hvorki megum né
getum reiknað með að þetta á-
Btaud haldist i neitt avipuðu
formi að striðinu loknu, þegar
framboðið á markaðnum verð-
ur orðið meira en eftirapurnin.
Þá verða það í mörSum tilfell-
um aðeins gæðin sem ráða hvort
fiakur selst og þá jafnhliða
hvort fyrir hann fæst það verð,
sem nauðsynlegt er. Með þeirri
meðferð sem nú er hér heima
a íiskinum er óhugsandi að við
getum með nokkrum árangri
tekið þátt í þessari samkeppni.
En ég er þeirrar trúar, að ef
allir, aem að þessum málum
standa, allt frá þeim fyrsta, sem
leggur hendur á fiskinn í bátn-
um, til þeirra, sem taka að sér
að skila honum á hinn erlenda
markað, — vilja leggjast á eitt
með að vanda meðferð hans
eins og frekast er kostur, megi
með viðunandi árangri halda
fiakflutningum áfram í avipuðu
formi og nú er, að minsta kosti
fyratu árin eftir atríð.
En að fara að eina og nú er
gert, að nota stingi tii þess að
kasta fiskinum upp úr bátunum
við bryggju, aíðan af bryggju
upp í bíla, keyra honum npp í
fiskaðgerðarhúsin, sturta honum
þar úr bílnum, nota síðan sting
til þe8B að kasta honum upp i
bíl að aðgerðinni lokinni, keyra
honum niður á bryggju og sturta
honnm þar úr bílnum, nota enn
á ný atingi við að þvo hann
upp á bryggjunni og kasta hon-
um loks með stingjum niður í
fiaktökuakipin, — getur aldrei
orðið til annara en þess, að fiak-
urinn verði fyrir það miklu
hiijaski og ireð það mörgum
stuugum, að hann verði lítt
aeljanleg vara þegur á markað-
inn kemur, ef um nokkra aam-
keppni er að ræða.
Á þesau má ráða mjög mikla
bót, ef vilji þeirra manna allra,
sem að þesaum málum vinna,
er fyrir hendi. Fyrsta Bkrefið
sem þarf að atiga, er að banna
algerlega notkun Btingja, að
minata kosti eftir að fiakurinn
hefur verið hausaður, ug helst
að öllu leyti, þar aem engin
trygging er fyrir því að hann
verði ekki stunginn i bolinn,
þótt hann bafi ekki verið af-
hausaður. Nú kunna margir að
haida þvi fram, að atunga í
fiskinn eftir að bann er dauður
geri eltkert til, ef hauu aé
stunginn þannig að bann bein-
linia rifni ekki. En þetta er al-
gerlega misakilningur. Þegar
fiskurinn er þveginn upp fer
ekki hjá þvi að það vatu, sem
hanu er þveginu úr, verður
mcira eða mmna blóðugt og ó-
hreiut að öðru leyti af eðlileg-
um oraökum. Við það að fiskur-
ínn er þveginn upp úr, eða ligg-
ur í sliku vatni fer heldur ekki
hjá því, að þetta uppþvottar-
vatn leiti inn í þau för sem
koma eftir stinginn. Við fiökun
koma svo i ljós dökkir blettir
á innra borði fiakjarins, sem
eru þau óhreinindi, er komist
hafa inn um roð fisKjarins i
geguum stungufarið eða storkn-
að blóð, sé fiskurinn stunginn
alveg nýr. Þegar þess er gætt,
að nokkur eða allverulegur
hluti af þeim þorski, sem flutt-,
ur er á erlendan markað, er
flakaður áður en hann er seld-
ur neytendum, gefur að skilja
hvaða afleiðingar þetta hefur.
Mér er það vel ljóst, að sting-
ir þeir sem notaðir eru gera
þeim mönnum, sem að fiokin-
um vinna, talsvert hægara fyr-
ir og kunua að einhverju leyti
að auka vinnuafköstin. En hvort
■ tveggja þetta verður að víkja
fyrir þeirri nauðsyn, sem það
er byggðarlaginu í heild, að
geta skílað þesaari einu útflutn-
ingsvöru sinni i sem bestu á-
aigkomulagi.
Húsbyggtag á
Bása8kersbryggju.
Til þeiB að loaua við það
hnjaBk, sem fiskur óhjákvæmi-
lega hlýtur að verða fyrir, við
það að honum er dreift um
fleiri tugi fiskhúsa til aðgerðar,
virðist aðeins vera til ein leið.
Og hún er sú, að byggt verði
á sjálfri aðalbryggjunni (Báaa-
skersbryggjunni) nægilega stórt
hús til aðgerðar fiskjarins og
verkunar hana að öðru leyti.