Víðir - 01.12.1951, Blaðsíða 3

VlÐIR
3
|
Verzlunarháskóli Noregs
í Bergen er með áform um
námsferð' til T>ofoten í marz.
Ætlunin er að leigja skip til
fararinnar, sem á að standa
:yfir í 8—10 daga. Ivennslan
fer fram um borð, og snertir
allt, er þorskveiðarnar varð-
ar. Ennfremur er hugmyndin
að taka með. sérfræðinga,
! menn úr stjórn fiskimálanna
og félagsskap útvegsins. Sölu-
samband þurrfiskframleið-
enda hefur lofað sem svarar
-25 þús. ísl. króna til íerðar-
innar.
Síldarsfofninn er enn
mikill
og eru því góð' skilyrði tii
mikillar veiði næstu vertíð (í
Noregi), ef veðurskilyrðin
verða hagstæð, á meðan á
veiðunum stendur, segir hinn
kunni norski fiskifræðingur
Devold. Ennfremur segir
hann:
Um er að ræða 3 mjög góða
árganga, eða 1937, 1943 og
1944 árgangana, sem hefur
verið langmest af í síldveið'-
inni síðustu ár.
T viðbót ’i’ið þessa árganga
voru í vorsíldveiðunum í fyrra
40% af 1947 árganginum.
Það er mjög sjaldgæft, að ár-
gangur geri svo snemma vart
við sig í jafnríkum mæli, svo
það er ástæða til að ætla, að
einnig þessi árgangur muni
verða mikill.
En annars Jítur út fvrir það
— a. m. k. að' því er varðar
síðustu 20 árin — að veðr-
áttan hafi meira að segja en
sjálfur síldarstofninn um
það, hver árangurinn verður
af veiðúnum.
Fiski- oy hafrannsóknir
með fjarsýni.
Ekki aðeins skipsflölc, en
einnig gróður- og fiskilífið
verður nú hægt að atlmga
nánar með fjarsýnistækjum
frá þilfari skipsins. Eins og
kunnugt er, fékk almenning-
ur fyrst vitneskju um þetta
þegar brezka flotastjórnin
fann flak hins sokkna kaf-
i)áts „Affray“. Um leið' he.f-
ur hin skozka hafrannsókna-
stofnun í Millport unnið að
þessu viðfangsefni og smíðað
fjarsýnistæki, en með því á
að vera hægt að fylgjast með
lífinu á hat'sbotninum af þii-
fari rannsóknarskipsins. Með
þessu tæki á einnig að vera
hægt að fylgjast með til-
raunatækjum, sem sökkt væri
undir yfirborð sjávar í rann-
sóknarskyni. Mikilvægi þess-
arar uppfinningar fvrir fisk-
veiðarnar þarf ekki frekari
skýringar við.
Urrlði hreyfisf í lax.
Þegar um er að ræða bragð
og útlit, er hægt að breyta
urriða í iax, segir dýrafræð-
ingurinn Page í skýrsiu sinni
til frönsku akademíunnar.
Page segir, að iaxinn iifi að
mikiu leyti á skeldýrum. Hann
maiaði því skel af humar í
duft, leysti það síð'an upp i
kioroformi og blándaði því
síðan saman við kjöt. Þessa
biöndu lét hann svo urriða
éta. Eftir 17 daga fóru þeir
að Hta út eins og laxar, og er
urriðarnir voru soðnir, voru
þeir eins á bragðið og lax.
Berklaprófun
á nú að fara fram á öllum
fiskimönnum í Þrændalögum.
KORN.
— Eg hef heyrt, að þú sért
hættur að' selja fyrir þitt fyrra
firma og sért nú farinn að
selja smjörlíki. Hvernig geng-
ur það?
— Eins og smjör.
1 Ameríku á það frekar við
en nokkurs stað'ar annars
staðar að bjarga sér sjálfur.
Maðurinn og konan vinna
bæði, koma seint heim og
verða að gera allt sjálf. Jafn-
vel hjá hinum bezt sta'ðu er
fulit útiit fyrir, að vinnukon-
ur verði eins sajldgæfar eftir
10 ár og einkabílstjórar.
★
Meðaitekjur í Bandaríkj-
unum eru 1100 dollarar, en
meðaltekjur eru ekki nema
380 dollarar í Evrópu, 170 í
Suður-Ameríku, 75 í Aíríku
og 50 í Asíu.
Ryksug-ur úr plastic. —
Vegna • skorts á máhni er
Lewyt Corporation í Banda-
ríkjunum farið að framleiða
plastic ryksugur, sem munu
verða alveg hljóðlausar, sterk-
ari og 2 kg. léttari en þær,
sem nú eru til úr máimi.
★
Okkur ætti að vera það
ijóst af reynslunni, að án
frelsis er alls engin trygging
fyrir öryggi, jafnvel hinu allra
nauðsynlegasta og efnaleg-
asta. Þegar menn því talá mn
að draga úr kröfum um frelsi
til þess að auka öryggið, þá
fara þeir vissulega viliir vegar.
