Víðir - 22.05.1948, Page 2
2
V í Ð 1 R
V í Ð I R
ekkert á og framburður þeirra
og eiðar — þegar til þeirra kem-
ur — er dýrari en sjókarlanna,
eða það þykjast þeir á þeim
skilja.
En sjókarlar tefjast frá vei'ðum
þeim er tíminn dýrmætur þegar
á sjóinn gefur og mega ekki
tefja, þeir iiaia svo marga munna
að fæða, ef rétt er álitið, og meðal
þeirra eru einmitt klagararnir á-
samt álitlegum hópurn menning-
arrýrra menningarfrömuða á
iandi hér, einkum í Reykjavík,
segja sumir.
Réttarrannsóknirnar halda á-
fram, allar árangurslausar, að því
er virðist. Það lítur lang helzt út
fyrir að allar kærurnar séu rang-
ar, þó að ekki hefðu allir sömu
varnir fyrir sig að bera. Loks
þann 15. apríl, snemma dags,
konrst þetta að leiðarenda og
ekkert eða lítið annað eftir en
eiðar kærendanna. Þeir fylgja
svona málum eins og nóttin deg-
inum, og eru nú 15 dagar liðnir
frá því að þeir létu útvarpi'ð til-
kynna, að þeir hefðu staðið 6
báta úr Vestmannaeyjum, að ó-
löglegri veiði í landhelgi.
Allir þessir 6 bátar hafa mót-
mælt framburði kærendanna og
nú verða þeir anna'ðhvort að
gera, taka kærurnar aftur og all-
an framburð um sínar eigin
loftmælingar eða þá að herða sig
upp, eins og fyrr, og staðíesta
bæði kærur og allan framburð
með eiði. Þeir eru „vanir
starfinu" og þeir tóku síðari kost-
inn, og eiðarnir byrja.
Dómarinn brýnir enn fyrir
eiðamönnum að fylgja sannleik-
anum og að sjálfsögðu fylgja
tveir eiðar hverri klögun, hverj-
um báti. Jón, sennilega fyrst,
liann gefur Eyjólfi tóninn, lær-
lingnum, sem átti það eftir að
verða meistaranum fremri.
Viðstaddir hafa risi'ð úr sæt-
uin sínum áður en eiðatökurnar
byrja og kyrrð ríkir í réttarsaln-
um. Ef vitni, að gefnu tilefni,
lýsir því fyrir dóinaranum að
hann trúi á Guð, þá skal það
lyfta upp hægri liendi sinni og
hafa upp eftir dómaranum þessi
orð:
„Ég sver það og vitna til Guðs
míns, áð ég hefi sagt satt eitt og
ekkert undan dregið.“
Ef vitni er ekki í neinu kristi-
Jegu trúarfélagi eða ekki viður-
kennir kristna trú þá er fylgt
sömu fyrirmælum að öðru leyti
en því, að honum er þannig stíl-
aður eiðstafurinn:
„Ég lýsi yfir og legg þar við
dvengskap minn og heiður, að
ég hefi satt eitt sagt og ekkert
undan dregið.“
Þannig ætla ég að það hafi
gengið með eiðana á annanhvorn
veginn eða báða, hafi-þeir ekki
báðir játað sömu trú. Þarna hafa
þá verið, eins og fyrr er sagt 6
eiðar handa hvorum, standandi
frammi fyrir dómaranum me'ð
hægri hönd upprétta og hafandi
jafn oft upp eiðstafinn, sem dóm
arinn les þeim fyrir.
Er þetta met í eiðavinningum?
Spyr sá sem ekki veit, eða eru
þessir eiðar ekki snöggsoðnir?
Eru þeir eiðamenn í fullu gildi,
sem áður hafa svarið ósannar sak
ir á menn eða sakir, sem ósann-
ar reyndust?
Flestu fólki eru þessar athafnir
ókunnar, og er þeirra því áðeins
lauslega getið hér í því skyni að
gefa því hugmynd um hvernig
þetta gengur.
Ég var ekki viðstaddur réttar-
höld þessi, en þannig segja þeir
lfá, sem viðstaddir voru, og
svipað þessu gengur það að ein-
hverju leyti í þvílíkum málum.
]>að sögðu viðstaddir, þeir sem
ég heyrði um eiðana tala, að
heldur muni hafa dregið af for-
ingjanum eflir því sem eiðarnir
fjölguðu. Hann sór hér fullar
sektir í fyrra á m.b. Metu og m.
b. Kára, og mundi landinu og
landhelgisgæzlunni gott að eiga
fleiri þvílíka Jóna. En hinn, þ. e.
