Víðir - 04.06.1946, Blaðsíða 1

4
XVII.
Vestmannaeyjum 4. júní 1 <)4<j
1 2.
tölublað
JÓHANN Þ. JÓSEFSSON:
Fjárframlag fil Vestmannaeyjahafnar
Þeim, sem álíta að ekki hai'i
verið séð fyrir brýnum þörfum
til hafnarframkvæmda á þessu
ári í Vestmannaeyjum, vildi ég
benda á eftirfarandi:
Eg hafði oft minnzt á jrað á
mannfundum í Eyjum, að þörf
væri á breyuri hafnarlöggjöf og
1 )á lielzt í sambandi við endan-
lega ákvörðun, „plan“ um hafn-
arframkvæmdir næstu ára. betia
„plan“ er enn ekki fyrirliggj-
andi svo ég viti, en á öndverðu
])ví þingi, er síðast átti setu.
flutti ég nýtt lriunvarp um hafn-
arlög fyrir Vestmannaeyjar ]>ár
sem farið var fram á.að auka
stórlega lramlag til hafnarinnar,
og að breyta Iramlagshlutfallinu,
sem hefur vcrið nú hin síðari ár
i/3 á móti % frá halnarsjóði í
% á móti % frá hafnarsjóði.
Eftirfarandi greinargerð fylgdi
frumvarpinu:
„Það éru nú liðin rúm 30 ár,
síðan hafin var bygging hafnar-
mannvirkja í Vestmannaeyjum,
og hefur því verki að vísu mið-
að fnegt áfram vegna óvenju-
Iegra ör'ugieika við byggingu
hafnargarðanna, sem eru l'yrir
opnu hafi, sém kunnugt er. Þeir
hafa á þessu tímabili orðið fyr-
ir miklum áföllttm hvað eftii
annað og þótt nokkur hlé hafi
orðið á stórsköðum á þeim um
tíma, er enn sýnilegt, að garð-
hausarnir, einkum norðanvert,
]>urln stórkostlegra umbóta, svo
<ið frambúð sé að. Jafnt og þétt
cr ttnnið að dýpkttn hafnarinnar
°g á stækkun hennar inn á við
hefur líka verið byrjað tneð góð-
unt árangri. Sú stækkun jaln-
ltamt dýpkun innsiglingárinn-
ar og þafnarsvæðisins í liéild
mun enn í mörg.ár kreljast mik-
illa fjárframlaga.
Höfnin er undirstaða alls at-
vinnulíls í Eyjunum, og nú, þeg-
ar skipin stækka, þarf enn tnéiri
átök en áður til þess að gera
höfnina svo úr garði, að hún geti
íullnægt hinu mikilvæga hlut-
verki sínu bæði fyrir Vestmanna-
eyjar og raunar fyrir landið allt.
Þýðing Vestmannaeyjahafnar
fyrir þjóðarbúskapinn sést m. a.
af nokrum tölum varðandi ís-
fiskútflutning í ílutningask'ip-
um 3 síðustti ár.
Frá Vestmannaevjum fluttust
árið 1942 16,6%, 1943 17,9%
og 1944 21,7% af öllunt ísfisk-
útflutningi landsmanna, sem
flutttir var út í flutningaskipum.
Arið 1942 fóru frá Eyjum 129,
1943 102 og 1944 125 ísfiskfarm-
ar í smærri og stærri skiputn á
erlendan markað.
I þessu frumvarpi er gert ráð
fyrir, að íramlag ríkissjósð Lil
hafnarmannvirkja Vestmanna-
eyja nemi 'j/, þótt þær hafi lengi
búið við t/3 1)1. framlag. Eraman
af var þetta Iramlag aðeins 1/j,
og var það kaupstaðnum vitan-
lega ofvaxið að bera :/t hluta
kostnaðar af hinni dýru hafnar-
gerð. Það er því full þörf á að
fá þessum hlutföllum breytt,
encla ertt þeir staðir á landinu,
sem búa vjð i/3 hluta ríkissjóðs-
Iramlag til slikra manvirkja,
miklu betur settir en Eyjarnar,
hvað aðstöðu snertir frá náttúr-
ttnnar hendi. Halnargarðarnir í
Eyjum eru byggðir fyrir opnu
hafi, en víðast annars staðar, ]>ar
sem lagt er fram al ríkissjóðs
hállii í sama hlutfalli og átl hef-
tii: sér stað þar, skýla 'firðir og
lióar hafnarmannvirkjunum, og
er því aðstaðan harla ólík.
Nánar mtin að þessu vikið í
framsögu".
Mörg önnur hafnarlrumvörp
lágtt frainmi og varð að ráði á
þessu þingi að sentjtt ein allsherj-
ar hafnarlög lyrir hafnir lands-
ins, sem vortt 'svo flokkaðar í A.,
hafnir sem iá framlög til hafn-
argerðar og B., staði sem ekki
geta kallazt hafnir en fá Iramlög
tiliendingarhóta.
