Víðir - 24.11.1951, Page 1

XXII.
34. tölublað.
Reykjavík, laugardaginn 7. olct. 1950.
Fiskiðnaðarráðsfefna
í Bergen.
Hinn 25. sept. hófst fisk-
iðnaðarráðstefna FAO í Berg-
en. Þátttakendur í ráðstefn-
unni voru 120 frá 18 löndum.
Dr. Georg Borgström frá
rannsóknastofu sænska nið-
ursuðuiðnaðarins hélt þar fyr-
irlestur um ^ftiatvælaþörf
heimsins og gat þess m. a.,
að undanfarin ár hefði mann-
kyninu fjölgað um sem nem-
ur íbúatölu Bandaríkjanna.
Eins og væri, væri fiskur að-
eins 2% af neyzluvörum
heimsins. Stöðugt væri verið
að taka nýjar tegundir af
fiski til neyzlu, og hið kerfis-
bundna fiskklak yrði alltaf
mikilvægara. Stærsta við-
fangsefni friðarins væri að
seðia hálfan miljarð manna,
sagði Borgström, er hann
lauk máli sínu, og hafið geym-
ir nú brátt eina varaforðann,
sem við eigum eftir.
------- V
SALTFISKURINN.
Á meðan íslendingar sinntu
Síldarkraftur.
Norðmenn hafa nú á prjón-
unum áform um mikinn út-
flutning á síldarkrafti til
Austurlandabúa, sem hfa
einkum á hrísgrjónum. Það
getur ekki verið um það að
ræða að selja síld á hinn aust-
urlenzka markað í fersku á-
standi, heldur sem nokkurs
konar síldarkraft, sem búinn
er til á þann hátt að mala
og gerja fiskinn, og er ætlun-
in að blánda kraftinum sam-
an við hrísgrjónarétti.
Laxveiði í Norðursjónum.
Það er mikið veitt af laxi
í Norðursjónum, en menn ótt-
ast þar eins og annars staðar,
að gengið verð'i um of á stofn-
inn. Er helzt talað um að
hækka takmörkin á stærð-
inni, sem flytja má í land.
Einnig er talað um að stækka
öngulinn, sem laxinn er veidd-
ur á, til þess að minni laxin-
um gangi verr að bita á krók-
inn. I vetur mun hafrann-
sóknaskipið „Jens Væver“
merkja lax í Norðursjónum.
Haustveiðin á laxinum er
um það leyti að byrja núna
í Norð'ursjónum, og eru fyrstu
skipin að koma inn með veiði
sína. Eitthvert fyrsta skipið
var frá Borgúndarhólmi og
kom með 128 laxa í lestinni.
ekki öðru en að flvtja út nýj-
an fisk í ís og flaka fisk og
frysta hann, héldu aðallceppi-
nautar okkar áfram að verka
saltfisk, eftir því sem aðstæð-
ur þeirra leyfðu.
Ekki reyndist þessum þjóð-
um þó kleift að halda sínum
fyrri markaði til Mið'jarðar-
hafslandanna, og allmikið dró
úr saltfiskverkuninni hjá þeim
sem afleiðing af stríðinu.
Þessar fiskveiðiþjóðir voru
þó fyrri til en Tslendingar að
hefja saltfiskinn til vegs á ný
í útflutningi sínum, og gaf
framleiðsla hans þeim ekki
síður tekjur en önnur fislc-
verkun. Islendingar höfðu
hins vegar áfram sæmilegan
rnarkað fyrir frosna fiskinn og
ísfiskinn og hrpðuðu sér ekki
að því að' breyta til um verlc-
un. Og það má segja, að fyrst
í ár sé verulegt magn af salt-
fiski í landinu, einar 50.000
lestir, og hefði þó orðið mun
meira, ef togararnir hefðu ver-
ið gerðir út í sumar, þó senni-
legt sé, að einhverjir þeirra
hefðu stundað karfaveiðar.
