Víðir - 24.02.1951, Blaðsíða 2

2
VÍÐIR
^Vez&twn 0(j (jázmát
j k««rt^/VUWIWVWUU,UWww
I Ifiðir \
j i kemur út á laugardögum Ji
! * 1 Fylgirit: !'
! j GAMALT OG NÝTT !j
< j Ritstjóri: ij
;! EINAR SIGURÐSSON ;!
J ! Sími 2685 j!
Víkingsprent J'
. '-wwwwwwwwwuwwo
Vinnudeilur.
í uppsiglingu eru nú mikl-
ar vinnudeilur, og verði ekki
komið í veg fyrir þær, er mik-
ill voði fyrir dyrum. Verka-
menn og atvinnurekendur
eiga. í tíma að semja um á-
greiningsmál sín og reyna að
leiða þau farsællega til lykta,
áður en til verkfalla kemur.
I*að er mikið vald, sem verka-1
lýðsfélögin hafa, þar sem er
verkfallsrétturinn, og eins
vinnustöðvunarrétturinn hjá
atvinnurekandanum. Jafn-
miklu valdi verður þó að beita
varlega, svo mikil verðmæti
«ru í húfi.
Það er eðlilegt, að verka-
menn geti ekki horft upp á
það, að kaupmáttur launa.
þeirra rýrni verulega vegna
hækkandi verðlags, án þess
að reyna að knýja fram kaup-
hækkun til þess að vega á
móti dýrtíðinni.
Ef atvinnurekanda er fært
að fallast á slíkar kauphækk-
anir, er ekkert eðlilegra en
hann geri það, og mun gera
það sjálfs sín vegna og ann-
arra. En geti hann það hins
vegar ekki, nema með þeim
afleiðingum að verða að
stöðva atvinnurekstur sinn
«ða líða tap, þá er þess ekki
að vænta.
Ástandið í atvinnumálum
þjóðarinnar er ekki gott, eins
<og er. Um það blandast eng-
«m hugur, og ræður þar eink-
um og kannske eingöngu, að
söluverð afurðanna hrekkur
ckki fyrir framleiðslukostn-
aði. Með öllum ráð'um verð-
wr að reyna að knýja fram
hækkun á útflutningsvörun-
um á erlendum markaði, ef
ekki á illa að fara, vinnudeil-
tir að geysa og samdráttur í
framleiðslunni, þar til jafn-
vægi er komið á, nema famar
verði einhverjar krókaleiðir
að því sama marki.
En deila sú, sem er í upp-
siglingu, mun þó fyrst og
fremst snúast um fyrirkomu-
lag kaupgreiðslunnar. Al-
þýðusambandið' vill fá viður-
henndan áfram rétt launþeg-
anna til þess að fá kaup sitt
'greitt samkvæmt verðlags-
vísitölu, en stjórnarflokkarnir
ætla verkalýðssamtökunum
•og atvinnurekendasamtökun-
tim að semja um kaupgjald
til ákveðins tíma í einu, eins
<og var hér áður.
í flestum einstaklingum
býr hæfileiki til þess að vera
meira en meðalmaður á vissu
sviði. Þess vegna er mjög
mikilvægt að geta haft upp á
þessum eiginleika og leyft
honum að njóta sín.
Yfirmanni finnst ef til vill
stundum, að starfsmenn hans
séu ekki í samræmi við það,
sem hann vikli. Oft er það af
því, að hann skilur þá ekki.
Hann verður að' hafa skilning
Alþýðusambandið hefur
ráðlagt sambandsfélögum sín-
um að segja upp samningum
sínum, svo að þau verði laus
við alla samninga 1. apríl, og
bent á, að það sé heppileg-
asti tíminn víðast hvar á
landinu.
1. apríl stendur vetrarver-
tíðin hæst, þá er aðalhrygn-
ingartíminn og mest fisk-
gengdin. I sumum verstöðv-
um hefur oft mjög lítill fisk-
ur verið kominn á land í
aprílbyrjun og landverkafólk
varla unnið meira en fyrir mat
sínum fram að þeim tíma, en
samt orðið góð vertíð.
Það væri illa farið, ef verk-
föll skyllu á í verstöðvunum
um hábjargræð'istímann. Það
væru ekki aðeins útgerðar-
mennirnir, sem liðu við það,
heldur einnig sjómennirnir og
landverkafólkið. En þegar út
í vinnudeilu er komið, vilja
þær leiða til verkfalla.
á hæfileikum hvers og eins og
fá þá til að njóta sín. Ef verzl-
unarstjóri einsetur sér t. d.
að tvöfalda söluna, verður
hann að fá sölumenn sína til
þess að gera meira fyrir \’ið-
skiptavinina og afla sér betri
þekkingar á vörunni. En um-
l'ram allt verður áhugi á starf-
inu að vera lifandi.
