Víðir


Víðir - 28.04.1951, Side 1

Víðir - 28.04.1951, Side 1
XXIII. Reykjavík, laugardaginn 28. apríl 1951. 16. tölublað. Frá Lofolveiðunum Orustan viS Lofot. — Við getum í raun og veru ekki talað um Lofotveiðar, heldur Lofotorustu, sagði sjó- maður nýlega í blaðaviðtali. Hefur hann verið við Lofot- veiðar í 35 ár og séð þar sitt af hverju um dagana. — Slíkt og þvílíkt, eins og það hefur gengið til í vetur, hef ég ald séð fyrri, og allt er þetta að lcenna þorsksnyrpunótaveið- unum. — Klukkan fiimn mínútur fyrir 10 er alli ' flotinn, sem er með þorskanot, tilbúinn að kasta nótum sínum, þegar umsjónarskipið gefur hljóð- merki um, að flotinn megi byrja að kasta. Svara öll skip- in með blæstri í hljóðpípum sínum. Líkist org þetta einna mest því, að kominn væri dómsdagur. Síðan byrjar ball- ið. Við, sem erum á netaveið- unum, erum þá að Ijúka við að draga. Kasta þörskanóta- bátarnir þá yfir veiðarfæri okkar, hvemig sem á stendur, kaffæra þau eða slíta niður bólin. F æstir nótabátanna taka tillit til okkar, og þá byrjar orustan. Oftar en einu sinni kemur það fyrir, að netabátarnir verða að skera ;if sér veiðarfærin. Sumir sýna þó tillitssemi, en aðrir eru líka sem verst.u villimenn. Hver veiðiaðferð hefur sinn ákveðna tíma, og á línu- og netadrættinum að vera lokið fyrir klukkan 10. Það' eru alls 1200 bátar, sem stunda veiðar með snyrpunót með hjálparbátun um, 600 nætur. Sumum nóta- bátunum hefur gengið vel, en aðrir hafa líka sáralítinn afla. Það eru helzt snjöllu veiði- mennirnir, sem hafa fengið afla. Þó að menn séu leiknir frá síldveiðunum, kemur það að litlu haldi. Þetta er það mikið annað', þó eru þeir fljót- ari að komast upp á lagið. Það er skipt í 22—32 á nóta- veiðunum, og eru þá taldir með bátshlutir og hlutir fyrir nótina. Á snöpum. A miðunum eru svo litlir vélbátar, sem hafa um borð hjá sér smákænu. Fara þeir á milli snyrpunótanna, skjóta út kænunni og hirða fisk þann,; er flýtur út úr nótinni. Það er þó ekki örgrannt um, að þeir leggi stundum ár á Stormur í nánd. Þegar ofviðri er í nánd, senda veðurstofurnar út að- vörnn til sjófarenda, og þó að skip þeirra geti eklci náð landi, er mikilvægt að vita sem nákvæmast, hve veðrið verður mikið. íslenzka þjóðarskútan hef- ur fengið eina slíka að'vörun um, að stormur sé í nánd. Vinnudeilur, sem ekki eiga sinn líka, eru í uppsiglingu, og er þegar byrjað að hvína í reiða sem undanfari þess ofsa, sem í vændum er. Jafnvíðtæk verkföll og boðuð hafa verið 18. maí, ekki aðeins í Reykjavík heldur einnig í stærstu kaupstöðum landsins, hljóta að verða ör- lagarík fyrir íslenzkt atvinnu- líf. Atvinnurekendur og verka- lýður gera sér ljóst, að hér verða mjög hörð átök. Vinnu- veitendur ætla sér vafalaust að standa með öllum mætti samtaka sinna gegn öllum kauphækkunum í hvaða mynd, sem þær væru, og teininn, svo að fiskurinn eigi auðveldara með að fljóta yf- ir, og hirða þeir hann svo. Um borð í vélbátnum, sem er með nótina, skammast þeir og ríf- ast, en það kemur fyrir ekki. ,,Kaprararnir“ láta sem þeir heyri ekki slíkt og harða sér að' næstií nót, þegar ekki er meira að hafa. En nótabát- arnir eru með nótina og geta sig ekki lireyft til að reka þá í burtu. Á