Víðir - 24.11.1951, Blaðsíða 4

V í Ð IR flytur efni, sem
ekki er annars staðar.
1
Uiúit'
Þeir, sem vilja fylgjast
vel meS, lesa V í ÐI.
m
Gæftir.
Tíðarfarið hefur verið held-
ur umhleypingasamt þessa
viku. Fyrstu dagana var sæmi-
legt, vindur við austur, en
hátt á til landsins, en um
miðja vikuna gerði austan-
hrinu, svo að ekki varð' kom-
izt á sjó í tvo daga fyrir Suð-
urlandinu, en þá hækkaði
hann sig á aftur. Frá Reykja-
vík var ekki róið á fimmtu-
daginn.
Aflabrögð.
Hjá togbátum, sem reru frá
Reykjavík, en þaðan eru nú
stundaðar mest þorskveiðar
eins og stendur, var afli sæmi-
legur, en mjög misjafn, Bragi
fékk einn daginn 8 lestir af
fiski yfir nóttina. Margir
fengu þetta 3—5 lestir, en
sumir líka minna.
T Vestmannaeyjum er
nokkur dragnótaútgerð, og
fékk einn bátur, Hellisey, um
síðustu helgi 5 lestir af stór-
um þorski og 500 kg. af flat-
fiski yfir nóttina. Annar bát-
ur fékk í byrjun vikunnar um
3 lestir af fiski og nokkurn
kola.
Mb. Björg skemmdist nokk-
uð af ekli, er olíukyndingar-
tæki, sem voru í káetunni,
sprungu og brenndust 2 menn
nokkuð.
T Ólafsvík hefur tíðarfarið
hamlað nokkuð' róðrum þessa
viku, en afli hefur verið góð-
ur, þegar komizt hefur verið
á sjó. Er það aðallega flat-
fiskur, og hafa bátarnir feng-
ið á aðra lest í róðri, þó hef-
ur afli verið nokkuð misjafn.
Lítið sem ekkert, er róið frá
Sandi.
A Tsafirði er nú engin út-
gerð. Nokkrar trillur róa þó
og afla soðfisks. Reytingsafli
er hjá þeim, en engan veginn
góður.
Tsfirðingar telja nú engan
grundvöll fyrir þorskútgerð á
stærri vélbátum eins og til-
kostnaði og aflabrögðum er
háttað. Undanfarið, þegar
gert hefur verið' út á haustin,
hefur aflinn verið 4—4% lest
í róðri hjá 30 lesta bátum og
þaðan af stærri, og er háseta-
hlutur úr því 75—80 kr. Þeg-
ar ekki er róið nema annan
og þriðja hvern dag, verða
mánaðarlaun með slíkum
aflabrögðuin rýr.
Engin kauptrygging' er á
ísafjarðarbátunum á haustin,
eftir að sildveiðum lýkur og
fram að áramótum, og þarf
það ekki að hamla útgerð.
Einir 5 bátar frá ísafirði
eru við reknetaveiðar liér
sunnanlands og að minnsta
kosti 2 frá hvorum staðnum,
Bolungarvík og Hnífsdal.
SíldveiSarnar.
Á Akranesi hefur gengið
misjafnt þessa viku eins og
víðast annars staðar.Einstaka
bátur hefur sett í ágæta veiði.
I landlegunni lágu allir Akra-
nesbátarnir í heimahöfn.
Ejallfoss tók í vikunni 4800
tunnur af síld til Svíþjóðar.
Til Svíþjóðar fara víst í allt
einar 00—70 þúsund tunnur
af síld.
Vikustöðvun verður nú á
slátruninni á Akranesi, þar til
skilarétt hefur farið fram um
sýslurnar, en þá verður lógað
öllu fé, sem eftir er.
í Grindavík var landlega
um miðja vikuna vegna aust-
anáttarinnar. Afli var heldur
tregari fyrri hluta vikunnar,
en sjómenn kenndu stór-
straumnum um og ókyrrari
véðráttu. Telja þeir, að veiði-
horfur séu svipaðar og verið
hefur, ef ótíð spillir ekki veið-
inni. Fáir aðkomubátar voru
þar í landlegunni.
Sjómenn eru nokkuð'
hræddir við austanáttina í
Grindavík, þar sem brima-
samt vill þá verða í Arngeirs-
staðavikinni, þar sem þeir
verða að fara inn í ITópið.
