Víðir - 10.03.1951, Síða 1

xxm.
Reykjavík, laugardaginn 10. marz 1951.
10. tölublað.
Nýjungar
í bofnvörpugerð.
Freðfiskverðið í Banda
rikjunum.
Netagerðarmeistarinn Chr.
Aase Lodberg í Esbjerg hefur
gert nýja tegund af botn-
vörpu eftir þýzk-hollenzkri
fyrirmynd. Yarpan er með
„spjöldum“ í staðinn fyrir
kúlum og vísa þau upp á við
og reka fiskinn niður. Þegar,
botnvarpan var reynd,'voru
danskir fiskimenn mjög á-
nægðir með árangurinn.
Sænskur verkfræðingur í
Stokkhólmi ætlar í marz—
apríl að reyna nýja gerð af
flotvörpu, sem er fyrir einn
bát.
Fiskiðnaðarsýning í
Fredrikshavn.
7.—10. júlí verður mikil
fiskiðnaðarsýning í Fredriks-
havn í Danmörku. Þar verð-
ur m. a. til sýnis „stærsta og
fljótasta flökunarvél verald-
arinnar“, og lceniur hún frá
Þýzkalandi. Er það fyrsta
vélin af 3, sem pantaðar hafa
veríð til Danmerkur. Getur
vélin að sögn breytt 4000
þorskum í hin fallegustu flök
á einni klukkustund. Fiskur-
inn er látinn í vélina öðrum
megin, og kemur hann svo út
hinum megin sem fullunnin
flök. Allur úrgangur er snið-
inn af og finnast ekki bein í
flökunum.
Danir til Grænlands.
1. maí leggja 25 dönsk skip
af stað til Grænlands, og ætla
þau að veiða fyrir að'ra
stærstu útgerðina þar, „Is-
haíið“. Godthaab á að verða
viðleguhöfn flotans.
Grænlandsstjórn hefur
keypt nýja flökunarvél frá
Liibeck, sem talið er að spari
vinnu 15—20 manna.
Frá „Gróflu".
Nýfundnalandsfarið
>,Grótta“ á að stunda síld-
Veiðar á Portau-Portsvaeðinu
við Nýfundnaland ásamt
„Vestern Explorer“. Grótta
verður með venjulega snyrpu-
nót og tvo snyrpubáta með
dieselvélum og’ stórar nætur,
600 feta langar og 180 feta
djúpar.
Freðfiskverðið í Banda-
ríkjunum ber oft á góma í
blöðunum, og á alþingi hefur,
það' dregizt inn í umræður.1
Flestur hefur þessi málflutn-
ingur verið á einn veg, þann
að freðfiskverðið i Bandarílcj-
unum sé Islendingum óhag-
stætt og mikið þurfi að gefa
með þeim fiski, sem fer vest-
ur, af fiskverðinu í Evrópu.
Bandaríski fiskmarkaðurinn
hefur notið minni viðurkenn-
ingar en hann hefur átt skil-
ið. Skal hér birt verðið' á
helztu fisktegundunum, sem
íslendingar selja þar, ef það
mætti verða til þess, að al-
menningur fengi réttari hug-
mynd um, hve mikilvægur
þessi markaður er fyrir Is-
lendinga, bæði fyrir það,
hvað hann tekur á móti miklu
magni, þar sem þangað seld-
ust s.l. ár 7409 lestir af freð-
fiski fyrir 35 miljónir króna,
og eins fyrir það', hve verðið
er yfirleitt hagstætt eftir
gengislækkun ísl. krónunnar.
Verðið á þorskinum er lægst,
en á öðrum fisktegundum er
verðið líka mjög hagstætt, og
jafnaðarverð á bandaríska
markaðinum er gott.
Að ræða þessi mál og birta
verðið, sem fæst fyrir fiskinn,
gæti líka orðið til þess, að
einhverjir framleiðendur
legðu sig meira fram um að
framleiða fyrir þennan mark-
að, en þeir hafa gert hingað
til, því að svo að segja alltaf
vantar allar fisktegundir
vestra til að selja nema þorsk-
inn. En ábatinn af að fram-
leiða meira af hinum ýmsu
fisktegundum kæmi fram á
margan liátt: í fyrsta lagi
fengi framleið'andinn mjög
hagstætt verð. í öðru lagi
selst því meira af þorski, því
meira sem hægt er að bjóða
af öðrum fisktegundum, svo
sem karfa, ýsu, steinbít og
lúðu, og myndi það þgnnig
létta á öðrum markaði og
stuðla að meiri framleiðslu.
