Víðir - 17.03.1951, Síða 3

VIÐIR
s
íslenzkt sólaleður.
Skóverksmiðjan Iðunn á
Akureyri er nýbyrjuð að
framleiða sólaleður úr íslenzk-
um húðum. Er það' ávallt
gleðiefni, þegar hafin er ný
innlend framleiðsla, og ekki
sízt, þegar um innlent hráefni
’ er að ræða.
Gúmmíútflutningurinn
frá Malaya nam árið 1950
1.810.000.000 dollurum, eða
þrisvar sinnum meira að verð-
mæti en árið áður.
StálframleiSslan
í heiminum fyrir utan Rúss-
land og Kína var 135 miljón-
ir lesta árið 1949 á móti 89
milj. lesta. árið 1930. Á árún-
um frá 1930 jók Bretland
framleiðslu sína um 100% og
Bandaríkin sína framleiðslu
um 71%.
Baráttan viS hringina.
T Bandaríkjunum eru lög,
sem vinna á móti myndun
hringa. Ef svo væri ekki,
myndi markaðurinn vera
skiþtur upp á milli nokkurra
samsteypa.
Nýlega kom mál tveggja
stórfvrirtækja fvrir rétt í
Bandaríkjunum, Aluminium
Ltd. og Aluminium Companv
of America, og framleiða þessi
félög samanlagt um 3/4 hlut-
ann af heimsframleiðslunni
af aluminium, og gat þessi
risaframleiðsla ef til vill gefið'
þeim yfirráð yfir ameríska
markaðinum.
TNfálaferlin snúast gegn
mönnum, sem eiga hlutabréf
í báðum félögunum, og hafa
þeir nú verið skvldaðir til að
selia hlutabréf sín í öðru fé-
laginu á næstu 10 árum. Á
meðan eiga 3 menn, sem rétt-
urinn útnefnir, að' fara með
atkvæðisrétt fyrir þau bréf,
sem eiga að seljast. Hér er um
að ræð’a 1.3 milj. hlutabréf,
eða um helminginn af hlutafé
Aluminium Ltd. „Tilgangur-
inn með þessum úrskurði“,
segir í bréfi réttarins til hlut-
hafanna, „er að ryðja í burtu
öllum likum fyrir sameigin-
legri stjórn á Aluminium Ltd.
og Aluminium Company of
America“.
Minni bílaíramleiðsla.
Framleiðsluráðið hefur til-
kynnt, að stál til amerískra
bíla verði minnkað um 20%
á næsta ársfjórðungi. TJthlut-
un á efni til framleiðslu út-
varps- og sjóvarpstækja og
þvottavéla verður einnig tak-
mörkuð og miðað við fram-
leiðslu þessara tækja fyrir 1
ári.
Stál hækkar í Bretlandi.
Stál hefur lnekkað í Bret-
landi um 3%. Stafar þessi
hækkun einkum vegna hækk-
unar á koluni og koksi og svo
hærri flutningsgjöldum. Það
þykir eftirtektarveivt, að verð-
hækkun fylgir í kjölfar þjóð-
nýtingar stáliðnaðarins.
Bílar hækka í veröi.
Sem afleiðing af efnishækk-
un hafa bílar hækkað enn
frekar í verði í Bretlandi.
Austin Motor Company hef-
ur hækkað verðið á fólksbíl-
um sínum úr 392 pundum í
420 pund. Vauxhall Motors
Ltd. hefur einnig hækkað
verðið á sínum bílum, báðúm
tegundunum, um 20 pund í
415 og 470 pund.
60—100% kolahækkun.
Pólverjar hafa hækkað
kolaverðið hjá sér á stórum
kolum úr 15.70 í 21.50 dollar
og á smærri kolum úr 14.40 í
20 dollara og á salla úr 8.60 í
„Hva, hvað þá?“
„Já, mér er fyllsta alvara, ég krefst þess“.
„Mér þykir þú vera einkennilegur náungi“.
„Já, ég veit það. En segðu mér: Þú varst ekki að bíða
eftir mér, eða varstu það? Ég sé, að þú varst ekki að því,
eftir svipnum á þér að dæma“.
„Jæja, nei — ef ég á að segja sannleikann“.
„Ég kom í gærkvöldi. Bróðir þinn bað að heilsa þér. En
ég veit, að þú ferð að skellihlæja, hann vildi ólmur fá mér
meðmæli til þín. „Hvað“, sagði ég, „meðmæli til Gigi litla?
Veiztu það, að ég þekkti hann á undan þér, svo að segja.
