Víðir - 17.03.1951, Blaðsíða 1

XXIII.
Reykjavík, laugardaginn 17. marz 1951.
11. tölublað.
Ti! sjófarenda.
Vitamálaskrifstofan hefur
tilkynnt grunn við Hauganes
í Eyjafirði, nefnt Hóll.
Minnsta dýpi um stór-
straumsfjöru er 3.7 m.
Ljóshornum Hjalteyrarvit-
ans hefur verið breytt vegna
þessa nýja grunns.
í tilkynningu Vitamála-
skrifstofunnar segir ennfrem-
ur:
„I Vestmannaeyjum hefur
á undanförnum árum verið
unnið að því að dýpka innri
höfnina norðaustan í Heima-
ey, og er það verk nú svo
langt komið, að inn á hana
eru jafnaðarlega tekin skip
allt að 2000—3000 rúmlestir
brúttó. Iíafskipa- og fiski-
skipabryggjur eru að sunnan-
verðu í höfninni, og hefur ver-
ið dýpkuð’ rás frá hafnar-
mynninu og inn með þeim.
Norðurhluti hafnarinnar er
hins vegar grunnur, og eru
þar ból fyrir fiskibáta staðar-
ins. Ef jnikill sjór er úti fyrir,
getur verið töluverður soga-
dráttur í höfninni og þá viss-
ara fyrir skip, sem liggja við
bryggjur, að ganga vel fi*á
festum sínum. Flóð og fjara
er 37 mínútum fyrr en í
Reykjavík. Flóðhæð um stór-
straum 3.0 m og 2.0 m um
smástraum".
Vitamálaskrifstofan lét á
s.l. ái’i mæla nákvæmlega
dýpið í höfninni og gera
glöggt koi-t yfir hafnarsvæð-
ið'. Ætti kort þetta og undan-
farin dýpkun hafnarinnar að
auka mjög á öryggi skipa í
höfninni og við umferð um
hana.
Allir í sama bóti.
Nylon í veiðarfæri.
Yfirstjórn fiskimálanna í
Noregi hefur látið gera til-
raunir með nylon í veiðarfæri,
en nylon er, sem kunnugt er,
mjög sterlct og endingargott
í sjó, létt borið saman við
styi’kleika og álitið sérstak-
lega heppilegt í nætur og net.
Tilraunir með síldartroll úr
nylon hafa leitt í 1 jós, að veið-
in í það var 4—5 sinnum
meiri en í venjulegt bómull-
artroll. Gott var að vinna
með nylontrollinu. Það var
gert eftir sænskri fyrirmynd.
Norðmenn telja hins vegar
vafasamara, hvort hagkvæmt
sé að nota ny]on í línu, en þá
fyrst og fi’emst vegna þess
hve dýrt það er og línu er
hætt við að tapast.
Helgi Pétuj'ss hefði sagt, ef
hann hefði verið uppi núna,
að þjóðin breytti ekki i sam-|
ræmi við vilja alverunnar. j
Oveniu miklar slysfarir hafa
borið að höndum, harðindi til
sveita og aflaleysi til sjávar
og vaxandi ei-fiðleikar í at-
vinnu- og fjárhagslífi þióðar-
innar, sem er sneytt hjá í bili
að nokkru' leyti með stórfelldi-i
skuldasöfnun erlendis og
styrkjum.
Enginn fer lengur varahluta
af þeim erfiðleikum, sem að
steðja. Utgerðin safnar skuld-
um, og er með skuldaskila-
sjóði hinum nýja tekin til
hálfopinbei’rar skiptameðferð-
ar. Launþegar verða að búa
við' síminnkandi kaupmátt
launanna, og snertir það jafnt
embættismanninn sem verka-
manninn, nema hvað Verka-
maðurinn verður sums stað-
ar í ofan á lag að búa við þó
nokkurt atvinnuleysi. Hjá
þeim, sem kynnu að eiga
sparifé, koma erfiðleikarnir
fram í sírýrnandi verðgildi
peninganna, og hjá þeim, sem
eiga fasteignir, í óbærilegri
skattaþjökun.
