Víðir - 10.02.1951, Qupperneq 1

XXIII.
Reyldavík, laugardaginn 10 febrúar 1951
6. tölublað.
Frosinn fiskur í U.S.A.
Það kann að vekja nokkra
athygli, að birgðir af frosnum
fiski eru nú 6% meiri í Banda
ríkjunum en á saina tima i
fyrra, og verðið hefur ekki al-
mennt hækkað eftir árstíðum
s. 1. haust vegna hins mikla
framboð's af fiski. Þetta hefur
þau áhrif, að fiskkaup eru
mjög hagstæð borið saman
við kaup á ýmsum öðrum
matmælum, og ætti því að
mega búast við mikilli eftir-
spurn.
í desember voru 50% af
fiskinnflutningnum frá Kan-
ada og 37% frá íslandi.
Iíeildarinnflutningur til
Bandaríkjanna af bol-fisk-
flökum, nýjum og frystum,
var árið 1950 30.000 lestir,
39% meira en árið 1949. Eft-
ir löndum slciptist innflutn-
ingurinn þannig (í
1949):
Útflutningsverðið og
afurðascdan.
Kanada 23.000 Jestir (19.000)
ísland 5.600 „ ( 2.200)
Noregur 900 „ ( 200)
Auk þess var nokkur inn-
flutningur af flatiiski.
Kanada eykur fogara-
flofann.
Fyrir um ári síðan var dreg-
ið úr takmörkun á útgerð
togara í Kanada, og kemur
það nú fram í auknum bygg-
ingum. Verið er að' byggja 7
togara í Kanada, og 3 hafa
verið smíðaðir í Bretlandi.
Oll eru slcipin 100 fet og
lengri. Þannig verða nýju tog-
ararnir 10, og hægt er að fá
leyfi til að byggja 7 í viðbót
eða kaupa notuð skip, og jafn
vel til þess að bæta við allt
upp í 11 skipum.
Mesta vandamál vélbáta-
útvegsins í dag er, að sölu
verð' útflutningsvaranna svar-
ar ekki til franileiðslukostn-
aðarins. Til þess að lcoma hér
á samræmi er um tvær leiðir
að ræða, lækkun framleiðslu-
kostnaðarins eða hælckun
söluverðsins. I þessari grein
verður noldcuð rætt um það
síðartalda.
Síð'an Kóreustyrjöldin
brauzt út, hefur verðlag á
flestum vörum farið mjög
hælckandi í heiminum. Þó á
það ékki við um afurðir vél-
bátaflotans, og einkum þó
svigum þorskbolinn, en hann er um
20% af aflanum fyrir utan
síld.
I Bandaríkjunum er nú verð
á frosnum þorski í 5 enskra
punda öskjum, þar sem flökin
eru vafih í sellófan, 20 cent
pundið frá sliipshlið í New
Yoik, að frádregnum tolli.
Það er um kr. 7,15 kglJm 10%
hærra verð myndi fást fyrir
þorskflöli vafin í sellofan í 15
punda öskjum. Þorsliflöli selj-
ast mjög taltmarkað í Banda-
ríkjunum, nema hægt sé að
selja aðrar fislttegundir jafn-
framt í vissum hlutföllum, að-
allega ýsu, ltarfa, steinbít og
lúðu, en á öllum þessum teg-
undum er verðið hagstætt, og
verðið á þorskinum ætti að
svara vel til framleiðslultostn
aðar. Meðalverð s.l. ár er þó
mun lægra.
Verðið á þeim frosnu fislt-
flökum, sem seld voru til
meginlands Evrópu í vöru-
sldptuin, var kr. 5,50 ltg. cif,
og voru þau fiskflök að mestu
í 7 punda pergamentsumbúð-
FRAMLEIÐSLAN.
SíJ.daraflinn 1950.
Lestir 1950: Lestir 1949:
Bræðsla 25.798 40.003
Söllun 27.257 17.387
Beitfuyrsting 7,272 7.950
Útfluit í ía 103
Niðursuða XI 47
Innlend neyzla 19
Samtals 00.441
71,407
Karfi í bræðslu 1950.