I vetur og vor gerðu menn
sér nokkuð’ aðrar vonir um
verð á saltfiski en síðar varð,
þó að enn kunni að rætast úr
í beim efnum. Fiskmagnið var
mikið og tækifæri til hús-
þurrkunar lítil, og sumarið
fór, eins og allir vita, svo, að
miög lítið var hægt. að þurrka
úti. Fiskurinn var í hættu fyr-
ir skemmdum af iarðslaga og
| rauða. Það var því tekið' það
i ráð að selja strax í vor eins
mikið mamrog mögúlegt var,
bó að IHkka yrði verðið. Þau
ilönd, sem einkum var selt til,
| voru Grikkland, ftalía og
Þortúgal. Salan fór fram í
j friálsum gialdeyri, sterííngs-
, pundum. enda liefur alltaf
verið lögð mikil áherzla á það
•:f ríkisstiórnum og innflutn-
ingsyfirvöldum að selja sem
rnest af útflutningsafurðum í
frjálsum gjaldeyri. Þjóðinni
hefur líka einatt verið það
nauðsyn. En framleiðendur
hafa líka oft við það þurft að
sjá af hærra verði. Það kann
að' vera, að það hafi engin
áhrif haft á verðlagið á salt-
fiskinum, hvort selt var til
þessara landa i sterlingspund-
um eða þeirra eigin mynt.
Færeyingar seldu Itölum í lír-
um fyrir mjög svipað verð,
og keyptu Danir þær, og
reiknuðu þeir Færeyingum
líruna á um 40% hærra gengi
en hér er gert, miðað við ís-
lenzka mynt. Færeyingar
seldu einnig í ár mikið af salt-
fiski sínum til Spánar, sjálf-
sagt einar 10.000 lestir og
annað eins af þurrfiski. Er
þetta um helmingur af árs-
framleiðslu íslendinga. Ekki
er allt þetta magn bó af þessa
árs framleiðslu Færevinga.
Fiskverðið á Spáni er mun
hærra en í áðurnefndum
löndum. En þar er ekki um
annað að ræða en vöruskipti,
og h'afa Danir verið Færev-
ingum þar innan handar með
kaup á vörum.
Þannig hafa Færeyingar
fengið í ár mun hærra verð
fyrir sinn saltfisk en Hklegt
er, að Íslendingar fái. I Nor-
egi er hærra blautfisksverð á
fiski en á tslandi, í hverju
sem það liggur.
Tslendingum er að siálf-
sögðu mikil nauðsvn á að
geta hækkað verðið í áð'ur-
nefndum löndum. Grikklandi.
Ítalíu og Portúgal. ef hægt á
að vera að framleiða saltfisk
fyrir þann markað með nú-
verandi blautfiskverði, hvað
þá hærra verði. En það verð-
ur siálfsagt erfitt.
Nú hafa verið seldar 4il
Spánar um 3500 lestir af salt-
fiski og þurrfiski til samans,
og er verð'ið mun hærra en í
áðurnefndum löndum. en sá
böggull fylgir skammrifi. að
Spánveriar vib'a selia vörur
fyrir andvirðið. Það vetur
verið erfitt fvrir Tslendinp-a
að selia mikið mavn af fiski
til Spánar í vöruskintnm. en
bað er erfitt a. m. k. fvrir
framleiðendnr að sebn fjsk lil
landa, þar sem beir fn ekki
nnpborinn framleiðslukostn-
að sinn.
