Heimir : söngmálablað - 01.07.1937, Blaðsíða 22

58
Pcdcr Gram: Vélrœn tónlist. — Útvarp
einföld lög einraddað, og ef margraddað lag er sungið,
þá er fremur valinn frískur „kanónn“ eða annað svipað
fjölraddað lag, heldur en fjórraddað kórlag eftir róman-
lískri fyrirmynd.
Þessi hreyfing kom fram i Þýzkalandi um 1910 og
vakti fyrir þeim mönnum, sem hrundu henni af stað, að
reyna að koma æskunni i náið samlíf við músikina, og
íinna ráð til þess að músikin gæli orðið að álirifamiklu
og þroskandi afli. Sigurför útvarpsins og grammófónsins
hefir opnað augu manna enn betur fyrir nauðsyninni á
slikri lireyfingu, og á síðari árum hefir verið lagt mikið
kapp á að úlbreiða liana, bæði í Þýzkalandi og nágranna-
löndum þess. Framtiðin mun leiða það í ljós, hvort ár-
angurinn verður sá, sem l'ylgjendur stefnunnar búast við,
en stefnan hefir þó þegar haft áhrif á mörg nýtízku tón-
skáldin. Menn leituðu að heppilegum lögum og fundu
þau í hinum fjölrödduðu lögum nýtizku lónskáldanna.
Meðal annars hefir Hindemith samið verk fyrir litla
hljómsveit (skólaldjómsveit), og hið litla dramatíska verk
eflir Kurt Weill, „Der Jasager“, er einnig samið fyrir
íkólafólk. I Danmörku hefir „Folkemusikskolen“ heitt
scr fyrir stefnunni.
Otvarpið hefir mikið ýtt undir þá tilhneigingu nýtízku
tónlistar, að hverfa frá stórum hljómsveitum. Það er vit-
anlcgt, að lónverk með sterkum, einföldum og skírum
hnum hljóma hezt í útvarpi, og þegar útvarpið var orðið
þýðingarmikið fyrir tónskáldin, ])á sniðu þau ósjálfrátt
tækni sína eftir þörfum þess, og það því fremur, sem að
sjálf þróunin virtist að sjálfu sér hníga í sömu átt. —
Þannig eru ])að hin ytri skilyrði, scm móta form og tækni
í tónlistinni, því einnig á andlega sviðinu er það, að eftir-
spurnin veldur ])ví, að einmitt sú varan verður til, sem
spurt er um.
(Tekið úr „Moderne Musik“ eftir Peder Gram).