Víðir - 17.09.1948, Blaðsíða 1

XIX.
Vestmannaeyjum, 17. sept. 1948
26. tölublað
appdrættislán ríkissjóðs
1948
Ríkhstjónun hefur ákveðið að
nota nu ýmsai gildandi ónotaðar
iagaheúnildii til lántöku fyrir
ríkisspð. Býðuv ríkissjóður í því
slvu' út uýtt innanríkislán, að
u;.p íiæð V", milljónir króna.
vóur li'n Jjetta í happdrættis-
1 rn:. I íafa \ rið gefin út bráða-
biiaðalög um skattfrelsi vinn-
ing< og ýiiiis > niur atriði varð-
anö happdr, :ð. Nánari reglur
u ii tilhögun lánsins og happ-
dr. aisins iiafa síðan verið sett-
=tr neð reglugerð.
L.Oúsashiddir veghá marguislegra
fvamkvœmda.
A undanförnum árum hefur
Alþingi samþykkt mörg lög, sem
mæla fyrir um margskonar fram-
kvæmdir í atvinnu og samgöngu-
málum, og á fleiri sviðum, svo
sein snn'ði síldarverksmiðja, fiski
báta, strandferðaskipa, lands-
hafna, tunnuverksmiðja, niður-
suðuverksmiðju, lýs'isherzluverk-
smiðju, embættisbústáða o. fl.
Ýmsum þessum framkvæmdum
er áð fullu lokið, áðrar nokkuð á
veg komnar, en sumar aðeins á
byrjunarstigi. Ekkert fé hefir ver
ið veitt úr ríkissjóði til þessara
I ramkyæmda, heldur gert ráð fyr
iv, að allt þetta yrði unnið fyrir
lánsfé. Allmikill tekjuafgangur
hefur orðið hjá ríkissjóði á und-
anförnum átta árum, eða frá
stríðsbyrjun, en allt það fé hefur
annaðhvort larið til greiðslu á
skuldum eða verið fest í ýmsum
eignum, og hefir því ekki verið
hægt að nota það til þess að
standa undir hinum stórvöxnu
Tramkvæmdum, sem Alþingi hef-
ur lyrirhugað. Frá því í árslok
1939 þar til í árslok 1946 hefir
skuldlaus eign ríkisins þannig
hækkað tir 23,2 millj. kr. í 164,8
milj. kr., eða samtals urn 141,6
mil j. kr.
Ríkissjóður hefur því orðið að
taka bráðabirgðalán hjá Lands-
bankanum, sem nemur nú um
68 millj. kr. Af þessari upphæð
hefur rúmum 50 millj. kr. verið
varið til að koma á fót ýrnsum
þeim fyrirtækjum, sem áður hafa
verið nefnd, auk þess sem nokk-
uð hefur gengið til greiðslu á á-
byrgðum, sem ríkið liefur orðið
að inna af hendi, aðallega fyrir
síldarbræðs'lur ríkisins og Siglu-
fjarðarkaupstað vegna Skeiðfoss-
virkjunarinnar. Um 16—17 milj.
af þessum yfirdrætti í Landsbank
Allir þeir, sem hala alið aldur
sinn hér síðastliðinn mannsaldur
kannast við Katrínu Unadóttur.
Iíatrín er fædd 13. september
1878 undir Eyjafjöllum, kornin
af góðum ættum.
Hún gekk þár að allri algengri
vinnu í sveitinni, en réri tvær
vetrarvertíðir og tvær vorvertíðir
úr Holtsvörum á opnu skipi og
var hún þá tvítug að aldri. Bar
þannig snemmá á hirium síðar
róniaða dugnaði Katrínar.
25 ára fluttisf hún hingað til
Eyja, eins og svo margur tir nær-
syeitunum hér á Suðurlandsund-
irlendinu. Hún var með afbrigð-
um dugleg kona til útiverka og
stóðu fáir karlmenn henni frani-
ar. Hún stundaði hér t. d. lisk-
aðgerð í 40 vertíðir og gékk að
annarri erfiðisvinnu annan tíma
árs og féll aldrei verk úr hendi
og allsstaðar var sama atorkan.
Hún fór á Austurland í 8 sumur
og stundaði þar fiskáðgerð. Nú
síðustu finnn árin hefur hún set-
ið við prjónavélina, milli þess er
anum stafar frá rekstrinum í ár
og má vænta, að skuldin lækki
um tilsvarandi fjárhæð, þegar
tekjuskattur og söluskattur fer
að renna í ríkissjóðinn í haust.