En þrátt fyrir þessa erfið-
leika er þó ástandið hvað
verst hjá útgerðinni og hjá
þeim byggðarlögum, sem eiga
allt sitt úndir henni. Dæmið
er hvað ljósast frá Ísafirði.
Ótti og kvíði einkennir þar
daglegt líf manna, Margir
hafa orðið að biðja um fram-
færslustyrk. Bátamir hafa
gert lítið betur en afla fyrir
beinum kostnaði við sjóferð-
ina, eða frádraginu, eins og
kallað er, og þannig lítið sem
ekkert fengið í hlutinn, en
útgei’ðin orðið að gi’eiða nærri
fulla lágmarkskauptrygging-
una, Afli var iðulega undir
1000 kg. í róðri. Nú hafa bát-
arnir leitað í Faxaflóa, til Ól-
afsvíkur og Sands, en sumir
ganga ekki. Atvinna er sem
engin. Iðnaðarmenn hafa ekk-
ert að gera. Enginn biður um
viðvik. Bæjargjöldin liggja á
eins og mara.
Þegar svona er komið, ligg-
ur það hverjum manni í aug-
um uppi, hve afkoma út.gerð-
arinnar er samtvinnuð afkomu
almennings. En útlitið er elcki
gott hjá vélbátaútgei’ðinni, og
væri nú víða vandræða á-
stand í verstöðvum sunnan-
lands eins og vestan- og norð-
lands, ef síldveiðin í haust
hefði ekki vei’ið jafn góð og
hún var og veitt þá atvinnu,
sem hún gerð'i. Það er langt
liðið á vertíðina og afli rýr,
þó að menn geri sér enn vonir
um, að úr rætist.
Enginn getur haldið útgerð
áfram til lengdar, ef hann afl-
ar ekki fyrir útgjöldilnum. Ut-
gerðin dregst þá saman eða
verður aðeins rekin, þegar
aflavonin er mest á hávertíð.
Og slíkur samdráttur í út-
gerðinni bitnar á öllum.
Það er alveg óvíst, að al-
menningur hafi gert sér ljóst,
hve hlutur útgerðarinnar hef-
ur verið rýr undanfarið, eklci
sízt eftir að afléið’ingar geng-
islækkunarinnar og almennr-
ar verðhækkunar á erlendum
markaði lagðist á hana með
sínum fulla þunga. Útgerðar-
menn urðu ekki einungis að
búa við óbreytt. fiskverð,
heldur lækkað fiskverð. 1949
var raunvérulegt fiskverð út-
gerðarmanna 85 aurar kg.,
þegar tekið er tillit til þess,
að ríkissjóður greiddi vá-
frygginguna af skipunum og
nokkurn geymslukostnað af
vei’kuðum fiski. 1950 var fisk-
verðið 75 aurar kg. A þessum
árum hélt kaupgjald áfram
að hækka, fyrst eftir gömlu
vísitölunni fram í marz 1950
og síðan um 23% eftir nýju
vísitölunni.
Ríkissjóður var búinn að
taka á sig mikinn bagga með
fiskábyrgðinni vegna útgerð-
arinnar, og gengislækkunin
gerði ekki betur en nægja til
þess að' velta þessum bagga af
ríkissjóði og bjarga því, að
togararnir stöðvuðust ekki.
Þær ráðstafanir, sem ríkis-
stjórnin hefur nú gert með
bátagjaldeyrinum, eru mikil-
vægar og réttlátar, eftir því
sem um gat verið að ræða.
Þær fela þó í sér þá hættu,
að þær dragi úr þeim þunga,
sem þai’f að vera í því að
knýja fram hækkað söluverð
afurð'anna a ei’lendum mark-
aði til samræmis við fram-
leiðslukostnaðinn í landinu.
t------ ----
VIÐIR
kemur ekki út í páska-
vikunni.
Eins og sakir standa, er það
mikilvægast fyrir vélbáta-
í'lotann, að honum takist að
hagnýta sér gjaldeyrisréttind-
in, til þess að fá fiskverðið
vei’ulega hækkað. Það verður
engin afkoma hjá vélbátaút-
gerðinni með' 96 aura verði
fyrir kg. af fiskinum, þ. e. 11
aura hækkun frá verðinu
1949, það vita a. m. k. allir,
sem fást við útgerð.
