Víðir - 31.01.1948, Síða 1

XI\>
Vestmannaeyjuin, 31. jan. 194S
3. tölublað.
Bókarfrcgn:
Hainargerðin í Vestmannaeyjum
eftir Jóhann Gunnar Ólafsson
Rit þetta, sem er 150 bls., er
sérprentun úr tímariti Verkfræð-
ingafélags íslands 1946 og 1947-
Fyrst er rakinn aðdragandi að
byggingu hafnarinnar liér. Eink-
um komst skriður á þetta mál eft
ir að vélbátarnir komu og 1907
fer verzlunarfyrirtæki í Skotlandi
fram á einkaleyfi til þess að
mega byggja höfn og bryggjur í
Vestmannaeyjum. Ekki er þess
getið, með hverjum hætti Skotar
hugsuðu sér hafnarframkvæmdir
hér, en lieyrzt hefur, að jreir
hafi ætlað sér að gera garð frá
Miðhúsakletti og austur í Kletts-
nef og taka innsiglinguna gegn-
um Klettaskörð. Svo segir í rit-
inu: „Þó að sýslunefnd væri full-
komlega ljóst, hversu inikla þýð-
ingu endurbætur á höfninni
myndu hafa og sæi fram á, að
dráttur yrði á framkvæmdum
;tf eigin ramleik, kostnaðarins
Vegna, treysti hún sér ekki til að
ni ela með umsókninni. Stjórnar-
■ðið mun ekki hafa treyst sér,
el-tir þessar undirtektir, til þess
að láta málið halda lengra."
Seinna breytti þó nefndin
hokkuð um afstöðu og að hún
• ’Sé meðmælt Jrví nú, að Copland
■ Og Berrie sé veitt einkaleyfi til
•ualnargerðar í Vestmannaeyjum
mc'j j>eim breytingum, sem hún
bali stungið upp á, ef ekki fáist
'é úr landssjóði til endurbóta á
bölninni."
1919 og 1911 fer fram fyrsta
I járveiting lándssjóðs kr. 4000,00
”hl rannsóknar á hafnarstæði í
yestmannaeyjum“, og var feng-
‘hn til starfans danskur verkfræð
lrigur, C. Be ch, sem má segja, að
'ali gert þær tillögur og upp-
cll;«ti, sem réðu að mestu gerð
huverandi hafnar í Vestmanna-
eV.jumy þó að Einnbogi R. Þor-
Valdsson o. fl. kæmu þar mjög
Vlð s‘%ti síðar.
C. Bech stakk jafnframt upp á,
að skurður yrði grafinn gegnum
Eiðið og þar jafnframt höfð inn-
sigling og „til Jress að skýla inn-
siglingunni í skurðinn gegnum
Eiðið verði byggðir tveir skjól-
garðar annar að vestan út frá
Skanzaklettum, en hinn lit frá
heimakletti að skerinu rnilli
Eiðisdranga".
Svo 1913 „var flutt á Alþingi
frumvarp til hafnarlaga“ og þar
jrað samþykkt.
„I 1. grein var ákveðið, að úr
landsjóði skyldi greiða kr.
62.500,00 til hafnargerðar í
Vestmannaeyjum eða lA kostnað
ar gegn þreföldu framlagi úr
haínarsjóði Vestmannaeyja“ . . .
„2. gr. kvað svo á, að ráðherra
skyldi ábyrgjast fyrir hönd lands-
sjóðs 187,500,00 króna lán til
hafnargerðar í Vestmannaeyj-
um.“
„N. C. Mqnberg tók svo að
sér að byggja báða garðana fyrir
135 þús krónur . . . .“
„Frá samningi Jiessum var J)ó
ekki endanlega gengið fyrr en 8.
okt. 1914 og hafði Jíá verið unn-
ið að byggingu Hringskersgarðs
frá því í maímárfuði um vorið“
. . . „Mannvirkin áttu að vera
fullgerð fyrir októberlok 1915“.
En nú hefst ein mesta rauna-
saga í liafnargerð á íslandi og
Jiótt víðar sé leitað og er hún og
bygging garðanna ítarlega rakin
í ritinu. Garðarnir voru of veik-
byggðir, eins og þeir upphaflega
voru áformaðir, og hrundu og
skemmdust hvað eftir annað,og
síðast 1942 fer fram stórviðgerð
á Hringskersgarðinum og enn
er stór hellir undir garðhausn-
um, sem gerir liann ótryggan.
