Heimir : söngmálablað - 01.01.1925, Blaðsíða 5
1925
HEIMIR
3
arins. 0g heldur ekki hitt, að hann
komi fram sem sjálfstæður liður án
samhengis við athafnir prests og safn-
aðar. En ef þessa er gætt, liggur í aug-
um uppi, að kórinn á ærið verkefni í
hverri guðsþjónustu, þó að það sje að
sjálfsögðu mest á hátíðum.
þá er spurningunum í upphafi grein-
ar vorrar svarað. það, sem sr. Halldór
Jónsson á Reynivöllum hefir sagt um
sálmasönginn, bæði í ræðu og riti, álít-
um vjer í alla staði rjett. Sálmasöng-
urinn á að vera safnaðarsöngur.
]5að liggur í hlutarins eðli og söguleg-
um rökum. En vjer lítum svo á, að með
því sje ekki fengin fullkomin bót. Vjer
viljum fjölbreyttari og fyllri söngþjón-
ustu. Vjer álítum, að guðsþjónusturnar
megi ekki án hennar vera. það er sann-
færin-g vor, að án hennar fari þær var-
hluta af því lífi, þeirri fjölbreytni, tign
og fegurð, sem gæti fullnægt þörf og
þrá manna.
Um hljóðfæri.
Eftir ísólf Pálsson.
------ Niðurl.
Snemma á 17. öld og fram á 18. koma
til sögu mjög duglegir orgelsmiðir. þeir
smíðuðu fjölda mörg orgel, stór og smá,
og gerðu ýmsar mikilvægar umbætur.
Er þar fyrst að nefna bræðurna Andre-
as og Gottfried Silbermann. Andreas
var fæddur 1678, lærði orgelsmíði, og
settist að sem meistari í þeirri iðn í
Strassburg 1703. Fjórir synir hans
lærðu og orgelsmíði og hjeldu áfram
starfinu saman í fjelagi eftir hans dag;
einn þeirra, Jóh. Heinrich Silbermann,
vann og að píanósmíði. Er hans mikið
getið í sögu þess.
Gottíried Silbermann, bróðir Andre-
asar, smíðaði hin nafnkunnu Silber-
manns Orgel. Er hann talinn hafa smíð-
að 30, Andreas og synir hans yíir 70
orgel.
þá má nefna Walckes & Co. Atelier í
Lúðvígsborg. Orgelverksmiðjuna stofn-
aði orgelsmiðurinn Ehrhardt Friede-
rich Walcker (dó 1848). Fram að 1871
höfðu verið bygð 270 orgel með 2—100
raddaröðum, þar á meðal mörg með 50
og þar yfir. — Hið nafnkuima orgel
dómkirkj unnar í Ulm hefir 100 radda-
raðir, 4 nótnaraðir, 2 fetlaraðir og
6286 pípur. Stærsta pípan í því er sögð
vera 20 álnir á hæð og 1 al. á vídd
(þvermál).
Mikill er munurinn á slíku orgeli og
því, sem fyr er getið, að bygt var í Win-
chester 951. Til að sýna enn betur, hve
geysimiklum framförum Orgelsmíðin
hefir tekið fram að þessu, má nefna
orgel það, er bygt var í Breslau í þýska-
landi og tekið var til afnota og vígt 21.
sept. 1913.* það hefir:
5 tónaraðir („Manuala").
200 raddaraðir (,,Registur“).
125 (aukaradda) breytistilli.
Pípur í 1. tónaröð eru .. .. 3857
__ . 2. — — .. .. 2763
— - 3. — — .. . . 3831
_ _ 4. _ _ . . . . 1074
_ _ 5. — — . . . . 1648
— - fetlum (,,Pedal“) eru 1960
Samtals 15138
*) Alt, val og fyrirkomulag radda (Dispo-
sition) i orgeli þessu annaðist hinn nafn-
kunni orgelsnillingur, hr. prófessor Karl
Straube í Leipzig. H ö f.