Afleiðing þessarar skuldasöfn-
unar hjá Landsbankanum er m.
a. sú, að stórkostlega er dregið úr
getu bankans til annarar lána-
starfsemi. Þegar af þessari ástæðu
er brýn nauðsyn að grynna veru-
lega á skuld ríkissjóðs við bank-
ann, auk Jress sem skuldasöfnun
þessi er mjög óhagstæð fyrir ríkis
sjóð. Tekjur ríkissjóðs þetta ár
munu hinsvegar ekki gera betur
en nægja til greiðslu hinna lög-
boðnu útgjalda ársins. Er því
ekki um annað að ræða en nota
lántökuheimildir og þá helzt á
þann lrátt að leita til almenn-
ings í landinu um lánsfé og
lnin hefur verið við netahnýt-
ingu.
Katrín giftist á gamlársdag
11) 17, Páli Einarssyni frá Nýjabæ
undir Eyjafjöllum, en missti
mann sinn er vélb. „Adolf“ fórst
10. febrúar 1918 og var þannig
aðeins rúman mánuð í hjóna-
ibandi. Þau eignuðust dóttur,
Pálínu, sem er gift Haraldi Guð-
jónssyni verkstjóra.
Katrín á marga góða kosti, en
sízt vildi hún að borið væri á sig
lof opinberlega, þó hún verð-
skuldi það og skal því ekki far-
ið langt út í þá sálma.
Katrín er létt í lund og skap-
góð og liefur alltaf og allsstaðar
verið bætandi. Trúmennsku
liennar er við brugðið. Hún er
vinlöst og vi 11 öllum gott gera.
Allir hinir mörgu, sem þekkja
Katrínu og hafa starfað með
henni, óska henni við þessi tíma-
mót' bjartra lífdaga og að hún
tnegi sein lengst lialda áfram að
varpa frá sér lilýju til samborg-
afa sinna og vina.
1 Vinir.
Katrín Un&dóttir 70 ára
lækka þannig nokkuð lausaskuld
ir ríkissjóðs vegna hinna marg-
víslegn framkvæmda, sem ríkis-
sjóður hefir orðið að leggja fé til.
H appdrœttislán.
Rétt hefir þótt að hafa lán
þetta í formi, sem áður er óþekkt
hér á landi, en hefir verið notað
með mjög góðum árangri erlend-
is. Er það á þann veg, að í stað
þess að greiða ákveðna vexti af
hverjn bréfi, er vöxtunum út-
hlutað sem happdrættisvinning-
um tvisvar á ári. Skuldabréfin
eru (ill jafn há, 100 krónur, og
eru þau öll númeruð og gilda
þannig sem happdrættismiðar.
Þar sem lánið er til 15 ára, verð-
ur 30 sinnum dregið í happdrætt
inu, eða 15. apríl og 15. 'okt. ár
livert. Dregið ef úr öllum bréf-
unum í hvert sínn, og getur því
sarna númer hlotið vinning oftar
en einu sinni.
Vinningar í hverjum drætti
eru sem hér segir:
1 vinningur 75000 kr. = 75000
kr. -i- 1 vinningur 40.000 kr. —
40.000 kr. — 1 vinningur 15.000
kr. = 15.000 kr. — 3 vinningar
10000 kr. = 30000 kr. — 5 vinn-
ingar 5000 kr. = 25000 kr. —
15 vinningar 2000 kr. = 30000
kr. —. 25 vinningar 1000 kr. =
25000 kr. — 130 vinningar 500
kr. = 65000 kr. — 280 vinning-
ar 250 kr. = 70000 kr.
Samtals er í hvert sinn dregið
um vinninga, sem nema 375.000
kr., .eða 750.000 kr. á ári hverju.
Svarar þessi upphæð til þess, að
5% vextir séu greiddir af skulda-
bréfimum.
1 bráðaliirgðalögum frá 17. á-
gúst 1948 er svo ákveðið, að vinn
ingar í happdrætti þessu skuli
undanþeghir öllum opinberum
gjöldum öðrum en eignaskatti.
Eru það mjög mikil hlunnindi
fyrir þá, sem hljóta háu vinning-
ana.
Bréfin eru öll handhafabréf og
fást ekki skráð á nafn. Þetta léttir
mjög umsetningu bréfanna, en
liefir hinsyegar í för með sér er-
fiðleika á ógildingu þeirra, og
hefir af þeirri og fleiri ástæðum
Framhald á 2. síðu.