Víðir - 03.03.1951, Qupperneq 1

XXIII.
Reykjavík, laugardaginn 3. marz 1951.
9. tölublað.
Olían og freðfiskurinn.
innlend, en þeir hafa svo ná-
Þorsknótin.
Pétur Ottesen flytur eftir-
farandi þingsályktunartillögu
í Sameinuðu þingi:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að hlutast til
um, að stjórn Fiskimálasjóðs
kaupi í Noregi herpinót til
þorskveiða í tilraunaskyni, og
verði þær tilraunir fram-
kvæmdar annað hvort á veg-
um sjóðsins eða af öðrum,
sem sjóðsstjórnin felur að
hafa þær með höndum“.
I greinargerð segir:
„Einn þáttur hinnar nýju
tækni á sviði fiskveiðanna er
að nota herpinót til þorsk-
veið'a. Á síðastliðnu ári hófu
Norðmenn þorskveiðar með
herpinót. Hafa tilraunir þeirra
á þessu sviði borið þann ár-
angur, að á þessu ári færast
þeir mjög í aukana um þess-
ar veiðar. Það er einkum við
Lófót, sem þessi veiðiaðferð
hefur verið stunduo, en þar
hagar að' sumu leyti svipað
til, að kunnugra manna sögn,
um fiskigöngur og íiskveiða-
aðstöðu og hér á vetrarver-
tíðarsvæðunum við suðvest-
urscrönd landsins. Það er t. d.
alkunnugt, að þegar fiskur er
í göngu meðfram suður-
ströndinni, er hann þar í mjög
þéttum torfum. Sama máli
gegnir um ýmis önnur veiði-
svæði, einkum þegar mikil
sílisgegnd er. Það benda því
allar líkur til þess, að veiði-
aðferð þessi geti orðið íslend-
ingum að miklu gagni, eins og
komið er á daginn hjá frænd-
um vorum, Norðmönnum.
Það er þess vegna ekki áhorfs-
mál fyrir íslendinga að gera
tilraun með þessa veiðiaðferð
og ganga úr skugga um not-
hæfni hennar hér. Það liggja
því rölc að því, að vakin sé
athygli á þessari merkilegu
nýjung. Málinu er með tillög-
unni beint inn á þá braut, að
ríkisstjórnin eigi frumkvæði
að því, að hér verði hafizt
handa og að Fiskimálasjóður
beri kos'tnað af tilraunum
þessum, en það er eitt af hlut-
verkum hans að standa undir
tilraunum með nýjar veiðiað-
ferðir. Þá er ráð fyrir því gert,
að stjórn Fiskimálasjóðs hafi
með höndum framkvæmd
þessa máls, annað hvort á eig-
in spýtur eða feli liana öðr-
um“.
Fullkomnasta dreifingar-
kerfi.á erlendri vöru hér er á
olíunni. A síðasta aldarfjórð-
ungi hefur verið varið liér
tugum miljóna króna til að
byggja stórar olíustöðvar,
skip og bifreiðir til innan-
landsflntninga og benzín- og
olíugeyma við verzlanir og
íbúðarhús um allt land. Nýj-
ustu og fullkomnustu af-
greiðslutæki, sem völ er á í
heiminum, hafa verið sett
upp á Keflavíkurflugvellin-
um. Og enn er verið að bvggja
nýjar geysistórar olíustöðvar
á Örfirisey og Kletti. Sjálf-
sagt kostar olíudreifingarkerf-
ið í landinu ekki undir 200
milj. króna, og er upphæð
þessi þó alveg nefnd út í blá-
inn.
Þegar Shellstöðin var
byggð í Skerjafirðinum, þótti
hún svo stór, að þar hlyti að
leynast bak við dulbúin
birgðastöð fyrir her, og hefur
þó Shellstöðin sennijega verið
stækkuð nokkuð síðan. Sýnir
þetta, hve þróun þessara
mála hefur farið langt fratn
úr því, sem almenningur gat
gert sér í hugarlund, og nú
eru allir löngu hættir að
brjóta heilann um, hvort
framkvæmdir olíufélaganna
svara til þarfa landsmanna
eða ekki. En þegar jafnmikið
fjármagn er lagt í dreifingu
olíunnar í landi, sem telur að-
eins um 140.000 íbúa, þó
aldrei nema Islendingar séu
mikil fiskveiðiþjóð, hversu
mikið fé er þá ekki íagt í
dreifingarkerfin í stóru lönd-
unum, ef það nemur hér yfir
1000 krónum á hvern íbúa?