Það er t. d. mjög lærdóms-
ríkt að koma inn í verzlanir
eða-önnur fyrirtæki og finna,
hve andinn er mismunandi,
sem leggur á íuóti manni.
Suma menn skiptir þetta
engu, því að þeir finna það
ekki. En allur þorri manna
finnur það'. Og þarna er verk-
efni fyrir verzlunarstjórann
eða skrifstofustjórann. Það
bitnar ekki á starfsfólkinu,
það bitnar á fyrirtækinu, þeg-
ar hið þýða og aðlaðandi við-
mót vantar. Sé það verzlun,
kemur það fram í færri og
færri viðskiptavinum, en sé
það annars háttar fyrirtæki,
sem á þó velgengni sína
komna undir afstöðu þeirra,
sem eiga saman við það' að
sælda, dregur það úr vexti
þess. Góður starfsmaður er a-
vallt í góðu skapi og reynir
með hverjum degi að taka
framförum í starfi sínu.
Innflutningsleyíi
tímanlega.
Enn bólar ekki á þeim
auknu fríðindum í innflutn-
ingnum, sem allir hafa verið
að búast við, að kæmu þá og
þegar. I desembermánuði
voru vart veitt nokkur inn-
flutningsleyfi. Eitthvað' hefur
verið' veitt af leyfum á þessu
ári.
Undanfarið hafa flestar
vörur, ef ekki allar, verið að
hækka í verði. Það hlýtur að
vera sárt fyrir þá, sem við
innflutninginn fást, að horfa
upp á þessar hækkanir, svo
að segja vikulega, en hafa
ekki aðstöðu til þess að
kaupa. Það er mjög athug-
andi fyrir þá, sem með inn-
flutningsmálin fara, að' gefa
sem fyrst út leyfi fyrir þeim
vörum, sem á annað borð er
ætlað að flytja inn næstu 6—8
mánuðina og ekki verður
komizt af án, og láta leyfin
gilda í lengri tíma en undir
venjulegum kringumstæðum,
svo að innflytjendurnir hafi
rýmri hendur við innkaupin,
sem gæti leitt til hagkvæmari
innkaupa.
Þýzki innflutningurinn.
Ríkisstjórnin í Vestur-
Þýzkalandi hefur fallizt á að
veita ný innflutningsleyfi fyr-
ir sem svarar 330 milj. króna.
Leyfin eru einkum fyrir land-
búnaðarvörum, en einnig fiski
fyrir um 5 milj. króna.
Tollastefna í U. S. A.
er enn í deiglunni. Ilin gild-
andi tollaívilnun „Reeiproeal
Trade Agreements Aet“
Hulls frá árinu 1934, sem Tru-
man forseti fékk síðast fram-
lengt 1949, rennur út í júní-
mánuði n.k. Þingið hefur nú
tekið til meðferðar framleng-
ingu þessara laga.
Með lögunum frá 1949 fékk
forsetinn heimild til þess að
lækka tolla um allt að 50%
gegn gagnkvæmri lækkun, og
hefur það yfirleitt verið þann-
ig í framkvæmdinni.
Republikanar vilja nú fá
inn í lögin, að þingið geti lát-
ið þessi mál til sín taka, eins
og þeim tókst að fá í gegn,
hvað árið 1948 snertir, en það
verði ekki fullkomlega á valdi
forsetans að veita framvegis
slíkar undanþágur. Getur það
verið mikilvægt fyrir inn-
flutning Islendinga til Banda-
ríkjanna, hvernig þingið snýst
við þessu, en þeir hafa hér
notið tollívilna.
Nú er til dæmis 1 7/8
centa tollur af hverju fisk-
pundi (67 aurar af kg.) og
stundum meira, eftir að vissu
’heildarinnflutningsmagni á
fiski er náð í Bandaríkjunum.
Belgía utan viS
kolaáætlunina.
Belgía verður ekki þátttak-
andi í Schumanáætluninni,
hvað kol snertir fyrsta 5 ára
tímabilið, en liins vegar verð-
ur Belgía þátttakandi í áætl-
uninni, hvað stálframleiðsluna
snertir.
Járn hækkar enn.
í Belgíu hefur járn enn
hækkað úr 4600 belg. fr. í
5150 belg. fr. lestin, og hafa
Svíar hækkað verðið sam-
svarandi.
Karlmannsskyrtur.
Smásaga eftir Karel Capek.
Niðurlag.
