Víðir - 12.05.1951, Blaðsíða 3

VÍÐIR
3
Amerískt fjármagn
lil Evrópu.
Evrópa þarfnast stöðugt
meiri og meiri fjárhagslegrar
aðstoðar. Og það er erfiðara
fyrir Bandaríkjastjórn að
fullnægja þeim kröfuin nú,
þegar vígbúnaðurinn krefst
svo mikils. Og ekki nóg með
vígbúnaðinn heima fyrir,
heldur þurfa Bandaríkin einn-
ig að aðstoða Evrópu við sinn
vígbúnað. En Evrópa þarfn-
;ist fjár til almennra þarfa, og
það fé verður að’ fást. I‘egar
ríkið er ekki lengur aflögu-
fært, keinur röðin að einstak-
lingunum. En fjármálamenn-
irnir brenndu sig illa 1030,
þegar eignir þeirra í Þýzka-
landi frusu inni fyrir aðgerðir
hins göldrótta dr. Schiicts, og
þeir hafa ekki gleymt því.
Ríkisstjórnin hefur því
gripið til þess ráðs að bjóðast
til að tryggja ameríska fjár-
málamenn gegn töpum, sem
kynnu að hljótast af því, að
erlendár ríkisstjórnir legðli
hald á eignir þeirra.
Tillögur þessar, sem eru
runnar frá stjórnendum Mars-
hallstofnunárinnar, eiga að
stuðla að því að hvetja
Bandaríkjamenn til að ávaxta
fé sitt hjá vinveittum þjóð-
um. Ábyrgðin gildir um eign-
arnám einræðisstjórna, sem
kynnu að komast til valda í
einhverju Marshalllandanna
vegna byltingar eða hernað-
araðgerða, en gildir aftur á
móti ekki fyrir venjulegum
hættum eða hættum, sem
leið'a af ófriði.
Olíunotkun Svía
hefur aukizt um 33% á s.l.
ári frá árinu áður, og stafar
þessi aukning einkum vegna
hins mikla kolaskorts.
Utanríkisverzlun Breta
er óhagstæðari í marz en
áður. Að vísu jókst útflutn-
ingurinn nokkuð, en innflutn-
ingurinn óx miklu meira eða
úr 248 milj. £ í febrúar í 303
milj. í marz, og var verzlun-
arjöfnuðurinn fyrsta ársfjórð-
unginn við það óhagstæður
um 235 milj. £. Útlitið næstu
mánuðina er allt annað en
gott og City — fjármála-
mennirnir í London — þorir
ekki að vona, að fullyrðingar
stjórnarinnar um jöfnuð í ut-
anríkisverzluninni í ár muni
standast.
Þýzkir verkamenn og
sænski stáliðnaöurinn.
Nýkomnir eru til Svíþjóð-
ar 100 þýzkir verkamenn til
þess að vinna í sænska stál-
iðnaðinum og einkum með
það fyrir augum, að hægt
verði við það að auka út-
flutning á sænsku stáli til
Vestur-Þýzkalands.
Sænsk-rússnesk
vöruskipti
fyrir sem svarar 125 milj.
ísl. króna á hvora hlið' fara
fram á yfirstandandi ári sam-
kvæmt/ nýgerðnm samningi.
Járn hækkar í Svíþjóð.
Járn hefur hækkað í Sví-
þjóð sem svarar 15—20 aur-
um kg. Framleiðendurnir hafa
skuldbundið sig til þess að
fara ekki fram á frekari hækk-
anir næstu 5—6 mánuðina.
Vísitalan hækkar
í Svíþjóð.
Fyrsta ársfjórðunginn í ár
hækkaði vísitalan í Svíþjóð
úr 177 stigum um áramótin
í 188 stig 1. apríl, og er þá
miðað við, að vísitalan hafi
verið sett í 100 árið 1935.
Sé hins vegar miðað við ár-
ið 1914, væri vísitalan nú
290. Þetta jafngildir því, að
sænska krónan væri % að
verðmæti miðað við það, sem
hún var 1914.
Sænska Esso
— Standard — seldi árið
1950 1 miljarð (1.054 milj.)
lítra af ýmis konar olíu fyrir
sem svarar tæpan 1 miljarð
ísl. króna (915 milj. kr.). Fé-
lagið greiddi í toll og skaft
250 milj. króna.
Dollaraaístaða
Dana batnar.
Innflutningur Dana frá
dollarasvæðinu minnkaði á
s.l. ári um 86 milj. d. króna,
jafnframt því sem útflutning-
urinn þangað jókst um 84
milj. króna, og batnaði þann-
ig afstaðan hjá Döiunn á s.l.
ári gagnvart dollaralöndun-
um um 170 milj. króna.
Mest voru viðskipti Dana
á árinu við Breta, og var flutt
inn frá Bretlandi 32%, af
heildarinnflutningnum og
flutt þangað út 42%,. Næst
kom Vestur-Þýzkaland.