Lögin ákveða 35 hafnir, þar ;í
meðal Vestmannaeyjar, sem fá
úr ríkissjóði -/r> hluta kostnaðar
við hafnarmannvirki, og hefur
ríkisstjórnin heimild til að á-
byrgjast f. h. ríkissjóðs lántöku
fyrir þá sem hafnarsjóðirniv
þurfa að leggja Iram á nióti. Þá
éiætla lögin (>S staði, sem njóta
styrks til lendingarbóta.
Þessi lög alnetna öll hafnar-
lög, sem fyrir eru og varðandi
þatt frumvörp um hafnarlög,
sem lyrir lágu í þinginu, þar á
rneðal það, sem áður var minnzt
á fvrir Vestmannaeyjar, þá voru
þau tekin upp eða efni þeirra í
þessi ahnennu lög um hafnar-
gerðir og lendingarbætur.
Onnur nýjung er einnig í lög
tekin, sem ertt lögin um haln-
arbótasjóð, sem fær
þriggju milljóna
framlag á ári úr ríkissjtVði og hef-
ur það hlutverk að uppfylla þær
þarfir um fjárfrámlög til hinna
einstöku halna, sem fjárlagsveit-
ing ekki endist til að uppfylla,
en þó alltaaf með schnu framlags-
hlutföllum og ákveðin eru í
hafnarlögunum.
Þetta gerir það að verkum, að
það er undir því komið hvað
bæjarfélögin eða aðrir aðilar
sem að hafnargerðinni stánda,
sjá sér fært að leggja iram ann-
aðhvort af eigin fé halnarsjóð-
anha eða af lánsfé, hvað lramlag
ríkissjóðs verður mikið.
Síðustu ij ár hala hafnarfram-
kvtemdir í Vestmannaeyjum
nttmið ttm kr. 2.340.000,00, eða
uni
/70 j)ús. kr.
að meðaltali ;t ári.
/5 hefur ríkissjóður greitt en
hafa komið úr hafnarsjóði.
í árslok 1945 áttu Vestmanna-
eyingar el'tir uin 32 þús. kr. ó-
eyddar af styrk þessa árs til hafn-
arinnar.
Nú á ríkissjóður að greið'a
200 j)ús. kr.
i samkvæmt ljárlagaák\æði til
j Vestmannaeyja.
Samkvæmt hinuni nýjtt ákvæð-
um laganna á hann nit að láta
1 2 krónur á móti hverjttm 3 setn
j hafnarsjóður leggur fvam. Þctta
framlag, sern nú cr nteð betri
hluifaUskjörum cn áöur var,
f/ýðir pað, að Vcslmannaeyjar
getu ’unriið i surnar fyrir liálfa
milljón krótia að endurbótum
hafnarinuar með rikissjóðsstyrk,
sarnkvœrnt fjárlögurn og fram-
iagi hafnarsjóðs) sem má taka að
láni ef vill rneð ábyrgð rihissjóðs.
Þetta er því engu tninni upp-
Ný tegund af
bátadcelu
(Lensidæla)
A stríðsárunum hefur verið
fundin upp í Noregi ný tegund
af „lensidælu", sem er þann-
ig, að hún gengur ekki t’yrir
vélaafli. Það eru hreyfingar báts-
ins. sem eru aflgjafi dælunnar,
en hún dælir sjálfkrafa úr bát-
unum við hina minnstu lireyf-
ingtt þeirra á sjónum. Getur
þetta kontið sér sérstaklega vel
í útilegubátum, eða bátum, sem
sækja langt á miðin, et vélabilun
verður. l.ensidælan heldur þá
sjálfkrala áfrant að dæla, svo
tramarlega sent nokkur hreyfing
er á sjónum. Sé alveg ládeyða
getur einn rnaður í rnestu mak-
inchtm dælt með aðeins ann-
arri hendinni. Þetta er mikil
bót frá því sem áður var og get-
ttr orðið til stóraukins öryggis, t.
d. el leki ketuur að bát samfara
vélarbilun.
í Noregi hefur ]>essi tegund
lensi))timpu verið reynd í meira
en eitt ár og þótt gel'ast mjög
vcl og hefur fengið tneðmæli
norska skipaefthiitsins, og upp-
finningamaðurinn hefttr fengið
á henni lögvarið einkaleyfi.
Ymsar gerðir eru af dælunni,
eftir stærð bátanna. Búast má
við að luin láist hingað til lands-
ins í hausL. vEttu þeir vélbáta-
eigendur og formenn, setn ætla
sér að 'l'esta kaup á dælunni að
snúa sér sem fyrst með pantanir
sínar til S. Hermansens, Ásbyrgi,
sem léngið hefur umboð fyrir
ísland á nefndri dælu.
hæð, sem nú ntá vinna fyrir, en
unnið hefur verið að rncðaltali
síðustu 5 ár.
Vilji bæjarsljcirn auka þessar
framkv :emdir og fá meira fé til
hafnarlramkvæmda. þá er nti
svo l’yrir því séð, að ráðherra
getur bætt við }>að frantlag sem
Ijárlög ákveða með því að veita
úr hafnarbótasjóði á móti fram-
Eramhald á 4. síðu.