Alþýðumaðurinn - 23.05.1969, Qupperneq 5

KÓRAR OG KONSERTAR
HINAR síðustu vikur hefur
Akureyringum og grönnum
þeirra verið boðið til hátíðar í
hofi sönggyðjunnar. Tveir karla
kórar og einn kvennakór hafa
haldið konserta. Er gott að því-
h'k gróska skuli vera í sönglíf-
inu og veitir sízt af svo já-
kvæðri staðreynd á köldu vori,
þegar allskyns óáran steðjar að.
Hitt er svo annað, að æski-
legra væri, að þessi andlega
uppörvun berist ekki öll í sama
mund, heldur dreifðist meira —
spannaði yfir lengra tímabil,
svo sem bent hefur verið á.
En þessu mun ekki auðvelt
að breyta. Kórarnir æfa yfií
veturinn og árangur starfsins er
opinberaður með vordögunum.
Og vissulega er gott að berast
á vit sumarsins á vængjum tón
anna. Tónarnir búa yfir töfrum,
sem a'uðga mannssálina fremur
öllu öðru, sé þeirra notið af ein-
lægni og með það í huga að
þeir sem þá flytja séu að gjöra
sitt til að veita góða gjöf. Túlk-
unin getur auðvitað tekist mjög
misjafnlega. En hver mannanna
verk eru alfullkomin og án ein-
hverra skugga? Hvenær er ekki
hægt að gjöra betur? Lengi er
hægt að auka hið jákvæða átak
— ef öllu er til kostað. Allir
munu kórarnir á Akureyri, sem
hér eiga hlut að máii, hafa kost-
að miklu til, áður en þeir komu
fram með konserta sína — en
vísast ekki nógu miklu, ef mið-
að er við dómana, því að þeir
virðast vera mjög misjafnir. En
smekkur manna er ólíkur. Ein-
um finnst það léttmeti og ■ illa
unnið, sem öðrum finnst vanð-
að og vel af hendi leyst. Svo á
einn einstaklingur sér þennan
kór að óskabarni og annarr
hinn og allt litar þetta viðhorfið.
En eitt er víst: Konsertarnir
hafa yfirleitt verið vel sóttir,
stundum frábærlega. Eða hvað
er góð aðsókn miðað við stærð
bæjarins, ef ekki þegar hvert
sæti er skipað í húsi, sem tekur
um 400 manns? Ber þetta vott
um að tími karlakóra sé liðinn,
og að lögin sem þeir hafa á
söngskrám sínum séu mörg
hver „viðfangsefni af allra létt-
vægustu gerð,“ og varla þess
Virði að fara upp á pallinn með
þau? Ein nú er það alkunna að
mörg svonefnd smálög búa yfir
listauðgi og tærri fegurð, sem
getur verið sálubót að njóta og
því eiga þau alltaf sinn ferska
hljóm. Þau syngja sig eins og
ósjálfrátt inn í sálu manns og
sízt skyldi gjört lítið úr áhrif-
um þeirra. Þjóðlag er sjáldnast
stórt í sniðum, ekki nein voldug
hljómkviða irá hendi heims-
frægs meistara, en hefur þp
hlotið náð fýrir augúm margra.
Þjóðlagið er fóstur þjóSar-
sálar, samruni hennar og sælu-
kexmd. Og hvað er eðlilegra en
venjulegir kórar, skipaðir
yenjulegu fólki taki einmitt
slík lög til flutnings? Er það
ekki í samraemi við smekk alls
þorra óheyrenda? Og fyrir
hverja er simgið? Fyrir fjöld-
ann, fyrir unnendur þjóðlaga og
léttra smálaga, eða fyrir fáeina
musikmenntaða, sem hafa skil-
yrði til- að fá notð æðri tón-
listar til hlítar? Svari menn
sem þeim sýnist, hver fyrir sig.
Vissulega væri ekki úr vegi að
kóramir tækju við og við fyrir
veigameiri verk, en fram hafa
komið nú, en þó skyldi með
fullri gát út á þá braut stigið.
Mjög er vafasamt, að það skap-
aði kórunum auknar vinsældir,
né færði þeim aukna aðsókn, að
ráðast í flutning stórra tón-
verka, enda þótt fræg væru og
eftir mikla meistara sem sízt
skulu þó vanmetnir, jafn dýrar
gjafir og þeir hafa fært mann-
heimi. En músiksmekk almenn-
ings verður ekki svo auðvelt að
breyta í skjótri svipan og kór-
arnir (karlakórarnir) verða
ekki í einu vetfangi rifnir upp
úr þeim söngmáta, sem þeir
hafa tileinkað sér um áratugi,
en sem nú er talinn staðnaður
og allt að því óhæfur. En vissu-
lega mætti breyta eitthvað til —
hann dragi sig í hlé — inn í
þagnarskelina ásamt öðrum
bræðrum? En enginn karlakór
fellur við hið fyrsta högg — eða
þá er lítil karlmennskulundin.
