Víðir - 21.04.1951, Blaðsíða 1

XXIII.
15. tölublað.
Reykjavik, laugardaginn 21. apríl 1951.
10—12 mílna landhelgi
Barentshafið og Danir.
Barentshafið er norður og
austur af Noregi, fyrir austan
Svalbarða. Þar er góður fiski-
botn og mjög hæíilegt dýpi til
að fiska á. Danir fiskuðu
þarna mikið í hitteð'fyrra, en
í fyrra brást þar næstum al-
veg veiði, og varð mikið tap
á þeim skipum, sem þangað
fóru. Samt fóru í ár um 20
danskir bátar þangað upp úr
páskunum, og fleiri fara ef til
vill síðar. Hafrannsóknarskip-
ið „Jens Væger“ fylgir bátun-
um og verður þar á miðunum
fram í miðjan maí eða til maí-
loka. _____________
Veslur-þýzku fiskveið-
arnar 1950.
í 3180 veiðiferð'um í Norð-
ursjóinn, til Islands, Bjarnar-
eyjar og Barentshafsins komu
225 vesturþýzkir togarar með
360.030 lestir (álíka magn og
allur íslenzki aflinn) af nýj-
um fiski árið 1950, og nam
heildarverðmæti aflans um
sem svarar 400 milj. ísl. kr.
Veiðiferðirnar vor-u sém
svarar 8% færri en árið 1949,
en aflamagnið jókst um 7%.
Þetta meira fiskmagn var
sem svarar þeim 32.000 lest-
um, sem íslenzku togararnir
máttu landa í Þýzkalandi, en
varð ekki af vegna togara-
verkf a 1 Isi n s. Þj óð ver j a r
reyndu að bæta sér þetta upp
með lengri veiðum á Islands-
miðum og við' Noregsstrend-
ur, þó að það kostaði það, að
þeir yrðu að draga úr síld-
veiðunum á Fladengrunni og
Doggerbank. Ferðirnar til ís-
lands jukust þannig úr 785 ár-
ið 1949 í 954 árið 1950. Ferðir
í Barentshafið voru óbreytt-
ar, en að'enis 3 togarar veiddu
við Bjarnarey í fyrra á móti
59 árið 1949.
Miklar hafa framfarirnar
orðið seinustu árin í atvinnu-
lífi þjóðarinnar. Nýjar at-
vinnugreinar hafa bætzt við
hinar eldri, landbúnað'inn og
fiskveiðarnar.
Mikið hefur verið gert til
þess að. efla landbúnaðinn.
Ræktunin hefur verið aukin
og mikið byggt upp í sveit-
urium. Það þarf enginn að sjá
eftir því fé, sem þannig hefur
verið varið. Það keniur aftur.
Landbúnaðurinn er sá banki
þjóðarinnar, sem eklci verður
gjaldþrota, þótt aðrir kunni
að verða það. Hann getur
staðið á eigin fótum.
Iðnaðurinn og verzlunin er
í gróanda. í kjölfar virkjun-
ar fossanna mun rísa upp mik-
i!l iðnaður í landinu. Og eng-
in hætta er á, að sá orkugjafi
gangi til þurrðar eins og kol
og olía.
En liverju fer nú fram um
íslenzku fiskimiðin. Það' vant-
ár ekki, að veiðitækin eru
fullkomin. Þar er ekkert á eft-
ir tímanum. En eini snöggi
bletturinn í atvinnulífi okkar
er einmitt í sambandi við
fiskyeiðarnar. En hann er svo
alvarlegur, að hann getur
breytt lífskjörunum nijög til
hins verra. Og er þar átt við
hina gegndarlausu og óskyn-
samlegu veiði.
Alls staðar frá berast frétt-
ir af minni aflabrögðum en
áður og urmul af erlendum
og innlendum botnvörpung-
um á miðunum, sem hirði
fiskinn jafnóðum og hann
kemur að landinu, svo að
hann nái aldrei neitt sem heit-
ir að komast á grunnmiðin.
Síldin er lögst frá Norður-
landi, a. m. k. í bili, þó að
það eigi sér aðrar orsakir.