Olían hefur lengi verið sú
vörutegund í heiminum, sem
framleiðendur og sölufélög
hafa lagt sig mest fram um
að' selja. Sagan um Breta, sem
áttu að hafa gefið Kínverjum
miljónir olíulampa, þegar þeir
voru að ryðja sölunni brant
í Kína, talar sínu máli. Ekk-
ert hefur verið tilsparað,
hvorki stjórnmálaleg áhrif né
fé. Afleiðingin hefur líka orð-
ið sú, að engin vara er seld í
heiminum, sem hefur jafn-
sterka söluaðstöðu og olían.
Geta Islendingar lært nokk-
uð af söluaðferðum olíufram-
leiðendanna við sölu á fram-
leiðsluvörum sínum og þá
einkum fiskinum? Það væri
styrkur fyrir íslendinga í sam-
keppni við aðrar þjóðir að
geta fylgt fiskinum lengra eft-
ir en nú er gert, sem oft er
ekki lengra en um borð í skip
í íslenzlcri höfn, þar'sem þeir
geta kannske ekki einu sinni
ráðið því, hvort varan er flutt
með þeirra eigin skipum eða
annarra þjóða, þegar hún er
seld fob.
Margir leggja lítið upp úr
því að fylgja vörunni sem
lengst eftir til neytendanna
og benda á, að fyrstu pening-
ar, séu beztu peningar, og
það sé áhættuminnst að selja
vöruna strax við landstein-
ana, fob, eða í höfn neyzlu-
landsins, cif. Þeir benda líka
á, að það sé oft óvinsælt, að
erlendir framleiðendur séu að
fylgja vörunni eftir í neyzlu-
landinu, og sé það illa séð af
þarlendum kaupsýslumönn-
um.
En hverjir væru þá kost-
irnir og hvernig stendur á, að
þeir áðilar, sem eru komnir
lengst í að skipuleggja sölu
framleiðsluvara sinna, nota
þetta fyrirkomulag.
Við það að fylgja vörunni
sem lengst eftir til neytend-
anna vinnst einkum tvennt.
Framleiðandinn hefur meira
vald yfir markaðinum, hann
hefur öruggari sölu, þegar
hann hefur marga viðskipta-
menn til þess að byggja á, þar
sem hann hefur náð til neyt-
endanna, heldur en þegar
hann er háður fáum innflytj-
endum, sem ganga þá stund-
um allir í einn félagsskap til
þess að styrkja aðstöðu sína.
Þeir geta þá haft það til að
kippa að sér hendinni og
beina viðskiptunum annað, ef
þeim býður svo við að horfa.
I öðru lagi er framleiðandinn
minna háður verðsveiflum,
þegar hann á aðeins við neyt-
endurna. Og ef það er slík
vara, sem þarf mikið dreifing-
arkerfi við söluna á, eins og
t. d. olían, verður honum ekki
bolað af markaðinum af nýj-
um keppinautum nema með
miklu fjármagni.
Það er hverju orði sannara,
að það er illa séð, þegar er-
lendir framleiðendur gerast
kaupsýslumenp í neyzluland-
inu. Því er það, að erlendir
framleiðendur stofna oft fé-
lög, sem eru meira eða minna
ið samstarf við. Neytandinn
gerir yfirleitt ekki neinn
greinarmun á, hvernig sölunni
er fyrirkomið, hvað þetta
snertir.