★
Risask j aldbaka,
2 metrar á lengd, fannst
nýlega í Norðursjónum. Vó
dýrið 700 kg.
Það er álitið, að gjaldfrest-
ur eða afborgunarleiðin, þar
sem hún á við, tvöfaldi eða
jafnvel þrefaldi söluna. Við-
skiptamönnunum finnst þeim
vera sýnt traust með því að
fá lán og meta það yfirleitt.
★
Það er reynsia manna, sem
framleiða einhverja vöru, að
það sé hagkvæmt að fram-
leiðandinn hafi jafnframt
smásöluverzlun að einhverju
leyti, þó ekki sé nema tii þess
að fyigjast betur með kröf-
um viðskiptavinanna.
*
Otto Mönsted, hinn frægi
danski smjöriíkisframleið-
andi, sagði einhverju sinni, að
ef fólkið viidi fá smjörlíkið í
gullöskjum, settum demönt-
um, skyldi það sannarlega fá
það — aðeins ef það greiddi
fyrir það.
Það er þessi hugsun, sem
menn verða að hafa í huga,
þegar selt er tij Bandaríkj-
anna. Bandaríkjamenn vilja
greið’a fyrir útlitið, og enginn
skyldi gleyma, að 96% af allri
sölu fer frtfm í sjálfsölubúð-
um.
★
00% af matvörusölunni i
Bandaríkjunum er í höndum
venjulegra smásala og 40%
hjá keðjuverzlununum, og
hafa stærstu þeirra, eins og
Atlantic & Pacific Tea Co. og
First National, þúsundir
slíkra búða.
★
T Bandaríkjumnn búa 150
miljónir manna, og samkvæmt
hagskýrslum, sem Ameríkan-
ar eru alls staðar með, fara
þeir hvern rúmhelgan dag í
529.000 matvörubúðir og
eyða 100 milj. dollurum.
„Hesturinn' brenndur.
Þegar sjómennirnir á tím-
um seglskipanna höfðu ver-
ið á sjónum í fjórar vikur,
höfðu þeir unnið fyrir því
kaupi, sem þeir höfðu fengið
fyrir fram, áður en lagt var
úr höfn. í tilefni þess varð
að gera sér dagamun. Gerð
var eftirlíking af hesti í eðli-
legri stærð úr gömlum segl-
dúk, og var hann troðinn út
með ónýtum köðlum, tré-
spónum og fleiru. Síðan var
hellt tjöru og olíu yfir hest-
inn og hann dreginn upp á
stöng. Hann var síðan út-
byrtur, og svo var kveikt í
þessum einkennilega skapn-
aði. Hesturinn, sem átti að
tákna, að skuldin væri greidd
skipstjóranum, leið kvalafull-
an dauða. Og nú gátu menn
áhyggj ulausir bruggað ráð
sín um landgönguleyfið í
næstu höfn.
*
„Jarðarhomið“. Hinir fornu
Karthagómenn færðu guði
sínum fórnir, þegar þeir fóru
fram hjá Gíbraltarhöfða.
Ivlettur þessi var kallaður
„jarðarhornið“ eða „endi-
mark allra siglinga“.
★
Þanniij qengur það. Þegar
„Queen Elizabeth“ hafði lok-
ið herþjónustunni sem liðs
flutningaskip o. fl. og átti aft-
ur að hefja siglingar sem
skemmtiferðaskip, varð sem
kunnugt er að gera á því
miklar breytingar og lagfær-
ingar. T stað hins fábreytta
stríðsútbúnaðar kom þægi-
legri útbúnaður. Til þess að
klæða hásgögnin og ýmislegt
fleira voru notaðar húðir af
alls 1500 kvikfjár.
verður kommúnisfninn fyrir
miklum álitshnekki.
Hervæðing Evrópu
og Bandaríkin.
Hin athyglisverða og rót-
tæka sókn brezku stjórnar-
innar í þá átt að rétta við
greiðslujöfnuðinn mun hafa
víðtækar afleiðingar, þegar
fram líða stundir. Það er ekk-
ert vafamál, að takmörkunin
á innflutningi er mjög alvar-
legt áfall fyrir samvinnu Evr-
ópuríkjanna m. a. og fyrir öll
áform Evrópuráðsins. Það er
þó svolítil bót í máli, að af-
leiðinganna verður ekki vart
fyrst um sinn, og áður en tak-
mörkuninni verður framfylgt,
er það hugsanlegt, að ástand-
ið ha.fi batnað á öðrum svið-
um það mikið, að hægt sé að
komast hjá hinum róttæk-
ustu aðgerðum.
Að baki þeirrar bjartsýni
liggur sú hugsun, að öng-
þveitið í Englandi — og- einn-
ig í Frakklandi — sé að
nokkru leyti sjálfskaparvíti.