A árinu 1970 fóru 71.100 lestir af
karfa til bræðslu í verksmiðjum, en
ekkert árið áður. Fyrsti karfinn, 29
leslir, var bræddur í Hafnarfirði í apr-
ít aðallesta lil reynslu. Karfaveiðar
hófust fyrir alvöru hjá nokkrum skip-
um skömmu fyrir togaravekfallið, og
héhlu sum ]>eirrn áfram ámeðanáverk-
fallinu stóð, allt sumarið. Þegar verk-
fallinu lauk, byrjuðu miirg skip karfa-
'ciðar og liéldu ]>eim áfram fram yfir
áramót.
um. Var það hagstætt verð og
svaraði vel til framleiðslu-
ltostnaðar. Annarstaðar, þar
sem frosin þorskflök hafa ver-
ið seld, hefur verðið' verið
lteldur lágt, nema í Tékkosló-
vakíu.
Salan á frosnu fisltflökun-
um var heldur dræm árið
sem leið, þó að allur frosni
fiskurinn sé nú að heita má
seldur.
Þeir, sem keyptu fisk til
söltunar á s.l. ári eða þeir út-
gerðarmenn, sem söltuðu sinn
fisk sjálfir, urðu fyrir veru-
legu tjóni, vegna þess live
verð'ið var lágt. I haus't var
söluverðið á saltfiski (blaut-
fiski) til Grikklands kr. 2,60
kg. fob. og lægra til Ítalíu. Þá
var verðið til Spánar kr. 4,30
lcg. Á þurrfiskinum var hlut-
fallið eklci ósvipað. Þar var
verðið til Portúgal kr. 4,80 kg.
fob., en tæpar 7 krónur til
Spánar.
. Þetta verð, sem hér er
nefnt, liæði á saltfislcinum og
þurrfiskinum, er livoru
tveggja meðalverð á vissum
förum, og er að sjálfsögð'u
breytilegt eftir sölum og
floldviim. ViðsJciptin við
Grikldand, Italíu og Portúgal
fóru víst öll fram gegn
ræður íramboð og eftirspurn
eitt verðlaginu. Ef íslend-
ingar settu þar hærra verð á
frosna fiskinn sinn en keppi-
nautarnir bjóða, myndi hann
þegar hætta að seljast, en
keppinautarnir fylla skarð
íslendinga á markaðinum.
Það er því engin von um
liæklcað fiskverð í Bandaríkj-
unum að óbreyttu verð'lagi
þar almennt.
Eins og áður segir, var sal-
an til meginlands Evrópu
(Austurríkis, Ungverjalands,
Tékkoslóvakíu og Póllands)
hagstæð fyrir frystihúsin. En
því hefur verið haldið fram
og það með rökum, að sumar
af þeim vörum, sem teknar
voru í skiptum fyrir fiskinn,
hafi verið dýrar.
Afstaða framleiðenda til
þessarar gagnrýni er einföld.
Fyrst og fremst gátu þeir ekki
selt alla framleiðslu sína af
frosnum fiski nema nota
þennan markað. f öðru lagi
vilja þeir ekki viðurkenna, að
þeim beri fyrst og fremst að
taka tillit til verðlagsins á
innflutningsvörunum frá þeim
löndum, sem þeir verða að
selja til. Það munu líka flest-
ir, nema þeir, sem vilja líta á
málin frá einni hlið, viður-
greiðslu í sterlingspundum, en kenna, að framleiðandanum
Spánn gaf ekki kost á öðru
en vöruskiptum. Ætti öllum
af þessu að vera ljó$t, hve
geysimiklu slíkt getur skipt
fyrir jramleiðandann. Og
þegar Færeyingar hafa tæki-
færi til þess að koma sínum
fiski á vöruskipt ama rkaðinn
fyrir mildu hærra verð en er
á frjálsa markaðinum í skjóli
þess, að Danir kaupa vörurn-
ar, þá er það vel skiljanlegt,
að fiskverðið sé iniklu hærra
í Færeyjum en á íslandi.