handfærum. Fiskurinn er of feitur og mettur af æti til þess að vilja bíta vel á krókinn, en við Nor- eg eru stundaðar mikið allar þær veiðiað'ferðir, sem þekkj- ast hér við land. í vetur var notað nælonfæri. Kostar það með sænskum öngli sem svar- ar um 100 ísl. krónur. Snæris- færi með járnsökku kostar að- eins 25—30 krónur. Samt er talið ábatasamara að nota nælonið. Það er miklu sterk- ara, endingarbetra og veiðn- ara, og sökku þarf enga, það er svo grannt, að öngullinn dregur það auðveldlega. En dálítið er vont að draga það inn, þegar stór fiskur er á, en það blessast þó. Bezt er að nota gúmmívettlinga. verkalýðsfélögin ætla sér á sama hátt að knýja fram við- urkenningu atvinnurekenda á greiðslu fullrar vísitöluupp- bótar á kaup. Og sjálfsagt hugsa báðir aðilar sem svo, að' sverfa skuli til stáls, og hvor- ugur láta undan með sínar kröfur. En með svipuðum á- setningi hefur líka verið lagt út í flestar kaupdeilur, sem oftast hefur þó lokið með því, að báðir hafa slakað til. Enda er það oft svo, að þegar samn- ingar hafa verið undirritað'ir, eru báðir aðilar óánægðir, og gamall útgerðarmaður sagði einhverju sinni oft við slík tækifæri, að ekki væri rétt samið, ef svo væri ekki. Það er hlutverk sáttasemj- ara að brúa bi'lið á milli þess- ara aðila, en hann lætur þessi mál sjaldnast til sín taka, fyrr en átökin eru orðin mjög hörð. Stundum hrekkur svo mála- miðlun hans ekki til og setja verður sérstaka nefnd til þess að levsa hnútinn, og til er það í slíkum deilum, að það opin- bera hefur orðið að skerast í leikinn, þegar allt annað hef- ur reynzt árangurslaust. En er þá um nokkurn milli- veg að ræða hér. Eru aðilarn- ir ekki svo sannfærðir um, að' þeir hvor um sig muni bera sigur úr bítum, að þeir vilji ekki hlusta á neitt slíkt og ekki ræða •um nema uppfyll- ingu á fyllstu kröfum sínum. En hér er um þjóðarnauðsyn að ræða. Islenzka þjóðarbúið þolir ekki langvinn verkföll eftir einhvern mesta harð- indavetur og gjafafrelcasta, sem lengi hefur komið, og aflarýrustu vertið hjá vél- bátaútgerðinni, sem menn muna eftir í tíð' vélbátanna. Og slíkt verkfall kæmi við fleiri en þá, sem þessi óáran hefur bitnað harðast á. Það kæmi við helzt alla. Vísitölufyrirkomulagið er inikill þyrnir í augum at- vinnurekenda, og er það eðli- legt. Þeir vita þá aldrei, hvernið þeir standa með at- vinnurekstur sinn. En verka- lýðurinn telur, að á þann hátt geti hann bezt tryggt, að laun- in hækki í samræmi við vax- andi dýrtíð'. Ef hér á að geta orðið um samkomulag að ræða án verkfalls, verða báð- ir aðilar að slaka til, þo að báðir verði við það óánægðir. Myndu atvinnurekendur ekki vera fúsir til að' hlusta á að hækka nú kaupið eitthvað til samræmis við þá vísitölu- hælckun sem orðin er og verkamenn hafa ekki fengið bætta, og semja um það sem fast kaup til áramóta og af- nema þar með vísitölufyrir- komulagið. Þá væri þó tryggður vinnufriður í rúma 7 mánuði, og þó að það sé ekki langur tími, er það þó eitthvað' annað en eiga verk- föll yfirvofandi með viku og mánaðarfyrirvara eins og nú er. Þá væri líka komið á það fyrirkomulag, sem var ríkj- andi fram að síðustu styrjöld, að verkalýðsfélögin og vinnu- veitendur sömdu um ákveðið kaup til ákveðins