Víðir - 07.04.1948, Side 1

XIX.
Vestmannaeyjum, 7. apríl
1948.
10. tölubla'ð
Danmerkurbréf
Framhald úr síðasta blaði.
Hér eru nrikil húsnæðisvand-
ræði. Nýjar húsabyggingar eru
um (500% hærri en lyrir nokkr
um árum. Stjórnin, en hér er
Alþýðuflokksstjórn og minni-
ldutastjórn. lagði fram frumvarp
í þinginu til lögleiðingar á
skylduleigu á herbergjum í íbú'ð
um fram yfir vissa herbergjatölu,
eða greiða ella 40—50 kr. mánað-
arlega af 'þessum herbergjum í
ríkissjóð.' Frumvarpið, er þótti
fela í sér skerðingu á borgara-
legu frelsi manna, lielir lítinn
býr fengið og er búizt við, að
það verði fellt. Hér er sérstakur
húsnæðisráðherra og húsnæðis-
nefnd, auk húsaleigunefndanna
í hverjum bæ.
Hér á dögunum átti að af-
henda umsóknareyðublöð um
húsnæði og bjuggust þeir við því
sem fyrstir næðu í þau, áð
hreppa hnossið. Höfðu safnast
á skömmum tíma yfir 500 manns
við húsið, sem átti að afhenda
eyðublöðin. Þeir biðu afgreiðsl-
unnar upp í 18 klukkustundir,
úti á götu, undir berum hintni
í frösti og kulda og hreyfðu sig
ekki úr stað. Þetta sýnir bezt
hvernig ástandið í jressum nrál-
um er. Það er ekki hóti betra, en
þegar íslenzku hreppsnefndirnar
bönnuðu útmælingar lóða undir
nýjar byggingar og fólkinu að
giftast, svo unga fólkið mátti
flýja til hinnar frjálsu Ameríku.
Eg Eeti talað við ung hjón hér
Og veit um fjölda dæma af líku
tagi, sem hafa verið gilt í 2—5
ár og eignast börn, en hafa ekki
geta'ð tekið saman og reist bú
vegna vöntunar á húsnæði.
E*anir þrengja nú að sér með
'oruskömmtunina til að auka út
Eutning sinn sem mest. Smjörið
er a®al útflutningsvarán, þ\í er
a'ðeins þá kg. skammtur á mán-
uði a niann og 34 kg. af lélegu
smjörlíki. Hert hefir og verið ný
lega á kjötskömmtuninni, til að j
auka útflutninginn og fæst nú i
nautakjöt áðeins fyrir 67 aura á
viku á rnann það kjöt kostar frá
1 kr. og upp í kr. 3,75 pr. kg. j
Gnægð er af bjúgum og býsnin 1
öll af villibráð allskonar, alifugla ,
kjöti og skotfugla, sem allt er á
frjálsum markaði. Sauðakjötið
er dýrast af öllu kjöti, hevrt kg.
kr. 7—7,50. Það er talið lúxus-
vara og ekki skammtað. Fiskur
er hér engu ódýrari en kjöt. All-
miklar verstöðvar eru hér á Sjá-
landi og víða á Jótlandi. Mun
útgerð vera mest frá Esbjerg.
Þar hefir nýlega verið stofnað fé-
lag, sem þegar hefir komið upp
50 skipum til þess að gera út við
Grænland í sumar. Áhugi er
mikill að vakna hér fyrir því, að
Danir notfæri sér betur en verið
hefur hina miklu möguleika
Grænlands. Ekki get ég að því
gert að nrér finnst, og svo finnst
víst mörgum fleiri löndum, sem
íslendingar hafi verið tómlátir
og seinir síðasta aldarl jórðung,
er Grænlandsmálin voru komin
upp á baug í viðræðum nrilli ís-
lenzkra og danskra stjórnmála-
manna. Fræðimenn okkar við
háskólann hefðu þurft að vera
betur vakandi á verðinum fyrir
réttindum þjóðarinnar í jressum
málum.
Nú er vorið að nálgast hér í
Danmörku. Vetur hefur verið
góður. Sveitamenn byrja vorsán-
ingar, og menn vænta góðs sum-
ars, en í fyrra surnar skennndu
of miklir þurrkar mjög jarðar-
gróður, svo uppskera varð af
þeirra völdurn um 25% undir
meðallagi. Var jrað mikið áfall
fyr.ir jrjóðina á þessum erfiðu
tímum. Nú stendur vertíðin
hæst heima. Við hana eru bundu
ar vonir okkar. Ég slæ jrá botn-
inn í þetta rabb, sem helzt er orð
ið of langt. Hér í Danmörku
höfum við hjónin mætt mjög
mikilli gestrisni og verið víða
Framhald ;í 2. síðu.