Útgerðaríélög
A. P. Möllers,
stærsta skipaútgerð í Dan-
mörku, greiddu 30%, í arð s.l.
ár. Tvö undanfarin ár var
arðurinn 20%. Eftir 33 milj.
d. króna afskriftir var hagn-
aðurinn 11 milj. króna, og
voru 9 milj. kr. af því lagðar
í nýbyggi ngarsj óð. Hluthaf-
arnir fengu 1% milj. kr.
Félagið bætti við sig 11
skipum á árinu, samtals 117.-
000 lestir.
Þurrkhús í Esbjerg.
Danska Grænlandsfélagið
áformar að byggja í Esbjerg
þurrkhús til þess að þurrka í
saltfiskinn frá Grænlandi.
Útflutningurinn:
Útflutt í apríl 1951 fyrir 38 milj. kr.
Heildarútflutningur til aprilloka, milj. kr.
Innf lu tningur inn:
Innflutt í apríl 1951 fyrir 73 milj. kr.
lleildarinnflutn. til aprílloka, milj. kr.
Ohcgst. verzlunarjöfnuður 1. maí, milj. kr.
1951.
189
219
30
1950.
104*
111*
7
Að nokkru annað gengi.
Basráh átti algerum sigri að fagna. Þetta kvöld gaf faðir
Laylár Ibn hana. Og þessa sömu nótt dó einnig höfðinginn
í Basráh. Hafði hann áður orðið sár í ryustunni. Ibn ríkti
nú yfir þrem víðlendum ríkjum, sem höfðu verið sameinuð
í eitt ríki. Og þar, sem hann var konungur, þar var Lavlá
drottning.
★
Árin liðu, og Ibn og' Laylá ríktu í friði. Konungshöll
föður hennar var heimili þeirra, og paradísarfuglinn og
tvær hvítu dáfurnar voru oft félagar hennar og kölluðu
fram í hjarta hennar hina fornu ást, sem aldrei gat gleymzt.
Hinn trúlyndi Zeyd, sem hafði farið langar árangurslausar
ferðir um eyðimörkina til að leita að húsbónda sínum, var
nú þjónn hennar.
Einu sinni komu þær fréttir með leynd til Zeyd, að Man-
jún, sem hafði lengi verið syrgður sem dáinn, væri kominn
aftur, dulklæddur eins og kaupmaður, úr fjarlægum héruð-
um og myndi bíða hans um sólarlag á ákveðnum stað í
eyðimerkurjaðrinum. Zeyd sagði húsmóður sinni ekkert frá
þessu, en tók án þess hún vissi aðra dúfuna með sér til
mótsins, því að hann Jiugsaði sem svo, að það, sem einu
sinni hefði skeð, gæti skeð aftur með svipuðum afleiðing-
um. Það varð mikill fagnaðarfundur hjá þeim Manjún og
Zeyd í eyðimerkurbrúninni, þegar sólin settist.
Þegar Laylá sneri aftur upp til herbergis síns þetta kvöld,
varð hún undrandi yfir þvi, að önnur dúfan hennar skvldi
vera farin. Hún sendi hina dúfuna yfir til stóra trésins og
hugsaði, að báðar dúfurnar kæmu aftur, en dúfan kom
tafarlaust alein aftur. Hún undraðist þetta mjög, settist
við gluggann og hugsaði um liðna tíð: Þegar dúfan kom
aftur fyrir þrem árum og færði henni ástarkveðju frá Man-
jún, og hvernig' hún hafði hitt hann aftur og aftur við
lind elskendanna í skóginum. Æ, nú var öllum högum
breytt. Manjún var dáinn, og' hún var annars manns kona.
Og augu hennar fylltust tárum, og hún laut liöfðinu á
gluggakistuna og grét hljóðlega.
Þannig grét hún langa stund. En skyndilega hrökk hún
upp frá gráti sínum við eitthvert hljóð. Það var „kurr-
kurr-kurr“ dúfunnar, sem horfið hafði, og kurrið kom frá
stóra trénu. Samstundis fann hún á hári sínu svalann frá
vængjablaki hinnar dúfunnar, sem flaug í skyndi fram hjá
henni til maka síns. Þetta kom henni til að þrá að eignast
vængi, svo að hún gæti flogið eitthvað langt, langt í burt
til ástvinar síns.
Fuglarnir báðir komu bráð’lega fljúgandi til hennar inn
um gluggann. En hvaða undrun sætti þetta? Það hafði ver-
ið vafið mjúkri bókfellsræmu um fótinn á annarri dúfunni
eins og um nóttina sælu fyrir þrem árum. Hún losaði ræm-
una með skjálfandi liöndum og las það, sem á hana var
skrifað. Hún var frá Manjún. Hann var lifandi og honum
leið vel. Eins og fyrr bað bréfritarinn hana að koma þetta
sama kvöld út að elskenda lindinni, þegar tunglið' kæmi
upp.