Hann var í svo æstu skapi, að hann var kominn heim
til sín og búinn að Ijúka upp dyrunum, áður en hann kom
til sjálfs sín. Ljós logaði í herbergi Jóhönku. Iíann gægðist
aðeins inn í eldhúsið gegnum gluggatjaldið. Guð komi til,
hvað var þetta? Jóhanka, með andlitið eldrautt og grát-
bólgið, þaut fram og aJtur um eldhúsið og þeytti pjönkum
sínum í ferðakoffort. Hann varð ógurlega skelkaður. Til
hvers var þetta ferðakoffort? Hann læddist á tánum inn í
herbergið sitt, ruglaður, yfirbugaður og algerlega ráðalaus.
Var Jóhanka að fara alfarin?
Allir munirnir, sem hún hafði stolið frá honum, lágu á
borðinu fyrir framan hann. Hann handfjatlaði þá, en hafði
enga minnstu ánægju af að hafa fengið þá aftur. Ég skil,
sagði hann við sjálfan sig, Jóhanka hefur uppgötvað, að
ég hef komizt að' því, að hún er sek um þjófnað, og býst
við því, að ég reki hana strax burt —, það er þess vegna,
sem hún er að láta niður hafurtask sitt. Gott og vel, ég
ætla að' láta hana halda þetta — þangað til á morgun. Það
mun verða henni nægileg refsing, já, ég skal tala við hana
á morgun. En ef til vill — ef til vill kemur hún strax og
biður mig fyrirgefningar. Hún mun fara að hágráta, kasta
sér á knén frammi fyrir mér — og allt þess háttar. Það er
nóg, Jóhanka, ég hirði ekki um að vera harðjaxl, þú mátt
vera kyrr.
Hann settist niður í veizlubúningi sínum til þess að bíða
málalokanna. Það var þögn, alger þögn í húsinu. Hann
heyrði hvert skref Jóhönku í eldhúsinu, heyrði, þegar hún
skellti aftur lokinu á koffortinu í bræð’i sinni — og svo varð
aftur þögn. Hvað var þetta? Hann þaut á fætur óttasleg-
inri og hlustaði og heyrði langdregið, hræðilegt ýlfur, líkast
dýrsöskri, en ekki hljóði í mennskum manni. Þessu næst
dró hljóð þetta langan seim af ofsalegum móðursýkislegum
andvörpum. Loks heyrðist dynkur af hnjám, sem hlunkuð-
ust þunglega á gólfið, og undirokuð og yfirbuguð harm-
kveinsstuna. Jóhanka var að gráta. Hann hafði að vísu ver-
ið búinn að undirbúa sig undir að mæta ýmislegu, en þetta
kom alveg óvænt. Hann stóð þarna með ákafan hjartslátt
og hlustaði á það, sem var að gerast í eldhúsinu. Ekkert
annað en grátur. Jóhanka mundi bráðlega ná sér og biðja
fyrirgefningar.
Hann var búinn að ganga fram og aftur um gólf í her-
berginu, til þess að safna kjarki, og ekki kom Jóhanka enn.
Við' og við nam hann staðar og hlustaði. Harmakvein henn-
ar breyttist í regluleg, endurtekin sog. Þessi hræðilega ör-
vænting olli honum miklum kvölum. Hann ákvað að fara
til hennar og segja við hana: ,/Látið þetta nú yður að
kenningu verða, Jóhanka, og hættið að gráta. Ég skal
gleyma þessu öllu, en verið ráðvönd í framtíðinni“.
Skyndilega heyrðist ákaft og hörkulegt áhlaup. Hurðin
hrökk upp á gátt, og þarna stóð Jóhanka vælandi á þrösk-
uldinum. Það var hræðilegt að sjá andlitið á henni, svo
'bólgið sem það var af gráti.
„Jóhanka“, hrópaði hann og saup hveljur.
„Hef ég verðskuldað þetta?“ froðufelldi Jóhanka. „Fal-
legt þakklæti þetta — eins og ég væri þjófur — hvílík for-
smán“.
„En, Jóhanka“, hrópaði hann, með hjartað í buxunum,
„þú hefur samt tekið mínar eigur, — alla þessa muni, sérðu?
tókstu þá kannski ekki?“
En Jóhanka skellti við skollaeyrunum. „Já, það sem ég
verð að sætta mig við — þvílík svívirðing -— leita í hirzl-
unum mínum — eins og — ég væri — þjófótt flækings-
stelpa, sígaunastelpa. Að gera mér þessa skömm — mér —.
Að' minnsta kosti hefðuð þér ekki átt að gjöra það, hús-
bóndi góður, þér hafið engan rétt til að smána mig. Þessu
gat ég aldrei átt von á, frekar en dauða mínum. Er ég þá