Víðir - 07.02.1948, Page 1
XIX
Vestmannaeyjum, 7. febr. 1948
4. tölublað
Síldarverksmiðja í Vesfmannaeyjum
Viðt-aí við Ásfrþór Matthíasson, forstjóra
Vegna hinna miklu síldveiða
í Hvalfirði í haust og vetur, hafa
eðlilega spunnist allmiklar um-
ræður, bæði í Víði og svo manna
á meðal um, hvort ekki væri tök
á fyrir okkur sem þennan bæ
byggjum, að reyna að hagnýta
okkur þennan óvænta feng með
því að koma hér upp síldarverk-
smiðju.
Víðir fregnaði fyrir skömmu
að Ástþór Matthíasson hefði á
prjónunum áform í þessa átt.
Blaðið sneri sér því til hans og
leitaði frétta.
Ástþóri sagðist svo frá: „Ég
hefi kynnt mér þetta mál eftir
löngum. M. a., sett mig í sam-
band við þá .menn sem bezta
þekkingu hafa á þessum málum
hér á landi, s. s. Þórð Runólfsson
vélfræðing, Svein Guðmundsson
forstjóra Vélsmiðjunnar Héðinn
í Reykjavík, svo og Snorra Sig-
ftisson, framkv.stjóra Rauðku á
Siglulirði, sem er sá maður, sem
að mínu áiiti hefir mesta hag-
nýta reynslu um rekstur síldar-
verksmiðja hér á landi.
Sameiginlegt álit þessara
Inanna var að hægt væri í sam-
Vln*au við Lifrarsamlagið, um
lýsishreinsun, að konia hér upp
verksmiðju, sem unnið gæti ur
35°°—4000 málum á sólarhring,
nicð því að fá í fiskimjölsverk-
snriðju nn'na lýsispressu og sjóð-
<na. Eftir þessar upplýsingar þá
lcnaði ég tilboða í Jressa hluti og
hefl nú fyrir milligöngu Jóns
Gunnarssonar fyrv. framkvæmda
stjora Síldarverksmiðja ríkisins
fýngið hagstætt tilboð frá Anre-
’^ku. Hefi ég nú ákveðið að festa
'lup á þessum vélum og ráðast
' bamkvæmdir að fengnu leyfi
jái kagsráðs, en unr Jrað hefi ég
Soll> en ekkert svar fengið enn
senr komið er.
j, * *angt unr liðið síðan þú
°rst að hugsa um þetta mál?
'K byrjaði að vinna í þessu
strax í liaust og hefi verið að síð-
an.
Hvenær býstu við að verk-
snriðjan verði tilbúin?
Unr það er náttúrlega ekki
gott að segja alveg ákveðið. Ef ég
fengi leyfi fyrir vélum frá Ame-
ríku, en afgreiðslutínri á Jreinr er
3 mánuðir frá pöntunardegi, geri
ég ráð fyrir að verksmiðjan yrði
til í ágúst í sunrar, svo fremi að
engar óeðlilegar tafir yrðtr á
framkvæmdum. Hinsvegar er ef
til vill rétt að geta þess að ég hefi
einnig tilboð í vélar frá Noregi,
en afgreiðslufrestur á þeim er 15
mánuðir. Svo þú sérð að það
breytir eigi alllitlu frá hvoru
landinu, Noregi eða Bandaríkj-
Á bæjarstjórnarfundi (12/12)
sagði Ársæll Sveinsson, jiegar
rætt var um vatnsleitina: „Leik-
menn fundu það, sem verkfræð-
ingarnir fundu ekki“.
Vatnsból, sem nú eru notuð,
hafa um langan aldur verið á
J^essum stöðum á Heimaey: Her-
jólfsdal (2 stöðum), Póstflötiim
(2 stöðum), Stóru-Löngu, Stór-
höfða (2 stöðum), Vilpu og Mið-
húsatúni.
Gamla vatnsbólið á Póstflöt-
um var kringlóttur brunnur n^eð
steyptu loki yfir og handdælu.
Vatnsbólið og handdælan voru
rétt norðan við Jrar sem Fiskur ík
ís er nú. Vatnið þótti salt í þessu
vatnsbóli og var þá gert nýtt
samskonar vatnsból nyrzt og vest
ast á Póstflötunum.
Vatnsból, sem nú eru notuð:
Póstflatir 3 st., Herjólfsdalur 2
st. og Langa. Vatnsbólin, á Póst-
flötum undan Litla Klifi voru
fyrst notuð jöfnum höndum, en
smátt og smátt dró úr notkun
eystra Vatnsbólsins, þar sem vatn-
unum ég fengi leyfi. —
Hvað verða þessar fyrirhug-
uðu framkvæmdir þínar dýrar?