Perluvinir frá því við vorum drengir, ég held nú það. Við
höfum margsinnis komizt í hann krappan saman. Fé-
lagar á háskólaárunum. Manstu ekki eftir frægu, gömlu
Padua? Stóru klukkunni, sem þú lieyrðir aldrei í — þú
svafst alltaf eins og — hvað eigum við að segja -— rotta,
eða ég mætti segja — eins og grís. Já, slíkt og þvílíkt. ...
fJg þegar þú loksins heyrðir í klukkunni — og það var nú
ekki nema einu sinni — þá hélzt þú, að það væri í bruna-
lúðri. Þá voru góðir, gamlir tímar. Bræðrmn þínum líður
vel, lof sé guði. Við erum með dálítið á prjónunum. þess
vegna er ég nu staddur hér. En hver skollinn sjálfur er að
þer? Þú ert. eins og þu sért við jarðarför. Ertu kvæntur?“
„Nei, guð forði mér frá því“, hrópaði Gigi af mesta kappi.
„Ert á leiðinni?“
„Ertu bandvitlaus? Kominn yfir feitugt. í hamingju
bænum, nei. Mér gæti ekki komið það til hugar, — elcki
dreymt um slíkt“.
_ „Éertugur“. Mér þykir líklegra, að þú sért kominn á
sjötta tuginn, Gigi minn sæll. En hvers vegna ekki. Ó,
fyrirgefðu ... þú hefur einkarétt á að verða ekki var við
að nokkuð' hreyfist, hvorki khikkur né árin. Orðinn fimm-
tíu, kæri vinur, áreiðanlega fimmtíu, og staðið þig prýði-
14 dollara. Borið saman við
verðið í október er þetta 64,
74 og 100% hækkun.
Einnig þýzk kol hækka.
Bandamenn liafa fallizt á
óskir sambandsstjórnarinnar
um hæklcun á útflutnings-
verði á kolum. Er það verð-
hækkun, sem nemur að með-
altali 2.5 mörlcum á tonn, og
eru hærri flutningsgjöld færð’
fram sem höfuðástæðan fyrir
hækkuninni.
Y firstj órn Ruhrhéraðanna
verður að staðfesta verðið,
sem á að gilda frá 1. janúar.
Það var 1895r
að lítið norslct skip, „Nið-
arós“, byrjaði að kasta botn-
vörpu fyrir ströndum Suður-
Afríku og veiða þar lúðu og
annan fisk. Síðan hefur þessi
veiðiskapur haldizt þar á-
fram, og nú eru þar miklar
fiskveiðar.
Talið er, að lagt hafi verið
í fiskiðjuver í Suður-Afríku
um 450 milj. króna. Við fisk-
veiðar þar liafa 8000 manns
atvinnu, og auk þess eru 4000
manns við niðursuðu og ann-
an fiskiðnað.
Botnvörpuveiðar gefa bezt-
an árangur. Línuveiðar er
ekki liægt að stunda þar
vegna hákarlsins. Það er mjög
stormasamt þarna fyrir vest-
urströndinni, en þó geta tog-
ararnir að jafnaði verið 20
daga að veiðum í mánuði
hverjum.
Mikil nýsköpun fór fram á
fiskiflotanum og fiskiðjuver-
um eftir stríðið, og var fisk-
iðhaðarframleiðslan þá fjór-
földuð.
Um lax.
Alla laxveiðimenn dreymir
um stóra laxa, eins og þeir
eru að vorinu, þegar þeir leita
á hrygningarstöðvarnar úr æt-
inu í sjónum. En þar hafa þeir
verið í tvö til þrjú ár, langt
þaðan sem þeir eru upprunn-
ir, ef þeir liafa þá ekki verið
veiddir, áður en svo langt er
liðið. Þetta hefur verið sann-
að með merkingum. Á hreistr-
inu má líka sjá, hve lengi þeir
hafa verið í sjónum.
I Noregi eru ár, sem veiðzt
hafa í 30.000 kg. af laxi, og í
ám í Norður-Svíþjóð getur
veiðin verið ennþá meiri.
Það hefur alltaf verið
rannsóknarefni, hvers vegna
laxinn neytir einskis, á með-
an hann gengur í árnar.
Rækjum hefur verið kast-
að í fljótsmynnin, þar sem
torfur af laxi hafa verið á leið
upp eftir ánum. Laxinn
gleypti rækjurnar, en ældi
þeim strax aftur. Aldrei hef-
ur fundizt neitt æti í göngu-
laxi, sem veiddur hefur verið.
Það heldur því ófram að vera
ráðgáta, hvers vegna liann
gleypir spúninn og fluguna.
Uudimtaður óskar eftir að gerast áskrifandi að Víði.
Nafn
Heimili
Póststöð ..........................fSími 2685)
Til vikublaðsins Víðir, Reykjavík.
lega meira að segja. Ekki ástæðulaust, að við stynjum ögn.
Ástandið fer að verða alvarlegt. Þú ert fæddur — látum
okkur sjá — í apríl 1951, er ekki svo? Tólfta apríl“.