Ur öðrum verstöðvum, þar
sem síldveiðar eru stundaðar,
er svipaða sögu að segja. Mun
minna hefur borizt á land af
síld þessa viku en oft áður.
Þó að landlegur séu, er nóg
að gera í verstöðvunum. Ver-
ið er að slá til tunnur og færa
til og ýmislegt starfað, sem
orðið hefur að sitja á hakan-
um, með'an hrotan var.
Nú er verið að skipa síld
um borð í flestum verstöðv-
um, því að mörg skip eru að
taka síld til útflutnings.
Stúlkur fá nú 15.20 kr. fyr-
ir að salta tunnuna og eru
þær, sem fljótastar eru, um
þrjá stundarfjórðunga með
tunnuna eða ljúka tveim
tunnum á hálfri annarri
stund. Á meðal söltunarstöðv-
um vinna þetta 25 stúlkur.
Byrjað er að salta síldina,
þegar bátarnir fara að' koma
að upp úr hádeginu. Oft er
söltun lokið um kvöldmat, en
hún getur líka staðið til
klukkan tvö á nóttunni og
jafnvel lengur.
Þegar landlega er og söltun
hefur verið lokið snemma eða
ekki róið daginn áður, er oft
slegið upp balli, og er þá oft
mikið rætt á planinu, hvort
róið muni verða, og er ýmist
þyngra á metunum ballið eð'a
von um mikla söltun daginn
eftir, og fer það nokkuð eftir
því, hve lengi hefur verið ró-
ið án hvíldar.
Roðflettingarvélar
' Eins og áður hefur verið
skýrt frá í bláðinu, er verið
að smíða 20 roðflettingarvél-
ar i vélsmiðjunni Tléðni, sem
Olafur Þórðarson frá Laugar-
bóli á hugmyndina að.
Sívalningurinn, sem flakið
leggst að, á meðan roðflett-
ingin fer fram, snýst 24 snún-
inga á mínútu, og er þánnig
'hægt að' roðfletta jafnmörg
flök, eða 24 á mínútu, ef ver-
ið er nógu handfljótt. 1 ha.
rafall snýr sívalningnum.
Loka éða tunga grípur um
roðið við endann á flakinu og
fer með það á sívalningnum
að stálhníf, sem hreyfist í sí-
fellu fram og aftur og flettir
roðinu af fiskinum.
Vélin er bvggð í borð úr
stáli, sem er málmhúðað.
Framtakssamir
bílstjórar.
Siglufjörður er, eins og
kunungt er, fyrst og fremst
byggður upp vegna hinna
miklu síldveiða og síldariðn-
að'ar. Þorskútgerð hefur a. m.
k. nú seinni árin verið þar
lítil. Þó er alltaf nokkuð róið
þaðnn á þorskveiðar, einkum
á haustin og vorin.
Nú lætur það að líkum, að
lítil atvinna er á Siglufirði ut-
an síldarvertíðar, en þó er
alltaf nokkur vinna í sam-
bandi við verksmiðjurnar. Sú
stétt manna, sem hefur orðið
i'ln úti með atvinnu á Sifflu-
firði ve<rnn síldveiðibrestsin.s,
er" bílstiórarnir. 1 haust hafa
þeir ^ekið ci<r saman um að
kaur»a bnmi þor«k, sem aflast
á Siglufirði. og salta hann til
þess að sk'ma sér við bað at-
vinnu. Þeir hafa fengið á<rmt-
an mann. sem nvtnr trausls.
til bess að bafa forustu fvrir
si<r. og befur þetta gengið eft-
ir vonum.
S'ómennirnir una þessu vel,
þeir hafa <retað selt. fiskinn á
75 aura k<>'.. og þó að það sé
ekki hatt verð’, er samt orðin
ástæða til þess að taka slíkt
fram. þar sem nú er víða á
landinu aðeins 65 aurar fvrir
kg. af slægðum fiski með
haus. Þetta er að vísu útá-
greiðsla. Fiskurinn á Austur-
og Norðurlandi er smár og
sjálfsagt erfitt að greiða fyrir
hann sama verð og stóran
þorsk. Og það er Hka meira
en vafasamt, að' hærra verð
fáist fyrir hann með því að
salta liann, og hver vill vera
að kaupa fisk fyirr verð, sem
er ef til vill augljóst, að ekki
er annað en tap. En allt sýnir
þetta í hvert óefni þessum
málum er komið, að fiskverð-
ið og þar með hlutur sjó-
manna og^ útgerðarmanna
skuli rýrna að sama skapi,
sem kjör annarra hækka
vegna hækkandi vísitölu. Ut-
gerðarkostnaður eykst vegna
lækkaðs-gengis au'k hækkándi
verð’lags á veiðarfærum, beitu
og olíu.