Þannig er þessi mikla gull-
kista þá komin. Og eru nokkr-
ar líkur til þess, að hér verði
staðar numið og þetta fiski-
magn, sem nú er, haldist, ef
ekkert verður gert til vernd-
ar miðunum? Nei, það er ekk-
ert líklegra en fiskurinn haldi
þá óðum áfram að' minnka al-
veg eins og í Norðursjónum*
og við Færeyjar, og það líði
ekki mörg. ár, þangað til hér
verði orðin svo til ördeyða
borið saman við það, sem áð-
ur var. Þegar aflinn á vetrar-
vertíð væri orð'inn 2—3 lestir
á bát, myndi margur .verða
mötustuttur.
En hvað er þá hægt að
gera til verndar fiskimiðun-
um og atvinnu mikils lduta
þjóðarinnar og þeirri, sem
gjaldeyrisöfIunin byggist að
mestu á?
Það er um tvær lciðir að
ræða, sem báðar verður að
f'ara. Onnur er sú að' helga
okkur allt landgrunnið, 10—
12 sjómílur út, eins og aðrar
þjóðir hafa gert. Hin er sú að
friða beztu hrygningarsvæðin
fyrir öllum veiðarfærum nema
þá línu- og handfæraveiðurn,
ennfremur að friða svæði,
sem væru vel fallin til þess
að ala upp fisk á og hefja
jafnframt klak á fiski í stór-
um stíl. Má hér nefna Sel-
vogsbankann sem eitt. mikil-
vægasta hrygningarsvæðið og
það seinasta hér sunnanlands,
að því er virðist, þar sem
fiskurinn hefur leitað gi'ið-
lands á. Fiskurinn er að mestu
liættur að hrygna heim við
Vestmannaeyjar, alveg liætt-
ur í austursjónum og það fyr-
ir alllöngu og mikið til á
Bankanum og miðunum þar í
kring, og- hefur svo verið
nokkur undanfarin ár. Það
hefur oft verið talað um frið'-
un Faxaflóa, en Breiðafjörður
mætti fylgja með.
Nú er verið að metast um,
hvort netabátarnir eða tog-
ararnir eigi að láta greipar
sópa um Selvogsbankann, þar
sem fiskurinn hefur haldizt
lengst við til að hrygna vegna
hinna miklu hrauna. Ef tog-
ararnir og netabátar frá Vest-
mannaeyj um, Stokksevri,
Þorlákshöfn, Grindavík og e.
t. v. Faxaflóa leggja þangað
leið síria næstu árin, sjá allir,
hve skjótan enda aflabrögðin
á Selvogsbanka fá eins og
annars stað'ar, þar sem gegnd-
arlaus veiði hefur A erið rekin.
Til þess að landsmenn hafi
viðunandi lifsviðurværi af að
stunda fiskveiðar á heima-
miðum í framtíðinni, verða
þeir einir :u5 fá að hagnýta
fiskimiðin á öllu landgrunninu
með hæfilegri veið’i, sem of-
býður ekki fiskistofninum,
jafnframt því sem þeir verða
að hefja öflugt fiskiklak.
Þetta er ein mikilvægasta bar-
átta Islendinga fyrir lands-
réttindum í dag. Hér má eng-
mn afsláttur eiga sér stað.
Þe gar íslendingar háðu í'rels-
ísbaráttn sína við Dani, vildu
menn ganga misjafnlega
langt. Þeir, sem lengst vildu
ganga, sigruðu að lokum, og
það varð hamingja íslands. í
þeirri baráttu, sem 'fram und-
an er fyrir landgrunninu,
verður að krefjast fullra rétt-
inda og sætta sig ekki við'
neitt minna.
Samheldni þjóðarinnar í
þessu mikilvæga máli er hér
þyngst á metunum og örugg
og skelegg forysta hjá alþingi
og rikisstjórn. Sameinuðu
þióðirnar verða svo að vera
sá bakhjarl, sexn Islendingar
verða að tiæysta á í þessum
efnum, ef til verulegra á-
rekstra kæmi út af þessu máli
við aðrar þjóðir.
Eltingarlelkur.
Danskur fiskibátur kom
nýlega inn til Rönne, eftir að
rússneskur varðbátur hafði
elt hann í fleiri tíma og skot-
ið á hann viðvörunarskotum.