tíma í einu, venjulega ársins. Og veitir slíkt fyrirkomulag atvinnulíf- inu miklu meira öryggi en nú, þegar verkfall getur slcollið á, livenær sem er og hvemig sem á stendur. Það má segja, að það' sé ekki tímabært að tala um, að verkalýðurinn fái kauphækk- un, þegar annarri aðalgrein útvegsins er haldið á floti með því að leggja tngi miljóna króna á innfluttu vöruna hon- um til framdráttar. En það er líka á það að líta, að það er mikilvægt að' geta tryggt vinnufrið, og verkalýðurinn er heldur ekki of haldinn af launum sínum, og ekki sízt ef atvinna er rýr. Duttlungar síldarinnar. Dr. phil. Paul Jespersen, sem lengi liefur starfað að fiskirannsóknum í Dan- mörku, sagði nýlega í blaða- viðtali, að það hefði áhrif á skilyrðin fyrir æti síldarinnar þegar miklar breytingar ættu sér stað á saltmagninu og hit- anum í sjónum. Inni í fjörð- um við Skotland hafa menn reynt að hafa áhrif á þessi skilyrði með því að setja nær- ingarsölt í sjóinn, sem eykur vöxt ætisins, en það hefur ekki enn sem komið er borið raunhæfan árangur, sem heit- ið getur. Síldin fer ekki lengra suður á bóginn en að Ermarsundi, en allt norður að Jan Mayen. Þó eru sardínur síldartegund, sem veiðist einkum í Miðjarð- arhafinu. Það hefur sjálfsagt verið tilgangur meirihluta alþingis með gengislögimum að leggja grunn að' heilbrigðu atvinnu- lífi í landinu, sem blómgaðist á eðlilegan hátt án styrkja og annarrar utanaðkomandi að- stoðar: Að' verkamenn og at,- vinnurekendur semdu um sín mál, og atvinnurekendur yrðu þá að eiga það við sjálfa sig, ef þeir semdu sig í strand. En árið var vart á enda, þegar grípa- varð til þess að veita vélbátaútgerðinni sérstaka aðstöðu. En það er ekki mest aðkallandi vegna útgerðaririn- ar að' komast hjá verkfalli nú. Það er heldur svo margur ann- ar atvinnurekstur, sem myndi líða tilfinnanlega við jafnvíð- Grænlandsveiðar og skafffrelsi. Norðmenn voru í fyrra uppi með ráðagerðir um að veita þeim skattfríðindi, sem færu til Grænlands til fisk- veiða. Frádrátturinn átti að vera um 100 krónur á viku. Var betta rökstutt með því, að sjómennirnir á Grænlands- miðum væru fjærri heimili sínu bezta tímann úr árinu og færu þá á mis við sumar- ið heima í Noregi. tækt verkfall, og þá alveg eins verlcalýðurinn. Slíkt verkfall mvndi einnig hafa mjög víð- tæk áhrif á daglegt líf manna 02 valda mikilli upplausn í þióðfélaginu. Leiðtogar þjóðarinnar og forvstumenn atvinnu- og verkalýðsmálanna í landinu verða að gera sitt ítrasta til að sneiða fram hjá verstu á- steytingarsteinunum og koma sér saman um frið'samlega lausn þessa mikla vandamáls og forða þar með þjóðarskút- unni frá verulegum áföllum á þessum erfiðu og viðsjárverðu tímum. ÍSFISKSÖLUR. Dacar milli Söluclavar: Skipsnafn: sölu: Sölust.: Lestir: MeSalv. kg.: 21. apríl Geir, Reykjavík 1!) Grimsby 228 £14115 kr. 2.80 03. Karlsefni, Reykjavík 23 Grimsby 246 £15044 — 2.80 25. — RöSuIl, Hafnarfirði Grimsby 280 £ 13574 2.<20 25. — Askur. Reykjavík 20 Hull 234 £11514 — 2.25 28. - Elliði, Siglufirði 24 Grimsby 195 £ 8195 — 1.90

x

Víðir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Víðir
https://timarit.is/publication/600

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.