Það, sem mest veltur á fyi*-
ir þjóðina í atvinnumálum er,
að öll framleiðslutæki hennar
séu fullnýtt. f öðru lagi, að
það takist að fá hækkað veru-
lega söluverð' útflutningsvar-
anna á erlendum markaði. Og
í þriðia lagi að aðstoða þau
byggðarlög, sem hafa oi’ðið
sérstaklega hart úti vegna
aflabrests eða breyttra at-
vinnuhátta, til þess að koma
fótunum fvrir sig á ný, svo
að fólkið flosni ekki upp og
flytiist á mölina í Revkjavík.
Kjarkur þjóðarinnar er ó-
sigrandi, manndáðin og táp-
ið, ef fólkið hefur aðeins skil-
vi’ði til þess að bjarga sér.
í íslenzku þióðlífi hefur und-
anfarið verið margur fagur
vaxtarbroddurinn, og vonandi
er enginn varanlegur kyrking-
ur þar á ferðinni. þó að næg-
ingssamt sé þar í bili.
Sænskir fiskibáfar
seldu á árinu 1950 tæpar
12 þúsund lestir af fiski í
Skagen í Danmörku fyrir
tæpar 12 miljónir króna.
Dönsku báfarnir,
sem fvrst lögðu af stað á
íslandsmið, fóru frá Dan-
mörku rétt fyrir mánaðamót-
m.
Danskir varöbáfar.
Danska landvarnarráðu-
neytið hefur lagt til, að
byggðir verði tveir varðbátar,
sem áætlað er, að kosti hvor
um sig I %> milj. króna, og
verði þeir hafðir til gæzlu við
Grænland.
Fijófandi verksmiðja.
Meðal niðursuðuverksmiðj-
anna í Kristiansund er ein,
sem er ekki sérlega staðbund-
in. Það er skipið „Örkin“. Áð-
ur var „Órkin“ krabbaverk-
smiðja. Þá voru þar um borð
100 stúlkur, sem unnu að nið-
ursuðu.
Hámarksverð á freöfiski.
er nú í Bandaríkjunum síð-
an 26. janúar, og er það það
sama og birt var hér í síðasta
blaði, nema hvað það er 1
centi hærra á flökum í 5
punda öskjum. Á nýjum fiski
er ekkert hámarksverð.
Úflitið 1951
gæti bent. til þess, að lítið
eitt meiri neyzla yrði á fiski
í Bandaríkjunum í ár en í
fyrra. Það er útlit fvrir, að
birgðir af frosnum fiski, sem
til voru um áramót, nægi fram
á vorið. Það er útlit fvrir, að
álíka mikið verð'i flutt inn af
erlendum fiski og árið áður.
Afomfrollið
hefur vei-ið revnt í Nor-
egi við sildveiðarnar í vetur
og virðist ætla að gefa þar
góða raun eins og annars stað-
ar. Á meðan stói*síldarveiðin
stóð yfir, veiddust í það 5000
hektolítrar.
Þýzkir fogarar.
Þýzku togararnir eru nú
aftur bvrjaðir að selja fisk
sinn í Bretlandi eftir 12 ára
fjarveru.
rrSfella Polaris" verður
sænsk.
Hið kunna norska skemmti-
ferðaskip „Stella Polaris" hef-
ur verið selt Svíum, og á skip-
ið að sigla leiðina New York
—Havana—Mexico. Verðið
er sem svarar um 10 milj. ísl.
króna.
ÍSFISKSÖLUR.
Söludagar: Dagar milli Skipsnafn: sölu: Sölust.: Lestir: Meðalv. kg.
10. uiarz Elliði, Siglufirði Grimsby 244 £13774 kr. 2 55
12. — Jörundur, Akureyri 30 Grimsby 198 £10210 — 2.35
13. — Geir, Reykjavík 20 Grimsby 214 £10105 — 2.15
14. — Askur, Reykjavík 27 Grimsby 220 £13188 — 2.70
15. — Jón Þorláksson, Rvík 26 Grimsby 179 £ 12091 •- 3.05