Eyjólfur lærlingur Jóns og með-
hjálpari í landhelgisgæzlunni og
eiðunum á „Metu“ og Kára í
fyrra, svo sem fyrr getur, reynd-
ist öruggari, sögðu þeir, sem á-
hlýddu. En þó gaf hann sig eitt-
hvað eins og hinn þegar að síð-
asta bátnum kom. Þáð var ,Kári‘
annar eiðabáturinn frá í fyrra, er
þeir höfðu svarið sektirnar á. Nú
þurftu þeir eitthvað að leiðrétta
hið áður sagða, hann mundi þeg-
'ar betur var aðgætt, liaia verið
innan landhelgislínunnar, mdð
veiðarfærin í ólagi, það ætti þá
að hafa verið afsláttur vegna
fyrri viðskipta.
Þetta heyrði ég þá segja, er við
staddir höfðu verið í réttinum,
jafnt hinu að lærlingurinn liefði
við eiðana orðið meistaranum
fremri. Þarna er sjálfsagt upp-
rennandi -stjarna við landhelgis-
gæsluna sögðu þeir, sem fram-
sýnastir voru. Þannig er fram-
sókn til í þessu ekki síður en
öðru.
Margt var talað og margt er
enn talað um þessa svonefndu
„eiðamenn landhelgisgæzlunn-
ar“. Eittiivað er að sjálfsögðu
málum blandað, þáð getur tæp-
lega hjá því farið. En því trúa all
ir, sem alveg er augum uppi,
að menn þessir, sem ekki gátu,
þegar þeir voru á varðbátnum
„Finnbirni" í fyrra, mælt fjar-
lægðír trollbátanna „Kára“ og
„Metu“ frá landi, gætu ekki á
fleygiferð einhversstaðar milli
himins og jarðar, mælt eða reynt
að mæla fjarlægð þeirra 6 báta
frá landi, sem þeir nú hafa kært
og svarið seka um landhelgis-
brot.
Þetta og þvílíkt varðar ekki
eingöngu báta þá, sem hér voru
fyrir sökum hafðir. Það varðar
alla þjóðina og hún verður að
gera þær kröfur til landstjórnar-
innar og þá að sjálfsögðu fyrst og
fremst til dómsmálaráðuneytis-
ins, að þáð þégar í stað taki
menn þessa „úr umferð“ við land
helgisgæzluna, og aðra þeim líka
ef nokkrir eru þar enn í umferð.
Gæzla landhelginnar er íslend-
ingum mjög nauðsynleg. Bæði
landsmenn sjálfir og aðrar þjóðir
sækja mjög á hin aflasælu fiski-
mið innan landhelginnar. Að
vísu hefir þjóðin ekki lengi ann
ast landhelgisgæzluna, en þó
nógu lengi til þess að sýna mis-
tökin, sem á henni hafa orðið af
völdum ríkisstjórnarinnar, bæði
beint og óbeint.
— o —
Þegar Vestmannaeyingar
keyptu björgunarskipið „Þór“,
sem kom hingað á vertíðinni
1920, þá var því fyrst og fremst
ætlað að gæta fiskiflotans, vera
úti á fiskimiðum í vondum ve'ðr-
um og hjálpa bátum, ef að þeir
á einn eða annan hátt voru
hjálparþurfandi. „Þór“ skyldi
einnig -gæta veiðarfæra bátanna,
þannig að erlendir eða innlendir
trollarar næðu ekki að spilla
þeim. Þetta þótti, eins og það
líka var, óviðjafnanleg bót fyrir
þá er sjóinn sóttu, og öryggi á
alla vegu.
En þar með er þó ekki allt
talið. Utlendir botnvörpungar
höfðu allt frá fyrstu tíð dregið
liér vörpur sínar á allra grynnstu
miðum, án þess að Danir, sem
verja á'ttu landhelgina, væru á
verði að nokkrum mun.
En nú brá svo við, að þeir
hræddust „Þór“ og grunnmiðin
voru þar með friðuð fyrir á-
gangi þeirra, þann tíma árs, sem
„Þór“ var á verði kringum Eyj-
arnar. Hann náði og nöfnum og
númerum af nokkrum sökudólg-
um, er ýmist strax eða síðar
voru dregnir fyrir lög og dóm þá
er þeir komu á hérlendar liafnir.
Það kom því brátt í ljós, að
„Þór“ gat orðið að miklu liði
við landhelgisgæzluna.
Með það fyrir augum veitti Al-
þingi styrk nokkurn til landlielg-
isgæzlu, er ríkisstjórnin svo not-
aði til þess að leigja „Þór“ tíina
og tíma til landhelgisgæzlu í
Faxallóa og lyrir norðan á sumr-
um.