Sú framleiðsluvara íslend-
inga, sem næst lægi við að
fylgja eftir á erlendum mark-
aði, er frosni fiskurinn. Það
er líkt farið með hann og olí-
una, að hann verður ekki
seldur nema með dýru dreif-
ingarkerfi. Hann verður t. d.
ekki fluttur nema í sérstökum
skipum. I hafnarborgunum
verður að geyma hann í dýr-
um frystihúsum, sem haldið
geta miklu frosti. Þá verður
að flytja hann í kælivögnum
nema rétt á milli húsa, og
loks verður að geyma hann í
frystiklefum í verzlununum
og á heimilunum í ísskápum,
sé hans ekki neytt strax. Ollu
er þessu svipað háttað og
með olíuna. Því er það, að
útilokað er að selja frosinn
fisk, þar sem þessi skilyrði
eru ekki fyrir hendi, og það er
injög víða. Þar sem þannig
háttar til, er bygging dreif-
ingarkerfis mjög mikilvæg til
þess að afla markaðar.
Það er langt síðan frysti-
húsaeigendum hér á landi
varð Ijós sá ávinningur, sem
gat verið fólginn í því að
byggja eigið dreifingarkerfi,
annað hvort á eigin spýtur
eða i félagi við fyrirtæki eða
menn í markaðslöndunum, og
þá fyrst og fremst þar, sem
ekkert dreifingarkerfi var
íyrir hendi, en sala líkleg, en
það var og er nóg af slíkum
Framh. á S. síðu.
22. febr. Kaldbakur, Akureyri 22
22. — Maí, Ifafnarfirði 22
23. — Hallveig Fróðad., Rv. 22
23. — Hvalfell, Reykjavík 24
23. — Neptúnus, Rv* 22
23. — Bjarnarey, Ve.** 25
24. — Skúli Magnússon, Rv. 22
24. — Goðanes, Neskaupst.
27. — Keflvíkingur, Kv.*** 24
27. — Jón forseti. Rv.**** 29
28. — Júlí, Hafnarfirði
Vélbátar:
22. — Súlan, Akureyri
26. — Víkingur, Neskaupst.
* Neptúnus: 73 lestir óseldar
** Bjarunrey: 58 lestir óseldar.
Athyglisverð
þingsályktun.
Alþingi hefur samþykkt
þingsályktunartillögu um
jöfnunarverð á olíu og ben-
zíni á þessa leið:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstjórninni að láta fara
fram ýtarlega athugun á verð-
laginu á olíu og benzíni, sem
flutt er til landsins, með það
fyrir auguin að lækka álagn-
inguna og ákveða jöfnunar-
verð á þeim vörum um land
allt“.
Um salffisframleiðsluna.
Á milli heimsófriðanna
(1920—1939) nam fram-
leiðsla saltfisks 259.000 lest-
um að meðaltali á ári miðað
við þurrfisk.
Fjögur lönd, Frakkland, ís-
land, Nýfundnaland og Nor-
egur, framleiddu mestan hluta
saltfisksins.
Helztu neytendurnir voru
í latnesku löndunum og Suð-
ur-Ameríku.
Mikil truflun komst á salt-
fiskframleiðsluna. á síðari
styrjaldarárunum, svo að að-
eins um Ys hluti af fyrra
framleiðslumagni var t. d.
framleiddur á árunum 1943
og 1944.
Árið 1947 var þó saltfisk-
framleiðslan komin upp í
253.000 lestir, sem var held-
ur meira en árið 1938.
Hæringur.
Það er ýmislegt í deiglunni
í sambandi við Hæring, og
er lítill vafi á, að liann verður
vel þeginn, ef skipin fara al-
mennt að snúa sér að veiðum
fvrir innlendan markað og
eins, ef almennt verður gert
út á síld í sumar.
Aberdeen 115 £3007 — 1.20
Grinisby 226 £ 6660 — 1.35
Grimsbv 207 £6666 — 1.45
Grimsby 2Ó0 £ 6546 — 1.50
Hull 181 £ 5775 — 1.45
Grimsby 227 £6300 — 1.25
Grimsby 214 £ 6681 — 1.40
Grimsby 123 £4173 — 1.54
Grimsby 205 £ 6676 — 1.50
Hull 202 £5917 — 1.35
Fleetwood 111 £ 2956 — 1.20
Aberdeen 28 £ 654 — 1.30
*** Keflvíkingur: 145 lestir óseldar.
**** Jón forseti: 70 lestir óseldar.
ÍSFISKSÖLUR.
Dagar milli
Snludagur: Skipsnafn: sölu: Sölustaður: Tyestir: Meðalv. kg.
Fleetwood 198 £4840 kr. 1.10