Það má vel vera, að mörg-
um finnist það ekki sem sann-
giarnast, að framleiðendur
vilii fá að selia þangað fram-
leiðsluvörur sínar, sem verðið
er hæst án tillits til þess, á
hvern hátt varan er greidd,
ef á annað borð getur verið
um eðlileg viðskipti að ræða
og hægt er að koma vörum,
sem kaupa þarf, í peninga,
En myndi ekki bóndanum
þykja hart að vera sagt að
selja mjólkina sína í Hafnar-
firði fyrir segjum % hluta af
því, sem hann gæti fengið fyr-
ir hana í Reykjavík, þó aldrei
nema einhver viðskipti væru
hagkvæmari í Firðinum. Eða
verkamaðurinn mætti ekki
ráða hjá hvaða atvinnurek-
anda hann ynni, t, d. eklci hjá
þeim, er greiddi honum %
liærra kaup, en segði, að hann
vrði að verzla við sig. Verka-
maðurinn mvndi ekki gera
það lengur en hann teldi sér
hag í því sjálfur. Þannig gæti
líka verið um fisksöluna til
larida, sem aðeins biðu upp
á vöruskipti. Það yrði ekki
lengur selt þangað en hægt
væri að losna við vöruna frá
þeim. Fullt frjálsræði í við'-
skiptum er bezt, en vöru-
skipti geta oft verið nauðsyn-
leg.
Tækist að auka saltfisksöl-
una til Spánar, virðist það í
bili helzta vonin til að fá
hækkað verð fyrir saltfiskinn.
Allmikið magn er enn óselt
af saltfiski. og getur vel far-
ið svo. að meðalverðið'hækki,
ef mikið af honum fer þangað.
Sfldarsöltunin.
thn síðustu helgi, laugar-
dagskvöldið 30. sept. var búið
að salta í eftirtöldum ver-
stöðvum, sundurliðað eftir
söltunarstöðvum:
Norrænar konur
heimsækja Island
Næsta sumár er í ráði, að
160 konur frá Norðurlöndum
7. ágúst 1951. Eru þetta með-
limir í Nordiske Kvii
að norrænar kouur gætu ferð
azt saman 4il Tslandg. Norska
skipafél. Bernt Fauske hef-
ur
sitt „Brand V“ mpð svo hag-
kostar ekki meira en 690-
íslands s.l. sumar.
SviS frá Grænlandi.
hafa Ðanir orðið að snúa sér
til Grænlendinga til þess að
fá bætt úr þessu.
Vestmannaeyjar 5400 tn.:
Hraðfrystistöðin 2483
Vinnslustöðin 2147
ísfélagið 770
Þorlákshöfn 153 tn.:
Meitillinn h.f. 153
Grindavík 9794 tn.: Hrað'frystihús
Grindavíkur 3132
Hrað'frystihús
Þórkötlustaða 2922
Júl. Dan. & Sigf.
Bald. 1805
IC. Þ. I. 1119
Guðm. Guðm. o. fl. 464
Karl Iv. Karlsson 352
Hafnir 921 tn.:
Isfell h.f. 921
Sandgerði 10.272 tn.:
Miðnes h.f. 3806
Garður h.f. 3085
Óskar Halldórson 2755
Jóhs. Jónsson 626
Keflavík 15.693 tn.: Hra ðfrystihús
Keflavíkur 2936
Keflavík h.f. 1738
F. E. B. 4149
Loftur Loftsson 3458
Margeir & Björn 2875
Bíldal & TTannes 257
Söltunarst. Ver 280
Njarðvik 2796 tn.:
Karvel Ögunmss. 1486
Eggert & Valtýr 1310
Vonar 421 tn.:
Vogar h.f. 201
Söltunarst. Eldey 220
Hafvarfjörður 7665 tn.:
Fiskur h.f. 2210
Jón Gíslason 3184
Beint. Bj. o. fl. 1093
Bátafél. Hafnarfj. 634
Ts h.f. (Kópav.) 544
Re'ifkjavík 2.104 tn.:
Tsbjörninn h.f. 892
Bj. Gottskálksson 351
Sveinbj. Einarsson 649
Hallgr. Oddsson 376
Hlutafél. Kári 136
Akranes 8582 tn.:
Har. Böðv. & Co. 5116
Ásmundur h.f. 1532
Fiskiver h.f. 1934
Heildarsöltunin nam ui
• síðustu lielgi 64.101 tn.
þriðjudagskvöld fyrir land-
leguna um miðja vikuna var
búið að salta 72.500 tunnur.