Það hefur átt sér stað og á
sér enn stað mikill fjárflótti,
sumpart eftir ólöglegum leið-
um. Úrræði Butlers fjármála-
ráðherra eru ef til vill fyrst
og fremst til þess ætluð að
hafa róandi áhrif. í annan
stað á að senda Ameríku-
mönnum yfirlýsingu, sem
skuli sýna þeim, að Evrópu-
mönnum sé a. m. k. alvara í
þetta sinn. Því er haldið fram
af áhrifamönnum, ekki sízt í
London, að nú verði með ein-
hverju móti að komast hjá að
bið'ja Ameríkumenn um meiri
hjálp en þegar hefur veiið
lagt á ráðin um. Hið góða
samband milli Englands og
Bandaríkjanna hefur á síð-
ustu tveim, þremur árum orð-
ið fyrir miklum skakkaföll-
um, og afleiðingin hefur m. a.
verið hin alkunna og stöð-
ugt vaxandi gagnrýni Ame-
ríkumanna á gáleysi lýðræð-
isríkja Vestur-Evrópu. Tak-
ist Englendingum að koma
fjármálunum í fastar skorð'ur
af eigin rammleik, munu
margar helztu ákúrur Banda-
ríkjamanna falla úr sögunni.
Einkennandi fyrir afstöð-
una í Ameríku eru þessi um-
mæli þingmannsins Mac-
Kellars, sem er formaður fjár-
veitinganefndarinnar: „Chur-
chill ætti ekki að biðja um
meiri hjálp frá Ameríku. Þjóð
vor stynur sjálf undir skatta-
byrðunum, sem eru þyngri en
þær nokkurn tíma hafa verið
í nokkru Iandi“. Þetta er ekki
hárrétt, en almenningur held-
ur, að það sé rétt.
Það verður af mörgum á-
stæðum athyglisvert að fylgj-
ast með, hvernig þeir í Was-
hington ráð'a fram úr erfið-
leikunum, sem steðja að á öll-
um sviðum vegna sífelldrar
aðstoðar við Evrópu. Þingið
er orðið stöðugt meir þenkj-
andi. Það lítur út fyrir, að
dregið verði mjög úr áætlun-
unum um hernaðarað'stoð
handan við hafið. Undir þess-
um kringumstæðum er það
ákaflega vafasamt, hvort fyr-
irætlanirnar varðandi Eng-
land, sem fyrir löngu liafa
verið gerðar, nái til fulls fram
að ganga. Fyrir Vestur-Evr-
ópu í heild er fjárveitingin 5.8
milljarðir dollara. Á næstunni
verða hafnar umræður um,
hvernig fé því skuli jafnað
niður á einstök ríki innan At-
| lantshafsbandalagsins. Áðúr
en Churchill kemur til Was-
hington snemma í janúar,
mun undirbúningsumræðun-
um vera lokið. Nú þegar
bendir allt til þess, að Stóra-
Bretland muni fá töluvert
stærri skerf en áður var bú-
izt við.
Annars mun þingið senni-
lega nota hrossakaupa-að-
ferðina í ríkum mæli, þegar
að niðurjöfnuninni kemur.
Hinir íhaldssömu armar inn-
an beggja flokkanna munu
vilja setja skilyrði fyrir því
að veitt verði aðstoð’ þeim
hluta Evrópu, sem þeir kalla
róttæka. Búast má við, að
eitt af þeim sé Spánn. Spán-
verjar þarfnast fjárstyrks, ef
til vill fremur en nokkur önn-
ur þjóð, en Franco hefur ver-
ið drembinn og heldur ósam-
vinnuþýður, — hann vill
„selja sig dýrt“. Ameríku-
roenn eru staðráðnir í að
komast yfir herstöðvar á
Spáni, og það vita Spánverj-
ar. Það versta í þessu. sam-
bandi er, að einkum Frökk-
um mun við það finnast þeir
vera „svikinr“, — en álíta
elvlvi Ameríkumenn, að ekki
sé hægt að verja meginlandið
fyrr en við Pyreneafjöll? Við'
þessari spurningu hefur enn
ekki fengizt neitt fullnægj-
andi svar.
Peron.
Forsetakosningarnar í Ar-
gentínu komu mönnum mjög
á óvart. Var það einkum
vegná þess, að stjórnarand-
staðan fékk hvorki meira né
minna en 35% allra greiddra
atkvæða, langtum meira en
nokkur hafði búizt við. Sér-
hvert atkvæði á móti Peron
er atkvæði með frelsinu, kvað
við, en þó voru ekki mörg
tækifæri til að útbreiða þau
hvatningarorð, svo að þau
bærust mönnum til eyrna.
Áróðurinn fyrir kosningarnar
var algjörlega „einráðúr“, m.
a. 'höfðu fylgjendur Perons
tekið sér einkarétt á öllum
útvarpssendingum, og í raun
og veru voguðu engin dag-
blöð að mæla á móti einræð-
isherranum. Undir slíkum
kringumstæðum eru öll at-
kvæði gegn stjóminni til
mikillar ánægju og uppörv-
unar.