„Fyrirgefðu — í maímánuði. Og fyrirgefðu ennfremur,
átján hundruð fimmtíu og tvö“, leiðrétti Mear hann, og
lagði áherzlu á hvert einasta atkvæði. „Ættir þú kannske
að vita þetta betur en ég? Nákvæmlega, tólfta maí 1852.
Og þess vegna er ég 49 ára og fárra mánaða í dag“.
„Og engin eiginkona. Það var ágætt. Ég á eiginkonu,
eins og þú veizt. Það er nú meiri sorgarsagan. Ég veit, að
þú springur af hlátri, þegar ég segi ég frá því. En á meðan
skulum við láta sem svo, að þú hafir boðið mér að borða
með þér hádegisverð. Hvar borðar þú þessa dagana? Enn-
þá í gömlu Barba?“
„Nú er ég alveg grallaralaus“, hrópaði Gigi Mear með
vaxandi undrun. Veiztu þá líka um „Barba“. Ég geri ráð
fyrir, að þú hafir einnig verið þar?“
„Ég í Barba? Hvar hefði ég svo sem átt að vera annars
staðar, úr því ég var í Padua? Mér var sagt frá því. Ég
heyrði svo sem, hvað á gekk þar, bæði hjá þér og öðrum,
sem tíðkuðu komur sínar í þetta — hvað ætti ég að nefna
það, pútna-, slátrunar- eða matsöluhús?“
„Kallaðu það endemi, auvirðilegt endemi“, svaraði Mear.
„En ef þú ætlar að borða hádegisverð með mér, verðum við
að láta matseljuna heima vita það“.
„TJng, er hún það ekki?“
,3ei, sei, nei, gömul, drengur minn, gömul. Og það sem
meira er, ég stíg ekki framar fæti mínum í Barba, eins og
þú veizt. Hef ekki komið þar í þrjú ár. Þegar lcomið er á
vissan aldur ...“
„Yfir fertugt-----“
Framhald.
Skipsskírn og sódavatn.
jMörgum þyrstum mannin-
um hefur sjálfsagt sárnað að
sjá dýrindis kampavíni fórn-
að í hvert skipti, sem stærri
skip eru skírð. Þeir sömu ólíta,
að sódavatnsflaska gæti gert
sama gagn og kampavínið,
hvað þetta snertir. Danskur
útgerðarmaður var einnig
sömu skoðunar, þegar hann
ætlaði að hlevpa af stokkun-
um skipi hjá B. & W., ekki
vegna þess að hann væri svo
sólginn i kampavín, þvert á
móti! Hann var bindindis-
maðUr. Oll skip þess útgerð-
armanns hafa verið skírð i
sódavatni.
Stærsta hvalverk-
smiSja heimsins.
Argentína á stærstu fljót-
andi hvalveiðiverksmiðm
heimsins. ITún heitir „Juan
Peron“, og er núna verið að
afhenda hana frá skipasmíða-
stöðinni í Belfast. Skipið er
32.000 lestir. Byggingarkostn-
aðurinn nemur um 100 milj.
króna. Það eru ekki svo fáir
hvalir, sem verða að láta lífið,
áðUr en skipið hefur borgað
sig.
Hugmyndaríkur
náungi.
Ilinir hugmyndaríku eru
alltaf að detta ofan á eitthvað
snjallt, eða sem haldið er
snjallt, þangað til annað kem-
ur í ljós. Fáir íslendingar
spreyta sig á slíku utan lands-
steinanna. Þó er nokkrum
sinnum getið um hugvits-
menn, sem hafa ætlað að selja
hugmyndir sínar erlendis.
Hér skal sagt frá tveimur
hugmyndum, sem ungur mað-
ur, Einar Bjarnason í Hamri,
sagðist hafa verið með á sín-
um tíma.
Hugmynd Einars var að
láta gera eftirlíkingu af húsi
Sameinuðu þjóðanna, sem
verið er að byggja í New
York, og hafa hana á stærð
við eldspýtustokk. Seh’a hana
síðan í Ameríku og víðar fvrir
1 dollar hverja og kaupa fyrir
andvirðið íslenzk matvæli til
þess að seð’ja hungruð börn í
Evrópu. T livert skipti, sem
einhver keypti þannig hús
Sameinuðu þjóðanna sér til
ánægju, gæfi hann um leið
vannærðu barni eina eða fleiri
máltíðir.
Hin hugmyndin var sú, að
auglýsa íslenzkan fisk með
því að fá að setja glerkassa
með lifandi fiskum i á La
Gardia-flugvöllinn í New
York, þar sem hundruð þús-
unda ferð'amanna leggja leið
sína um og meðal þeirra
margir álirifamestu menn
heimsmálanna og fjöldinn all-
ur af kaupsýslumönnum.
Það á enga stoð að lof-
syngja pólitískt frelsi, jafn-
framt því sem unnið er á
móti efnahagslegu frelsi.