Það má vel vera, að víða
séu menn fegnir að stunda sjó
upp á þessi býtti, þar sem
ekki er upp á neina aðra at-
vinnu að hlaupa, en ekki er
mikið réttlæti í því, og ekki
er það hollt þjóðarbúskapn-
um að reka sjómenn út í að
stunda veiðar á smáskeljum,
þar sem tilkostnaðurinn er
nógu lítill, en láta stóru bát-
ana liggja, af því að enginn
skilyrði eða geta er til þess
að gera þá út.
Sammnganefnd
til Póllands.
Á næstunni fer nefnd til
Póllands lil þess að semja mn
viðskipti við Pólverja.
Hveiti í skiptum
fyrir fisk.
Það eru líkur fyrir því, að
skipti á um 1500 lestum af
fiski og um 2000 lestum af
hveiti muni takast bráðl. við
Ungverja. Söluverðið á fiskin-
um er hagstætt og hveitiverð-
ið er það sama og greitt hef-
ur verið fyrir hveiti frá Amer-
íku undanfarin 2 ár. Þetta eru
því hin hagkvæmustu við-
skipti fyrir íslendinga.
Tunnuskorturinn.
Ekki hefur enn frétzt um
tunnukaup erlendis frá, en
heldur mun vera erfitt að fá
tunnur. Takist að fá tunnur
og skipin, sem flytja síldina
út nú, geti komið með þær
til baka, sem að svo komnu
máli er ekki ástæða til þess
að efast um, ætti það ekki að
skaða, þó að einhverjar
tunnufyringar yrðu til næsta
árs, því ólíklegt er, að tunn-
ur lækki í verði, heldur hið
gagnstæða.
Skeldýraveiði.
Það má merkilegt heita,
hvað íslendingar sinna líti'ð
annarri veið'i en helztu nytja-
fiskanna. Menn hafa bvrjað
Jítilsháttar á öðrum veiðum,
en svo ýmist hætt þeim með
öllu eða dregið úr þeim. Þann-
ig var t. d. um humarveið-
arnar fyrir um 10 árum, en
nú eru þær hafnar á ný. ICú-
fiskur var veiddur fyrir vest-
an fyrir eitthvað 5 árum, í
ein tvö ár, og hann seldur
vestur til Ameríku. Virtist
það gefa góða raun, og enn
betra ætti það að vera nú,
þar sem dollarinn er hér um
bil þrisvar sinnum hærri en
hann var þá. En svo urðu
nokkrir örðugleikar, sem átti
þó að' vera auðvelt, að yfir-
stíga, og þá var hætt. Skvldu
ekki hörpudiskar finnast hér?
Fiskurinn í þeim er einhver
verðmætasta fisktegund, sem
til er á ameríska markaðnum,
og er þá n’iikið sagt. Þá ætti
að inega rækta ostrur, sem
eru mjög mikið seldar ves*ra
og víðar og þykja herra-
mannsmatur.
FriSun fyrir offiski.
Stofn ýmissa fisktegunda
fer stöðugt minnkandi vegna
ofveiði, og miklar líkur eru
lil, að sumar þeirra muni að
ínestu ganga til þurrðar. ef
ekkert verður að gert. Vís-
indamenn hafa árangurslaust
bent á, að takmörkun á veið'i
og jafnvel friðun sumra svæða
alveg eða viss tímabil væri
nauðsynleg. En þetta hefur
að vonum mætt andúð sió-
manna yfirieitt, sem er nokk-
uð eðlilegt, þar sem slíkar tak-
markanir myndu koma harð-
ast niður á þeim til að byrja
méð. Þetta mál á þó alltaf
vaxandi fylgi að fagna, og það'
er ef til vill ekki svo fjarri,
að íslendingar geti fengið við-
urkennda nauðsyn þess að
friða helztu gotstöðvarnar og
uppeklissvæði fisksins að
meira eða minna leyti.