En s.l. ár varð að skera fram-
leið'sluna niður um % til stór-
tjóns fyrir frystihúsin, því að
það er einmitt mikil fram-
leiðsla, sem bezt stuðlar að
góðri afkoniu. Stofnkostnað-
urinn og fasti kostnaðurinn
er sá sami, hvort mildð eða
lítið er framleitt. Og í þriðja
lagi fær þjóðin í Bandaríkj-
| unum gjaldeyri, sem er henni
dýrmætari en flestur ef ekki
allur annar gjaldeyrir.
í Bandaríkjunum er nú
verðið i í íslenzka frosna fisk-
inum frá skipi í New York
miðað við enskt pund:
Ivarfi í 5 pd. öskj. 26 cent
Karfi - 1 — -- 39 —
Ýsa - 5 —. -- 28 —
Ýsa - 1 — — 33 —
Þorsk. - 5 — — 20* —
Þorsk. - 1 — — 24 —
Steinb. - 5 — — 29 —
Lúða - 1 — — 43 —
Lúða heil 35 —
Til þess að sjá, hvaða verð
framleiðandinn fengi fyrir
fiskinn kominn um borð í íS-
lenzkri höfn, dregst frá þessu
verði sölukostnaður í Banda-
ríkjunum, sem er 5% til
„brokers“, um 2% kostnaður
við' skrifstofu SIÍ í New York,
vátrvgging V>% tollur 1 7/8**
cent af hverju pundi, 1/8 úr
centi fyrir hleðslu á vagna frá
skipshlið og loks flutnings-
gjald um 2 cent á pundið.
Frá þessu verði getur dreg-
izt geymslugjald, þegár þann-
ig ber undir, að ekki er hægt
að senda fiskinn beint frá
skipshlið til ákveðins kaup-
anda. Það getur verið hag-
kvæmt að setja fiskinn í
geymslu, þegar mikið fram-
boð er, til þess að þurfa ekki
að' bjóða niður verðið til þess
að losna við hann. Síðastliðið
ár hefur fiskur mikið til ver-
ið seldur beint frá skipshlið.
Geymslugjaldið er % cent á
mánuði fyrir pundið.
Nú getur hver og einn, sem
hefur áhuga á þessum málum,
gert sér grein fyrir verðinu á
hinum einstöku fisktegund-
um. Tökum t. d. þorskinn í 5
punda öskjunum. Söluverð
hans er 20 cent pundið. Verð-
kostnaðurinn („brokers“ 5%,
* Hér í blaðinu 10. febrúar var
skýrt frá ]>essu verði á þorskinura, cn
sagt, að tollur hefði ]>á verið greiddur,
en ]>að var ekki rétt, tollurinn átti að
greiðast af ]>essu verði.
** Þegar innflutningurinn hefur náð
vissu hámarki — sem er breytilegt —
á hverjum ársfjórðungi, hœkkar tollur-
inn upp í 2*4 cent af pundi.
skrifstofan 2% og vátrygging
%%) cr 7Vo%. Þungakostn-
aðurinn (tollur 17/8 cent,
ferming vagna 1/8 cent og
flutningsgjald 2 cent) er 4
eent. Þungakostnaðurinn er
því alls 4 cent á pund og verð-
kostnaðurinn 1 V% eent á pund
(miðað við 20 centa verðið),
samtals verð'- og þungakostn-
aður 51/0 cent á pund.
Verðið á þorski, sem vaf-
inn er í sellofan í 5 punda
öskjum, er því nú í Banda-
rikjunum sem svarar 14%
centi fyrir enskt pund, komið
um borð í skip í íslenzkri
höfn, eða kr. 5.20 kg.