Síðan er rakin byggingarsaga
Bæjarbryggjunnar. „Var elzti
hluti hennar byggður 1907,'en
síðan var hún stækkuð 1911. Var
lnin byggð á Stokkhellu og því

kölluð í fyrstu Stokkhellu1-
bryggja eða Steinbryggja, sökum
þess að luin var í upphafi gerð úr
höggnum steini“.
Lokastækkun bryggjunnar var
gerð 1925.
Þá er skráð saga byggingar
stærstu bryggju hér, Básaskers-
bryggju. „Árið 1929 voru gerðir
70 m af bryggjunni . . .“ Var
síðan unnið að bryggjugerðinni
smátt og smátt og hún stækkuð
nokkrum sinnum.
í ritinu segir: „Var ennþá
unnið við hana árið 1937. Var þá
fyllingu lokið, en eftir að ganga
frá brún bryggjunnar".
Sídarverksmiðja í
Það mun vera áhyggjuefni
margra, hin minnkandi útgerð
hér á línuvertíð og yfirleitt hvað
útgerð hefur dregist saman nú
hin síðustu ár.
Orsakir eru eflaust ýmsar og
skal ekki farið frekar út í það
hér, en heldur hitt, livað er liægt
að gera til að bæta [>að atvinnu-
tap sem hlýtur að skapast af
minnkandi útgerð.
Síldveiðarnar í Hvalfirði hafa
gefið ný viðfangsefni til aðglíma
við fyrir J>á sem fást við útgerð
og enda J>á, sem stjórna þessum
bæ.
Allir stærstu og beztu bátarnir
hafa að undanförnu farið norður
fyrir land og stundað þar síld-
veiðar yfir sumartímann og með
heldur fækkandi fólki hér, Iief-
ur ekki verið meir en svo, að
hægt liafi verið að fullskrá á alla
bátana til síldveiðanna.
Nú vitum við að inun færri
menn J>arf á þorskveiðar en við
síldveiðar.
Hefur því undanfarið verið
sú venja yfir vetrarvertíðina að
sjómenn hafa dreifst á um það
bil helmingi fleiri báta yfir vetr-
arvertíðina en sumarið.
Eins er J>að vitað að þorskveið
arnar taka til sín mjög mikið
verkafólk hvernig svo sem fisk-
urinn er verkaður.
„Básaskersbryggja er eitt
hvert mesta mannvirki sinnar
tegundar og hefur orðið til hins
mesta gagns og bætt mjög úr
þörfum útvegsins og gert mögu-
legt að ferma og afferma við
bryggju flest öll flutningaskip,
sem koma með og taka til brott-
flutnings þungavöru alla.“
Dýpkunarskipið Vestmannaey
sem hafnarsjóður keypti í Dan-
mörku, kom hingað 1935 og
kostaði rúmar 162 þús. króna.
Segir svo um Vestmannaey: „Er
óhætt að fullyrða, að kaupin á
dýpkunarskipinu hafa markað
Framhald á 2. sfðu
Vestmannaeyjum
Það hefur verið svo undanfar-
ið að frekar hefur skort a verka-
menn heldur en hitt, nú er hins-
vegar allt útlit fyrir að verka-
menn vanti atvinnu ef ekki kem-
ur eitthvað nýtt til sögunnar.
Er þá að athuga hvernig helzt
er hægt að gera sér sem mesta
atvinnu úr því sem aflast, er hin
nýja gjörvinnslustöð iitvegs-
bænda því mjög þörf fram-
kvæmd og |>ar stefnt í rétta átt
með því að gjöra sér eins mikið
úr þeim afla, sem á land kemur
og unnt er og eiga þeir menn
þakkir skyldar sem unnið hafa
að framgangi [>ess máls. En J:>ví
aðeins kémur hún að fullum not
um að iitgerð dragist ekki sam-
an til stórra muna frá því sem
verið liéfur.
Þá kem ég að Jjví, sem kom
mér til að skrifa þessar línur og
eru Jjað síldveiðarnar í Hvalfirði.
Nú er eins og við vitum stór
hluti af sjómönnum okkar við
síldveiðar í Hvalfirði með flesta
þá báta, sem til þess eru hæfir en
allur sá mikli afli kemur ekki
hér á land í Eyjum. Síldin er
flutt norður fyrir land og er al-
menningi það kunnara en frá
Jjurfi að segja hvað það hlýtur að
vera ólientugt að þeir flutningar
skuli Jjurfa að eiga sér stað.
Framhald á 2. síðu