En hörð „kritik" er beizkur
kaleikur fyrir þá, sem eru
henni óvanir. En við brýning-
una skyldi hærra stefnt. —
Kvennakórar, þeir munu eiga
sér framtíð, enda þótt sumir
segji, að þeir fari ekki óneydd-
ir inn í þann sal, þar sem ein-
tómar konur halda konsert.
En skylt er að muna, að þró-
un listar hefur löngum verið
þrautum háð. Og það lögmál á
ekki að brjóta með því að slaka
á. — Lagaval karlakóranna hér
á. Akureyri á nýafstöðnum
konsertum þeirra, hefur sætt
hörðum dómi gagnrýnanda og
æfður og hárfínn. Dómarnir um
hann hafa líka — að miklum
meirihluta, verið lofsamlegir.
Það er vel, því að það er virð-
ingarvert menningarátak hjá
þessum fjörutíu konum, sem
margar hverjar eru önnum
kafnar húsfreyjur, að vinna
sönggyðjupni svo vel, sem raun
ber vitni. Megi vegur þeirra og
vinsældir verða í samræmi við
grunninn sem þær hafa þegar
lagt. En einnig þær verða að
vaka vel á verði og gjöra kröfur
til sjálfra sín í samræmi við þá
einkunn, sem þær hafa hlotið
nú.
Ég játa af sannfæringu, að ég
naut þess ríkulega að hlusta á
kórana — alla og vil flytja þeim
og söngstjórum þeirra og undir
leikurum fyllstu þakkir.
Það góða ævintýri hefur
gerzt, að borizt hafa utan úr
heimi hingað til tíu þúsund
manna bæjar á norðurhjara,
Söngfélagið Gígjan. — Myndin tekin í fyrravor.
fást við fjölbreyttari viðfangs-
efni. En slíkt myndi bezt gjör-
ast með blönduðum kór, eins og
réttilega hefur fram komið.
Blandaðir kórar hafa mun meiri
möguleika á að ná virkum
árangri á víðari vangi og eru
fyrir margra hluta sakir full-
komnastir og ánægjulegastir.
En þrátt fyrir þessa stað-
reynd, eiga sérkórar fyllsta rétt
á sér. Enda mun dagur karla-
kóranna ekki úti. Áður verður
mikið vatn til sjávar runnið. Og
til hefur borið, að íslenzkir
karlakórar hafa unnið landi
sínu sæmd. Ekki mun lengra
síðan en í fyrra, að Karlakór-
inn Vísir á Siglufirði fór utan
og aflaði sér í þeirri för viður-
kenningar fyrir söng sinn. Ekki
hefur rödd hans látið illa í eyr-
um erlendra. Og nú fer þessi
sami kór sigurför um Reykja-
vík og víðar. Fólk fyllir húsin,
hvar sem hann kemur fram.
Myndu slíkir ekki eiga sér til-
verurétt? Svar almennings verð
ur jákvætt. Minnast má þess
einnig, að skammt er síðan að
Karlakór Akureyrar fór út fyr-
ir landsteinana, og hélt sam-
söngva víða og hlaut lof fyrir í
miklum meirihluta dóma gagn-
rýnenda. Hvemig má það svo
ske, að þessi sami kór sé allt í
einu orðinn svo slæmur, að þeg
ar hann nú syngur heima - á
Fróni fyrir samborgara sína, þá
fær hann þann dóm, að menn-
. ingarframlag hans sé ekki
meira en það, að einu gildi að
ýmissa fleiri. En margir eru og
hinir, sem mun reynast örðugt
að undirstrika þetta og sam-
þykkja. Og það skal játað án
kinnroða, að mitt músikskyn er
mátt gjöra enn betur. Full-
komnari var samstilling Gígju-
t. d. ekki merkilegra en það, að
ég hefi jafnamesta ánægju af
smálögum, eins og ýmsum þeim,
sem voru á söngskrá þessara
kóra. Og ekki gat ég betur
heyrt, en að þau — mörg hver
væru vel túlkuð, og áreiðanlega
var hlutur einsöngvara yfirleitt
góður. En vinnubrögð verður
að vanda og efalítið hefði víða
kórsins. Hann var sérlega vel
þrír viðurkenndir tónlistar-
menn og starfa hér nú samtímis.