Það verð, sem einkum hef-
ur verið teflt fram gegn
bandaríska verðinu, er það,
sem fékkst fyrir þann fisk,
sem seldur var til Austurríkis
og Ungverjalands. En það var
kr. 5.50 kg. eif. fyrir flök, sem
voru mestmegnis í 7 punda
pergaments umbúðum, en að
nokkru leyti sellofanvafin í
smáum umbúðum eins og fyr-
ir Ameríkumarkaðinn. Flutn-
ingsgjald og vátrygging er 45
aurar á kg„ umboðslaun 2%,
kr. 0.11, og fá því framleið-
endur kr. 4.94 fvrir kg. af
flökunum komnurn um borð
í íslenzkri höfn.
Nú er ekki sambærilegt að
selja fiskflök vafin í sellofan
í 5 punda öskjum, eins og
gert er til Bandaríkjanna, eða
flök í 7 punda pergamentsum-
búðum. Kostnaðurinn er, sem
kunnugt er, mun meiri við
sellofanið. Nií eru engar
brigður bornar á það, að þetta
ungversk-austurríska verð
var mjög hagstætt fyrir fram-
leiðendur og það hæsta á Evr-
ópumarkaðinum. En hefðu
þeir átt að velja á milli verðs-
ins, sem þeir fengu í dollur-
um fyrir ameriska fiskinn og
£ 7 lestir ónýtar, 1 lest óseld.
mátt verzla fyrir þá eftir geð-
þótta, og varanna, sem þeir
urðu að taka fyrir fiskinn,
sem þeir seldu til Austurríkis
og Ungverjalands, er lítill
vafi á, hvorn kostinn þeir
hefðu tekið.
Hér var aðeins gerður sam-
anburður á lægsta verðinu —
á þorskinum — í Bandaríkj-
unum og því hæsta í Evrópu.
Ef teknar væru allar þær bol-
fisktegundir (karfi, ýsa, stein-
bítur og þorskur), sem seldar
eru í Bandaríkjunum og fund-
ið á þeim meðalverð miðað'
við útflutningsmagn, yrði
verðið áreiðanlega mjög hag-
stætt íslenzkum fiskframleið-
endum, en þessar tegundir
myndu ekki hækka meðal-
verðið í Evrópu, þó þær væru
seldar þar. Má vera, að þetta
meðalverð verði fundið við
tækifæri og birt hér.
Hitt er annað mál, að' fs-
lendingum er mikil nauðsyn
á, vegna hinnar miklu fram-
leiðslu sinnar á frosnum fiski,
að hagnýta sem bezt þá
markaði, sem völ er á, þó að
bandaríski markaðurinn sé
góður. Það stendur ekki á að
framleiða, heldur að selja.
f Bandaríkjunum bíða ís-
lendinga góð skilvrði til þess
að auka innflutning sinn á
frosnum fiski. Tnnflutningur
Bandaríkjanna á fiski, mest
frosnum, var s.l. ár um helm*
ingi meiri en öll framleiðsla
íslendinga af frosnum fiski.
Þetta vrði einkum gert með
þrennu móti: í fyrsta lagi
með því að auglýsa vel, í öðru
lagi með því að senda þang-
að sem mest af hinum eftir-
sóttari tegundum og í þriðja
lagi með því að vanda sem
bezt framleiðsluna.
Það hefur verið sagt um
íslenzka frosna fiskinn í ein-
um af þeim umbúðum, sem
hann er seldur í í Bandaríkj-
unum, að íslendingar stæðu
þar framar en nokkur annar.
Þannig þyrfti vitnisburðurinn
að vera um allan íslenzka,
frosna fiskinn, þá yrði auð-
velt að auka sölu hans.
ÍSFISKSÖLUR.
Dagar milli
Snludagui •: Skipsnafn: sölu: Sölustaður: Lestir: Meðalv. kg.:
2. marz Itöðull, Hafnarfirði 28 Grimsby 237 £ 7545 kr. 1.45
2. — Egill rauði, Nesk.st. Ilull 172 £ 5650 — 1.50
3. — Bjarni riddari, Hf. 26 Grimsby 211 £ 78S5 — 1.70
5. — Surprise, Hafnarfirði 27 Grimsby 257 £ 9969 — 1.75
6. — Karlsefni, Rvík* 27 Hull 240 £ 9671 — 1.80
C. — Svalbakur, Akureyri 27 Grimsby 243 £11651 — 2.20