Heimir : söngmálablað - 01.06.1939, Blaðsíða 15

H E I M I R
43
Það hefir verið almennt litið svo á, að söngur okk-
ar Islendinga hai'i verið i mestu niðurlægingu meðan við
sungum á Grallarann, þ. e. a. s. á 17. og 18. öld og fram
yfir miðja 19. öldina, þangað til viðreisnartímabilið í
söng hefst. Menn ælla að verstur liafi söngurinn verið
á 18. öldinni og fyrri hluta 19. aldar, einkum kirkju-
söngurinn; sjálfsagt liefir hann ekki verið góður. Það
lítur lielzt út fyrir, að söngkennslan hal'i farið fram
liljóðfærislaust, þannig að lögin voru kennd munnlega,
eins og þau höfðu verið sungin mann fram af manni;
liinir vngri lærðu lögin af þeim eldri, eins og þeir kunnu
þau, og eins og þeir höfðu lært þau munnlega. Afleið-
ingin af þessu varð sú, að lögin afhökuðust og fjar-
lægðust sína upprunalegu myivd, og á þennan liátt
mynduðust sálmaJög þau, sem vanalega voru kölluð
gömlu lögin. Vitanlega hefir þetta orðið á löngum tíma.
Þannig eru Jögin í Grallaranum rétt nóteruð, eins og
þau eru í erlendum sálmasöngbókum, en eftir breyt-
inguna, sem orðið Jiefir á lögunum lijá þjóðinni, eru
þau oft komin í allt aðra tóntegund, og er þá oft auð-
veldara að sjá slíyldleikann við upprunalega lagið á
nótunum, en að lieyra hann.
Magnús Stepliensen lvefir vitað þetta því þegar liann
gaf út Jívæði með nýjum bragarliáttum i Vinagleðinni
1797, og átti það að vera til að hæta söngsmekk olclvar
íslendinga, þá getur liann þess í formálanum, að liann
Jiafi verið að lmgsa um að láta nótur fvlgja Jnnum
nýju bragarliáttum í bókinni, en segist liafa liætt við
það, og Jíætir svo þessu við: „en þegar Grallararnir
sýna, að vor fánýti söngur þekkir engan takt, án Jivers
góð Jiljóð verða óhljóð og dýrðlegir lofsöngvar grenj-
ast fram, — fari þá vel öll sönglist og allur íslenzkur
nótnasöngur!“ Það hefir því skemmt einna mest gamla
sönginn, live taldlaust var sungið og live illa menn voru
samferða í söngnum, þar sem surnir forsöngvararnir
virlust láta sór mjög annt um það, að vera byrjaðir á