Þjóðinni er mikil nauðsyn
á að geta aukið framleið'slu
sína, en fyrsta skilyrðið til
þess, að svo megi verða, er,
að söluverð útflutningsvar-
anna svari nokkurn veginn
til framleiðslukostnaðar.
í Bandaríkjunum eru eng-
in tök á að hækka verðið
fram yfir það, sem er al-
mennt á frosnum fiski. Þar er
algjörlega frjáls markaður, og
beri ekki skylda til að selja
vöru sina t. d. fyrir neðan
framleiðslukostnað, til þess
að hægt sé að fá innfluttu
vöruna sem ódýrasta, nema
hann fái það þá bætt |á annan
hátt. Þetta sjónarmið gagn-
vart útflutningnum hefu r þó
lengi verið mjög ríkjandi, og
I það er mjög vafasamt, að
! frystihúsin hefðu fengið að
selja til áðurnefndra landa,
þó að það væri hagstætt verð
fyrir þau, ef hægt hefði verið
að selja fiskinn annað.
Spánverjar keyptu fyrir
borgarastyrjöldina upp í 60
þúsund lestir af þurrfiski, og
er það upp undir hehningi
meira magn en framleitt var
af saltfiski í ár. Þeir gætu
vafalítið keypt alla saltfisks-
framleiðslu Islendinga, eins
og hún er nú, og gott betur,
ef Islendingar gætu aðeins
hagnýtt spánskan gjaldeyri
til vörukaupa eða selt hann
öðrum þjóðum. En því er
þetta sagt, að fiskverðið á
Spáni er miklu hærra en til
ýmissa annarra landa, sem
saltfiskurinn er seldur til. Ef
íslendingar gætu hagnýtt sér
spánska markaðinn og jafn-
vel þann ítalska, einnig með
greiðslu í líruni, myndi nást
mun hagstæðara verð á salt-
fiskinum en tókst að ná s.l ár.
Þetta eru þó allt mikil vanda-
mál, og verður ekki ráðið
fram úr þeim, svo að hvoriá
útflutningurinn né innflutn-
ingur líði við það, nema menn
úr báðum jiessum greinum
verzlunarinnar leggi þar
ráð.
En hvaða leið væri hugsan-
legt að fara til þess að fá það
verð fyrir frosnu fiskflökin,
sem svarar til framleiðslu-
kostnað'arins. Á venjulegum
tímum er Meginlandið auk
Bandaríkjanna eðlilegur
kaupandi að frosnum fiski
nema Iíolland og Belgía,
þaðan sem mikil fiskveiði er.
Hin miklu fiskneyzlulönd
eins og Frakkland, Spánn,
Portúgal og Italía eru ónum-
in lönd í þessum efnum. En
það tekur sinn tíma að vinna
þar markað fyrir frosinn fisk
og verður ekki gert, nema
Framh. á 3. síðu.
a
ISFISKSOLUR.
Söludagur: Dagar milli Skipsnafn: sölu: Sölustaður: Lestir: Meðalv. kg.r
1. fcbr. Hallv. Fróðad. TIv. 24 Hull 181 £12825 kr. 3.20
2. — Bjarni Olafsson, Alcr. Grimsby 198 £10714 — 2.45
2. — Skúli Magn. Ttvík 22 IIull 213 £13001 — 2,9»
3. — Keflvíkingur, Keflav. 24 Hull 24S £11477 — 2.10
3. — Röðull, Hafnarf. 25 Grimsby 234 £13191 — 2,55
5. — Bjarni riddari, ITafn. 27 Grimsby 240 £14278 — 2,70
5. — Júli, Hafnarf. 28 Aberdeen 235 £ 13551 — 2,60
0. — Surprise, Rvik 27 Grimsby 202 £ 14409 — 2,50
0. — Elliði, Sigluf. Grimsbv 250 £14078 — 2,65
7. — Karlsefni, Rvík 25 IIull 239 £ 15072 — 2,95
2. febr. Vélbátar: Skjöldur, Sigluf. Fleetwood 48 £ 2500 — 1,40