Meiri og betri höfn
I síðasta tbl. Víðis ritaði jóh.
Gunnar Olafsson, bæjarfógeti,
grein um innsiglinguna gegnum
Eiðið. Hann varpar |)ar fram
þeirri spurningu, hvort mögu-
leiki, sem C. Bech, verkfræðing-
ur, kom m. a. fram með í sam-
bandi við upphaflegar tilíögur
hans um hafnargerð hér, að gera
úr frá Miðhúsakletti 700 m. lang
skjólgarð, séu ekki einmitt þær
heppilegustu um lausn á vanda-
máli Vestmannaeyjahafnar. J. G.
O. dregur jafnframt í efa, að ráð
legt sé að stefna að því að loka
höfninni að austan og taka inn-
siglinguna í gegnum Eiðið, eins
og nokkuð hefur verið rætt upp
á síðkastið.
(•arður úr Miðhúsakletti, eins
og um er rætt, myndi áreiðanlega
stórbæta höfnina í Vestmannae
um og gera hana að fullkomim
höfu. Þessi garður var jró fyrst (
freinst hugsaður sem skjólgarði
„til að mynda legu fyrir ski
sem ekki flytu inn á innri höf
ina“. Nú er þörfin fyrir slíl
legu fallin niður. Krafan er 11
að öll skip, senr ætla að athalr
sig hér, komi upp að hafnt
bakka, og jrekkist nú orðið va
annað. Vegna jress hversu gey
stór höfn yrði hér með slíku
garði, fengist þarna mjög mik
rúm fyrir þann fjölda fiskiskij
sem leita í ofviðrum skjóls í ;
drepi af Eyjunum.
J. G. Ó. telur að gera mæ
uppfyllingar frá eystri hafn;
garðinum og að þessum hugsa
garði. Mikið dýpi yrði þá \
hafnarbakka, svo að stærstu haf-
skip gætu athafnað sig þar, en
lrætt er við, að vegna víðáttu
svæðisins myndi gæta Jrar kviku,
þó að ekki væri nema af vind-
báru, nenra gerðar yrðu skipa-
kvíar.
Um kostnaðarhlið Jressa mann
\irkis segir J. G. Ó. að Bech,
verkfræðingur, lral'i áætlað, að
garður Jressi myndi kosta 3,7
millj. króna og segir, að „ein-
hverju niætti líklega bæta við
jressa upphæð nú“. Ekki er hér
fast að orði kveðið hjá greinar-
höfundi. Það yrði áreiðanlega
ekki neiu smáræðisvjðbót. Verð-
lag hefur breytzt mikið síðan
1912 og mætti víst tífalda þessa
upphreð, ekki sízt Jjegar J. G. Ó.
gerði ráð fyrir, að garður jressi
yrði miklu rammbyggilegri en
G. Bech stakk upp á.
Viðbúið er, á meðan Jringið
lellir að hækka framlag til Vest-
mannaeyjahafnar úr kr. 250 jjús.
kr. í 300 þús. kr., eins og átti sér
stað á þinginu í vetur, að þungt
verði fyrir fótinn um framlag til
slíks mannvirkis. En ef ekki
þyrfti annað en að óska sér Jiess
bezta í hafnarmálum Eyjanna,
stæði ekki á Vestmannaeyingum
að' bera fram óskir um fjárfram-
lög sem nægðu til jjess að gera
hér fullkomna höfn, hvort sem
Jjað væri nú með skjólgarði fyrir
Víkina eða skipaskurði gegnum
Eiðið og lokun hafnarinnar að
austan.
J. G. Ó. segir Jjó í lok greinar
sinnar, að „Jressi leið mundi vafa
laust verða miklum mun ódýrari
heldur en hugmyndin um skipa-
skurð gegnum Eiðið, og miklum
mun öruggari til vænlegs árang-
urs.“
Það er gagnlegt, að umræður
verði sem mestar um höfnina
hér. Það er Jró ekki rúm í blað-
inu að þessu sinni til þess áð
ræða um innsiglinguna gegnum
Eiðið og lokun hafnarinnar að
austan, en Jrað verður gert, þegar
rúm leyfir og þá birt umsögn Far
manna og Fiskimannasambands
íslands til Alþingis um að lands-
höfn verði byggð í Vestmanna-
eyjum.