Í hinum skyndilega fögnuði, sem greip liana yfir því að
frétta, að ástvinur hennar væri lifandi, gleymdi Laylá öllu
öðru, og þegar bungumyndaður máninn byrjaði að lýsa
sjóndeildarhringinn, klæddist liún skikkju og læddist niður
stigana í höllinni. Hún komst að hliðardvrunum, án þess að
eftir henni væri tekið. Ilún gekk út um dyrnar og lokaði
hurðinni á eftir sér. Hjarta hennar flaug á undan henni til
Manjúns, en þegar hún herti gönguna, tók það allt í einu
viðbragð og hætti næstum að slá. Hún riðaði á fótum og
varð að grípa dauðalialdi í trjágrein til þess að styðja sig.
Eiginmaður hennar! Skylda hennar! Einu sinni hafði hún
gefið allt af einskærri skyldurækni. Ætti hún að taka þetta
allt aftur nú og það' á þessa lund? Og hvers virði væri henni
þetta allt saman? Umvafin örmum Manjúns myndi hún
gleyma öllu, eiginmanni sínum, skyldu sinni og ættfólki
sínu og þjóð sinni, og þetta spor, sem eitt sinn væri stigið,
myndi aldrei aftur tekið. O, en þetta mátti eiginkonan ekki
gera! Og það sæmdi heldur ekki drottningu að gera slíkt.
Hún andvarpaði, þegar hún greip um greinina, og líkami
hennar skalf og' svignaði undan ofurmagni sálarkvala henn-
ar, þegar hún samstundis hafnaði lífshamingjunni sinni og
bar hinn beiska bikar sorgarinnar að vörum sér.
Lúðuveiðarnar.
Flestir bátar, sem eru á
lúðuveiðum, eru með lóðir
sínar á stóru svæði upp und-
ir 100 mílur út og norðvestur
af Malarrifi. Dýpi er þar frá
230 föðmum og upp í 320
faðma. Þarna er víða harður
botn, kórall og festur, en
sums staðar líka leir.
Ekki er hægt að stunda
þessar veið'ar nema með dýpt-
armæli. Dýpi er þarna ot' mik-
ið, til þess að hægt sé að fylgj-
ast með því með handlóði.
Lína slitnar ekki mikið í
sæmilegu veðri. Beitt er síld
og ljósabeitu. 700—1000
krókar eru í kasti, sem kall-
að er, og eru 2—3 köst höfð
úti í einu, og fer það eftir
veðri og öðrum aðstæðum.
Það getur ekki heitið, að ann-
ar fiskur sé á línunni en lúða,
lítils liáttar keila og blálanga.
8 bátar stunda nú lúðu-
veiðar frá Reykjavík, og fleiri
eru að búast á þessar veiðar.
Lúðuveiðar í USA.
í Bandaríkjunum er einnig
mjög mikil lúðuveiði, en liún
er næsturn eingöngu við
Kyrrahafsströndina, því að
einar 200 lestir veiddust við
Atlantshafsströndina. V eiði
bandarískra fiskimanna á
vesturströndinni af lúðu árið
1950 fór að'eins fram úr veiði
Kanadamanna, þótt mikil
væri, með því að þeir veiddu
þar 9000 lestir.
„Dronning Ingrid"
hin nýja Stórabeltisferja
Dana, kom í fyrsta sinn til
Kanpmannahafnar um miðj-
an s.l. mánuð. Ferjan er 3000
br. lestir og tekur 1500 far-
þegar og 80 bifreiðir eða járn-
brautarvagna. Hún fer á 55
mín. yfir Stórabelti milli Ný-
borg og Koi’sör á móti 75—85
mínútum, sem fljótustu ferj-
urnar fóru áður. Hraðinn er
16V2 míla eða álíka og hjá
Gullfossi.
Fisksjáin og Norðmenn.
Tala þeirra skipa í Noregi,
sem hafa fengið sér fisksjá, er
nú komin upp í 20.
500 króna helgi-
dagabrot.
Það var einliverju sinni í
vetur á sunnudegi í febrúar,
að nokkrir norskir fiskimenn
sóttu um það til eftirlitsins
með fiskveiðasamþykktinni
að' mega vitja um veiðarfæri
sín. Eftirlitið neitaði um leyf-
ið, þar sem ekki var útlit fyr-
ir slæmt veður, en nokkrir
fiskimenn fóru samt. Málið
kom fyrir rétt. Fisikimennirn-
ir höfðu engar málsbætur, þar
sem þeir höfðu sjálfir óskað
eftir helgidagafriðuninni og
rætt hana áður á fundum víðs
vegar um landið, og dæmdi
rétturinn þá brotlegu í sem
svai'ar 500 ísl. króna sekt.