Gæfan fylgdi alveg sérstaklega
þessu skipi á meðan Vestmanna-
eyingar áttu það. Þeir voru svo
heppnir þegar í byrjun, að fá
Jóhann P. Jónsson yfirmann á
skipið. Hann hafði lært og lokið
prófi í dansk-a sjóli'ðsforingjaskól
kemur út vikulega.
Rititjóri:
EINAR SIGURÐSSON
Sími 11
Auglýsingastjóri:
ÁGÚST MATTHÍASSON
Sfmi 103
Prenumiðjan Eyrún h.£.
anum, En fyrsti stýrimaður vai'ö
Friðrik Ólafsson.
Þá var Jón Magnússon forsæú5
ráðherra og Magnús GuðmuiidS'
son atvinnumála- eða sjávarH'
vegsmála-ráðherra. Þá hafði rtkp
stjórnin mikinn áhuga á að efkj
landhelgisgæsluna, þó enn vaed
svo kallað að Danir ættu áð an'1'
ast hana.
Björgunarskipið „Þór“ iue
fyrrnefnda yfirmenn, fékk þega1
í byrjun hið allra bezta orð á sig’
hvar sem það fór, bæði við björg
un mannslífa úr sjávarháska og
við gæzlu landhelginnar.
Eyjaskeggjar, sem stolnaö
höfðu Björgunarfélagið hrósuN1
happi að hafa fengið þessa yfú'
menn á skipið, sem báðir í saiti'
félagi og hvor í sínu lagi, setu1
þann svip á alla starfsemi skipá
ins, sem bæði var landi og lý®
til gagns og sóma.
Svo kom hið fyrsta regluleg3
landhelgisgæzluskip „Óðinn‘ <
smíðaður í Svíþjóð 1922 eð^
1923. Jóhann P. Jónsson var sjálf
kjörinn foringi á skipið og Friý
rik Ólafsson tók við forustunni3
„Þór“.
Nú var gæzla landhelginnu1
betra e|1
En þó vaf
! Nfði að því leyti sigrað. Hann
Vftr þess albúinn, þó fyrr hefði
Vei'ið, að mynda stjórn. Foringj-
1 '*r hans höfðu frá upphafi stuðst
chir megni, við pólitískar hækj-
llr jafnaðarmanna og kommún-
'áaforingjanna.
Allir liötuðu þeir í samein-
lr,gti og hver í sínu lagi sjálf-
sfceðan atvinnurekstur, og allt,
ekki laut þeirra yfirráðum í
| verzlun, sjávarútvegi og fleiru.
1 heir Jóhann P. Jónsson og
r>ðrik Ólafsson höfðu, að því
1 tr sagt var, engan áhuga á sjórn-
Itálum, allra sízt því, áð reka
’indi nokkurs stjórnmálaflokks
árása á annan, eða aðra flokka
Petta var meira en nóg til þess að
Ptir voru grunaðir urn fylgi við
l>thaldið“, það svarta íhald, sem
J1"1 þessar mundir var orðið í
-Idur litlum metum lijá Fram-
s°knarforingjunum og hennar
fyggðumprýddu pólitísku sam-
! hðaniönnum, þ. e. jafnaðar-
hanna- pg kommúnistafonngj-
J'r>um. Þeir Jiötuðu svo einlæg-
'&a „Ihaldið" allir í sameiningu
3 hver í sínu lagi, alveg eins og
h'ir hötuðu „stórútgerðina",
S|idveiðarnar á sumrin og allt
: 3lrtlað, sem heitið gat sjávarút-
í e8ur, eða öflun verðmæta á sjó
j .;i landi, ef það ekki heyrði und
ryfirráð foringja þessara flokka
3 þá allra helzt Framsóknar-
^kksins.
1 En af því að Jóhann P. Jóns-
|tJ|) var fyrsti varðskipsforingi
,tr á landi með næga kunnáttu
1 t'eim efnum, og þar að auki tal-
j *t|lr „íhaldsmaður", þá gengu
’ ^jtkrir foringjar Framsóknar-
^kksins ótrauðlega fram í því,
bera hann sökurn fyrir hlífð
1 íj
„veiðiþjófa íhaldsins" og
jNað fleira því líkt, eftir að
Ni gerðist foringi á vaðskip-
i.s. „Óðinn‘‘ Sannanir fyrir
oí
komin í gott hor
nokkru sinni áður
skipakosturinn ekki nógur
því samþykkti Alþingi að láríl
byggja annað varðskip, það v:*1
mótorskipið „Ægir“. Meðan þlli'
var í smíðum fór Friðrik ÓlaP'
son til Danmerkur og gekk þlU 1
herforingjaskóla og tók þar pr°.
eítir eins árs nám, eða svo, >oe°
lofi.