Fiskibáturinn hafði farið
inn fyrir 12 mílna landhelgis-
línuna í Danzig-flóanum.
Hann hafði nýlagt þar nokk-
ur þúsund króka af laxalínu,
þegar rússneskur varð'bátur
nálgaðist. Danirnir skáru þeg-
ar á línuna, og lxófst nú elt-
ingarleikur, sem stóð yfir í
fimnx klukkustundir, áður en
Danirnir komust. undan með
öll ljós slökkt. Höfðu þeir
fengið 170 laxá, en línan, sem
var talin 8—10 þúsund króna
virði, var töpuð.
12. apríl Goðnnes, Neskaupst.
13. — Ilarðbaknr, Akureyri 23
17. — Hlliðaey, \'eslni. 28
1S. — S v a 1 bak u r. A k ureyri
Vélskip:
12. april Snœfell, Stykkishólnii
Ovissan
á fiskmarkaðinum.
FOA, matvælastofnun Sam-
einuðu þjóðanna, liefur ásamt
efnahagssamvinnu liinna 18
Marshalllanda í París (OE-
EC) kynnt sér ástandið á
fiskmarkaði þessara 18 landa
og komizt að eftirfarandi nið-
urstöðu: Hið alltof mikla
framboð af l'iski á hinum
evrópiska fiskmarkaði stend-
ur í engu hlutfalli við' hinar
raunverulegu þarfir þeii'ra.
Markaðsástandið einkennist
bví á vissum tímum af mik-
illi óvissu. Atlmganir þær, sem
báðar stofnanirnar háfa gert,
eru ekki aðeins fólgnar í því,
að kömast að þessari niður-
stöðu, heldur koma þær þeg-
ar með nýjar tillögur, sem
ættu að geta leitt til meira
örvggis á fiskmarkaði hinna
ýmsu landa.
S’ i Si i rhaf «b val veiS-
umim lokiS.
9. marz kl. 24 lauk lival-
veiðunum í Suðurhöfum, og
höfðu þær þá staðið í 79 daga
eða nokkru skemur en venju-
lesra. Veiðin hjá hinum^l.0
norsku leiðöngrum var svip-
uð og árið áður. en þá var
lýsið rúm 1 mi'lj. föt.
„Galathea",
danska skipið, sem er á
hafrannsóknarför umhverfis
hnöttinn, var fyrir nokkru
statt hjá Madagascar, sem er
eyja fjórum—fimm sinnum
stærri en ísland og liggur
austur af Suður-Afríku. Gala-
thea fékk þarna í botnvörp-
una ýnisar áður óþekktar teg-
undir af fiski og m. a. fisk
luu y.> m á lengd með löng-
um sporði og kúlumynduðum
haus.
Danskur fiskibátur,
Havörnen, sem ætlaði að
hefja veiðar i liöfunum hjá
Marokko, lxreppti fárviðri á
leiðinni og var lxætt kominn,
en 9 skip fórust þar í grennd-
inni. Konur og börn voru með
í fei'ðinni.
Sölust.: Leslir: Meðalv. kg.:
Grimsbv 223 £ 11907 kr. 2.45
Griinsbv 23!) £10098 — 2.00
Grimsby 192 „£ 9221 — 2.20
Grimsbv 2.'i(i £ 15538 — 2.75
Fleetwood S4 £ 3399 — 1.85
VERZLUNIN:
Útflutningurinn:
Utflutt í marz 1951 ............. nrilj. kr. 36
Heildarútflutningur í marzlok 1951 milj. kr. 151
Heildai'útflutningur í marzlok 1950 íriilj. kr. 72*
Innf lutningurinn:
Innflutt í marz 1951 ........................ uiilj. kr. 59
Heildarinnflutningur í marzlok 1951 nrilj. kr. 146
Heildarinnflutningur í marzlok 1950 nrilj. kr. 75*
Hagstæður verzlunarjöínuður 1. apríl 1951 milj. kr. 5,
Að meslu gamla gengið.
ÍSFISKSÖLUR.
Dagar milli
Söludagar: Skipsnafn: sölu: