Víðir - 04.06.1946, Blaðsíða 1

XVII.
Vestmannaeyjum 4. júní 1946
12. tölublað
JÓHANN Þ. JÓSEFSSON:
Fjárframlag til Vestniannaeyjahafnar
Þeirri, sem álíta að ekki haíi
verið séð fyrir brýnum þörfum
til hafnarff amkvæmda. á þessu
ári í Vestmannaeyjum, vildi ég
benda á eftirfarandi:
Eg hafði oft minnzt á það á
vnannfundum í Eyjum, að þörf
væri á breyttri hafnarlöggjöf og
þá helzt í sambandi við endan-
lega ákvörðun, „plan" um hafn-
arframkvæmdir næstu ára. Þetta
,,plan" er enn ekki fyrirliggj-
andi svo ég viti, en á öndverðu
því þingi, er síðast átti setu,
flutti ég nýtt frumvarp um halfi-
arlög fyrir Vestmannaeyjar þár
sem larið var l'vam á.að auka
stórlega fvamlag til hainarinnar,
og að breyta framlagshlutfallinu,
sem hefur verið nú hin síðari ár
/á á móti % lfá hafnarsjóði í
% á móti n/5 frá hafnarsjóði.
Eftirfarandi greinargerð fylgdi
frumvarpinu:
,,Það eru nú liðin rúm 30 ár,
síðan hafin var bygging hafnar-
mannvirkja í . Vestmannaeyjum,
og hefur því verki að vísu mið-
að lvægt áfram vegna óvenju-
legra öfugieika við byggingu
halnargarðanna, sem eru lyrir
opnu hafi, sém kunnugt er. Þeir
hafa á þessu tímabili orðið l'yr-
ir miklum áföllum hvað eftir
annað og þótt nokkur hlé hafi
orðið á stórsköðum á þeim um
tíma, er enn sýnilegt, að garð-
hausarnir, einkum norðanvert,
þurla stórkostlegra umbóta, svo
að frambúð sé að. Jafnt og þétt
cr unnið að dýpkun hafnarinnar
°g á stækkun hennar inn á við
nefur h'ka verið byrjað með góð-
um áfangri. Sú stækkun jaln-
ltamt dýpkun innsigiingarinn-
ar og hafnarsvíeðisins í héild
tnun enn í mörgár krefjast mik-
illa fjárframlaga.
Höi'nin er undirstaða alls at-
vinnulífs í Eyjunum, og nú, þeg-
ar 'skipin stækka, þarl' enn meiri
átök cn áður til þess að gera
höfnina svo úr garði, að hún geti
fullnægt hinu mikilvæga hlut-
verki sínu bæði fyrir Vestmanna-
eyjar og raunar fvrir landið allt.
hýðing Vestmannaeyjahafnar
fyrir þjóðarbúskapinn sést m. a.
af nokrum tölum varðandi ís-
fiskútflutning í flutningaskip-
um 3 síðustu ár.
Frá Vestmannaeyjum iluttust
árið 1942 16,6%, 1943 17,9%
og 1944 21,7% af öllum ísfisk-
útflutningi landsmanna, sem
fluttur var út í flutningaskipum.
Árið 1942 fóru frá Eyjum 129.
1943 102 og 1944-125 ísfiskfarm-
ar í smærri og stærri skipum á
erlendan markað.
I þessu Ifumvarpi er gert 'ráð,
fyrir, að framlag ríkissjósð til
hafnarmannvirkja Vestmanna-
eyja nemi 2/g, þótt þær hafi lengi
búið við i/$hl. framlag. Framan,
áf var þetta framlag aðeins 1/,
og var það kaiip.staðnum vitan-
lega ofvaxið að bera y4 hluta
kostnaðar af hinni dýru hafnar-
gerð. Það er því full þörf á að
fá þessum hlutföUum breytt,
enda eru ^þeir staðir á landinu,
sem btia vjð \/A hluta ríkissjóðs-
l'rainlag til sb'kra manvirkja,
iniklu betur settir en Kyjarnar,
hvað aðstöðu snertir Irá náttúr-
unnar hendi. Halnargarðarnir í
Kyjum eru byggðir fyrir opnu
hafi, en víðast annars staðar, þar
sem lagt er Ifam al ríkissjóðs
hállii í sama hlutlalli og ált hef-
uf sér stað þar, skýla íirðir og
llóar hafnarmannvirkjunum, og
er því aðstaðan havla ólík.
Nánar mun að þessu vikið í
l'ramsögu".
Miirg önnur hafnarfrumvörp
lágu Ifammi og varð að r^íði á
þessu þingi að semja ein allsherj-
ar hafnarlög fyrir hafnir lands-
ins, sem voru svo flokkaðar í A.,
haliur sem lá Ifamlög til hafn-
argerðar og Bí; staði sem ekki
geta kaliazt hafnir en fá Iramlög
til lendingarbóta.
Lögin ákveða 35 iiafnir, þar á
meðal \'estmannaeyjar, sem f'á
úr n'kissjóði -/5 hluta kostnaðar
við hafnarmannvirki, og hefur
ríkisstjórnin heimild til að á-
byrgjast I. h. ríkissjóðs lántöku
fyrir þá SÁ, sem hafnarsjóðirniv
þurfa að leggja Iram á móti. I>:i
láætla lögin 68 staði, sem njóta
styrks til lendingarbóta.
bessi lög afnema öll hafnar-
lög, sem fyrir eru og varðandi
þau frumvörp um hafnarlög,
sem fyrir lágu í þinginu, par á
meðal það, sem áður var minnzt
á fyrir Vestmannaeyjar, þá voru
þau tekin 'upp eða efni þeirra í
þessi almennu lög um hafnar-
gerðir og lendingarbætur.
Önnur nýjung er einnig í l'ög
tekin, sem eru lögin um hafn-
arbótas \ óð, sem Jær
pTÍggjfl milljóna
framlag ;í ári úr ríkissjóði og heí-
ur það hlutverk að uppfylla þær
þarfir um fjárframlög' til hinna
einstöku hafna, sem fjárlagsveit-
ing ekki endist til að uppfylla,
en þó alltaaf með sömu framlags-
hlutföllum o'g ákveðin evu í
hafnarlögunum. *
Þetta gerir það að verkum, að
það er undir því komið hvað
bæjarfélögin eða aðrir aðilar
sem að hafnargerðinni standa,
sjá sér fært að leggja fram ann-
aðhvort af eigin lé hafnarsjóð-
anha eða al' lánsfé, hvað framlag
ríkissj(')ðs \evðuv mikið.
Síðustu 5 ár liafa halnavfvam-
k\æmdiv í \'estmaunaeyium
numið um kv. 2.340.000,00, eða
um
jyo [jú.s. kr',
að' meðaltali á ávi.
I/3 hefur ríkissjoður greitt en
% hafa komið úr hafnarsjóði.
I árslok 1945 áttu Vestmanna-
eyingar cltiv uin 32 þús. kv. ó-
eyddar af styvk þcssa árs lil hafn-
arinnav.
Nú á víkissjóðuv að gveiða
200 pús. kr.
samkv:emt fjárlagaákvæði til
Vestmannaeyja.
Samkvæmt hinum nýju ájkvæð-
um laganna á hann nú að láta
2 kivónur á móti hvcrjum 3 sem
hafnarsjóðuv leggur fram. Þeíta
jrurnlag, sem nú er rneð betri
lihitjaUskjöruin en áditr var,
pýiíir jiað, að Veslinannaeyjar
geta unnið i suinar jyrir luílfa
niiUjön króna að endurbótuin
lia[narinnar með rikissjáðsstyrk,
samkva'ini jjárlögum og frain-
lagi hajnarsjóðs, sem má taka að
láni ef vill ineð ábyrgð ríkissjóðs.
Þétta cv því engu ininni upp-
1
Ny tegund af
bátadælu
(Lensidæla)
Á stríðsárunum helur verið
fundin upp í Noregi ný tegund
af „lensidælu", sem er þann-
ig, að hún gengur ekki fyrir
vélaafli. Það eru hreyfingar báts-
ins, sem eru aflgjafi dælunnar,
en hún dælir sjálfkrafa úr bát-
uriuna við hina minnstu hreyf-
ingu þeirra á sjónum. Getur
þetta komið sér sérstaklega vel
í útilegubátum, eða bátum, sem
sækja langt á miðin, ef vélabilnn
verður. Lensidælan heldur þá
sjálfkrafa áfrarij að dæla, svo
framarlega sem nokkur hreyfing
er á sjónum. Sé alveg ládeyða
getur einn maður í mestu mak-
indum dælt með aðeins ann-
arvi hendinni. Þetta er mikil
bót fvá 'því sem áðuv vav og get-
uv orðið til stóraukins öryggis, t.
d. ef leki kemur að bál samfai'a
\élarbilun.
í Noregi hefur þessi tegund
lensipnmpu verið reynd í meira
en' eitt ár og þótt gefast mjög
vel og helur fengið meðmæli
norska skijíaeltirlitsins, og upp-
linningamaðurinn hefur fengið
á henni lögvarið einkaleyli.
Vmsav gerðir eru af dælunni,
eftir stærð bátanna. Búast'má
við að hún fáist hirigað til lands-
ins í haust. Ættu þeir vélbáta-
eigendur og lormcnn, scm ætla
sér að lcsta kaup ;i dælunni að
snúa sér scm lyrst með pantanir
sínar til S. Hermansens, Ásbyrgi,
sem l'engið hel'ur umboð fyrir
Island ;í nefndri dælu.
hæð, sem nú má vinna fyrir, en
unnið hefur verið að nieðaltali
síðustu 5 dr.
\'ilji bæjavstiórn auka þessar
Ifamk\;emdiv og fá meira fé til
halnarlvamkvæmda, þá er nti
svo fyrir þ\í séð, að ráðherra
getnr bætt við það framlag sem
Ejárlög ákveða með því að veita
úr hafnarbótasjóði á móti fram-
l'ramhald á /). síðu.