Hatin sigldi svo hinu nýja vaý
skipi „Ægi“ heim og stýrði þvl!
þar til hann gerðist skólastjó'1
Sjómannaskólans í Reykjavík
og er þetta allt saman almeO*1
ingi kunnugt. ,.
En þá er þess ekki langt ‘l
bíða að skyggja tekur í álinn.
Haustið 1927 var svo komið3,
Sjálfstæðisflokkurinn hafði P
við nýlega afstaðnar kosning^
til Alþingis ekki náð meirihl^
atkvæða. Eramsóknarflokkurií1
. SSU og þvílíku eru ekki langt
I^Urtu. Dagblöðin og allskonar
! Tiðnaður frá þeim árum er
flfeekur
Vhr
þeim
er
vilja
, Uast og þarf það hér engrar
hingar.
j h;i var mikið að gera. Tím-
, 11 ekki einhamur frekar en áð-
„ ug síðar, þó að mikið sé nú
I. hontrm dregið mótsvið það,
. ^ áður var. — Tíðindamenn
j t,, J111 1 gang með loforðum, von-
f Jréfum aa mareskonar aóðum
f -mium ag
Nhei
! Nf;
heitum,
rgskonar góðum
ht'enær, sem færi
Hrafnar „Óðins“ fengu
ht.
^ ‘ra en nóg að starfa, en nú var
j j.p eyting á orðin, að þeir flugu
þ, dga átt við það, sem áður var,
f)í11 Þeir fyrr á tímum færðu
1,1 fréttir.
|f h var ekki um það hugsað
r, að varðskipsforingjar,
t||c< f°ringjaefni fengju svipaða
|i(,j "tun og siðmenningu, sem
hi',- Þ^haun og Friðrik höfðu
ÚÖ áður en þeir gerðust for-'
ESPEKAN TO-NÁMSKEIÐ
hefst hér í bænum uni mánaðamótin maí—júní og stendur yfir
rúmán mánuð. — Kennari verður dr. A. Mildwurf, er að undan-
förnu hefur haldið námskeið í Reykjavík og Hafnarfirði.
Kennsla fer fram á kvöldin, og er kennt eftir samtals-aðferð, er hefir
geíist mjög vel. — Bóklegt nám er ekkert.
Þátttaka tilkynnist sem allra lyrst Ingólfi Guðjónssyni prentara eða
séra Halldóri Kolbeins. — Gefa þeir allar nánari upplýsingar.
VESTMANNAEYINGAR! Notið þetta einstæða tækifæri og lærið
alþjóðamálið Esperanto.
N iðtirsuðuvörur
í bæjarins bezta úrvali.
Verzl. Þingvellir
Sími 190.
Þ E I R
sem hafa hugsað sér að panta hjá mér sjálfvirkar rafdælur með
þrýstidunk, tali við mig sem fyrst.
KARL KRISTMANNS
Sími 71 & 75
Eleitt og feitt slátur
verður til eftir helgi.
KJÖT & FISKUR.
Sími 6
\ 1
M UN I Ð
Bazar Skótafélagsins Faxa í Akógeshúsinu mónu
daginn 24. marz kl. 8V2 e. h.
NEFNÞIN
3€£€3€>€*€£€í€£€í€>€S€Í
Hraðfryst lifur
— „ — hjörtu
-nýru.
KJÖT & FISKUR.
Sími 6
Gólfklútar
nýkomnir
Verzlun
Björn Guðmundsson
— sími 73 —
•>€>€>€>€>€>€>€>^€>€>€
Sm)ör
%?
HELGI BENEDIKTSSON
Njarðarstíg 4.
Nýtt skyr
Rjómi
ISHÚSIÐ
sími 10.
gQQQQQQQQQQI
2 stulk.ur
vantar mig í bakaríið nú þegar,
JÓN WAAGFJÖRÐ
Bólusetning fer fram í Samkomu
húsinu á mánudaginn kl. 1.
ingjar á varðskipunum, og þess
hafa landsmenn goldið og þess
gjalda þeir áfram, þar til betur
verður vandað til varðskipsfor-
ingjanna en nú er.
Jæja, þegar nú Friðrik Ólafs-
son hafði tekið við stjórn á varð-
Píano sSillsngar
Otto Ryel kemur til Eyja, til að
stilla og gera við píanó. Þeir sem
nota vilja þetta tækifæri skrifi
sig á lista hjá
KARLI KRISTMANNS
Tapast
Tapast hefir kvenarmbandsúr.
Finnandi vinsamlegast skili því
að Þingvöllum gegn fundarlaun-
um.