Vafalaust 300 til 400 þúsund
krónur, en ný verksmiðja með
svipuðu vinnslumagni og ég hefi
gert ráð fyrir að vinna rnætti í
minni fiskimjölsverksmiðju
myndi kosta a. m. k. 5 milljónir
króna.
Hvað segirðu annars um að
reisa hér síldarverksmiðju frá
grunni.
Um þá hugmynd er auðvitað
allt gott að segja, hún ber vott
um kjark og bjartsýni. En bygg-
ing síldarverksmiðju frá grunni
myndi taka eins og nú er háttað
um efnisútvegun og annað a. m.
k. 2 ár, og Jiegar sú verksmiðja
væri komin upp mætti búast við
að margt gullið tækifæri væri
okkur úr greipum runnið.
ið þótti betra í innra brunnin-
um. Þó var vatnið þar all salt
eða jafnvel fúlnaði fljótt og
fannst Jrað greinilega t. d. í kaffi
og var talið nær ónothæfit til
matargerðar og var Jrví allt
neyzluvatn sótt í Herjólfsdal og
einkum í nýtt vatnsból, sem gert
hafði verið í kvosinni norðan til
í Mikiteigstóargrjótunum.
í gamla vatnsbólinu í Herjólfs
dal tók um 2 klst. að renna í
vatnsgeymi á bíl (114 snráh) eft-
ir að það var tæmt. Eftir að vatn-
ið var þrotið í innra vatnsbólinu
rann það svo ört, að aka mátti
viðstöðulaust á einni bifreið.
Frystihúsin óku vatni til ísfram-
leiðslu sinnar úr Herjólfsdal. Ár
ið 1945 var vatnslítið eins og oft
áður á sumrin og var Jrá stöðvað
við frystihúsin að taka vatn í
Dalnum.
Þá var það, að Hraðlrystistöð
Vestmannaeyja lét grafa brunn
uppi í sandbrún fyrir neðan
Langaberg, þar sem bæjarbúar
höfðu sandnámu. Þetta var
nokkru vestar og sunnar en „nýi
pósturinn“, eins og það var
nefnt til aðgreiningar frá gamla
póstinum, sem Flatirnar draga
sennilega nafn af. Þarna fékkst
svo gott vatn og hefur síðan
aldrei verið tekið svo mikið af
því, að það hafi þrotið. Beina-
verksmiðjan Hekla hafði látið
gera þarna brunn áður, þegar
hún var byggð, og er hann all-
mikið sunnar og austar. Vatnið
í lionum var víst svipað og í
„nýja póstinum'". Einhverju
sinni var dælt úr þessum brunni
yfir nýja íþróttavöllinn þarna
í Botninum, til þess að fá skauta-
svell, og varð þá vatnið mjög salt
á eftir og vatn úr brunninum ó-
nothæft fyrir Lifrarsamlagið all-
an þann vetur.
Árið 1946 lét svo bæjarstjórn-
in gera annan brunn norðan við
brunn hraðfrystistöðvarinnar al-
veg við og hefur nú verið lögð
úr honum leiðsla niður í Frið-
arhöfn og er skipum selt vatn
þar úr. Vatn úr jressum báðum
brunnum þykir gott og mikið
betra en úr nýja póstinum. Sýnis
horn af þessu vatni hefur nú ver
ið sent til Reykjavíkur. Ef vatn
Jretta reynist að fúlna ekki við
geymslu og vera mikið að rnagni,
er mjög athugandi að byggja
vatnsgeymi, ef hægt væri að fá
þannig rennandi vatn í bæinn.
Járnþilið
Hafnarsjóður hefur samþykkL
að festa kaup á 100 m af járnþili.
Fyrir næstum tveimur árum, í
ársbyrjun 1946, var samþykkt að
kaupa 300 m. af járni til þess að
ramma niður í Botninum. Mikill
ódugnaður sýnist hafa veriö með
útvegun Joessa járns og það eina
úrræði, ef úrræði skyldi kalla,
I að hanga í pilsunum á vitamála-
stjórn, sem virðist hafa haft tak-
markaðan áhuga fyrir að greiða
fram úr þessu. Ef ráðamenn
þessa bæjar ætla sér annað en
kyrrstöðu í liafnarmálum eins og
bæjarmálum, verða þeir fyrst og
fremst að treysta á sjálfa sig til
Framhald á 2. síðu
Bj. Guðm.
Leikmenn fundu . . . .