Koma þeirra Sigurðar Demetz
Franzsonar, Jan Kisa og Philip
Jenkins til Akureyrar hlýtur að
mega teljast jákvæð fyrir menn
ingu bæjarins, og við höfum
áreiðanlega ekki efni á að van-
meta slíkt. Kórarnir hér hafa
notið þjálfunar, stjórnar og sam
vinnu þessara ágætu manna og
færi að líkum, að það kæmi ein
hversstaðar fram. Samt er að
heyra á dómum sumra þeirra,
er sótt hafa á þessu vori
konserta kóranna, að karlakór-
arnir hafi sjaldan verið í öðrum
eins öldudal, þrátt fyrir það, að
þeir hafa á að skipa mörgum'
ágætinn röddum, einstöku svo,
að með mikilli þjálfun og hag-
kvæmum skilyrðum, myndu,
þær á heimsmælikvarða vel
metnar. Hvar liggur þá veilan?
í of lítilli æfingu, linum vinnu-
brögðum, of lítilli kostgæfni,
ónægri samstöðu? Vísast að ein
hverju leyti í þessu öllu. En
myndu svo ekki þessir nei-
kvæðu dómar eiga rót sína í
einskonar sefjun áheyrenda?
Einn ymprar á því við sessu-
naut sinn eða samfylgdarmann,
að eitthvað fari úrskeiðis, annar
herðir á aðfinnzlunni, og svo er
því slegið föstu að þetta og
þetta sé afleitt. Þannig eru högg
in greidd, eitt af öðru, en mörg
eru þau út í vindinn slegin og
meiða því varla neina — nema
þá sem slá. Sumir virðast ekki
eiga sér neina sjálfstæða sann-
færingu eða skoðun ,en láta
stjórnast af því, sem að þeim er
hvíslað, og eru þannig sífellt
bergmál af öðrum. Þannig verð
ur sefjunin til. Kórarnir hér á
Akureyri, sem nú eru í sviðs-
ljósinu vegna nýafstaðinna sam
söngva sinna, hafa allir lagt
margt gott af mörkum og munu
gjöra það á komandi tíð. Fyrir
það verðskulda þeir viðurkenn-
ingu og þakkir, fremur en —•
að út og suður séu bornar sög-
ur um litla reisn þeirra, laus-
lopalega stjórn og lélega list-
túlkun. Auðvitað er skylt að
benda á það, sem miður fer. Ein
hliða lof er ekki heldur eftir-
sóknarvert. Það getur einmitt
verið varhugavert og er löng-
um væmið. Sú gagnrýni, sem
er með sætubragði er gagns-
laus. En hóf verður að hafa á
henni, sem öðru, svo að ekki
missi marks. — Söngvarnir eru
hljóðnaðir um sinn. Þegar ómar
lokalagsins hjá Karlakór Akur-
eyrar, Gígjukórnum og Geysi
dóu út, mun einhver hluti
áheyrenda hafa verið óánægður
og vonsvikinn. En á annan veg
eru þeir ótaldir — hinir, sem
hurfu heim með sál sína fulla
af söngvasælu og þakkarþeli. —
Og þeir munu, hér eftir, sem
hingað til halda vörð um það
fólk, sem sönginn iðkar — sér
og öðrum til ánægju og menn-
ingarauka. — Þeir vita sem er,
að það að koma í hlað á hvítum
gæðingi færandi gjafir er virk-
ur þáttur í fegurð lífsins — og
fellur aldrei úr gildi.
Jórunn Ólafsdóttir
frá Sörlastöðum.

N
Sólborg mun faka til sfarfa nú í hausl
SL. MIÐVIKUDAG minntist
Styrktarfélag vangefinna á Ak-
ureyri 10 ára afmælis síns.
Skýrði framkv.stj. félagsins þá
frá því að Sólborg, dvalarheim-
ih vangefinna, myndi taka til
starfa nú í haust — og mun AM
geta nánar frá starfssögu hins
merka félags í næsta blaði.
Á 10 ára afmælisdaginn færði
Júdit Jónbjörnsdóttir kennari
félaginu 100 þús. kr. gjöf til
minningar um frú Signýju
Hjálmarsdóttur, Bergi í Aðal-
dal. Skal sjóðurinn heita Vinar
höndin — og tilgangur hans að
vera þessi:
„a. Að stuðla að aukinni sér-
hæfingu og þroska vistfólks á
heimilinu Sólborg, Akureyri,
sem að dómi forstöðumanna og
kennara, hefur þörf fyrir áfram
haldandi nám og þjálfun til að
verða virkir þjóðfélagsþegnar.
b. Að styrkja sérhverja þá
fræðslustarfsemi, sem sérfræð-
ingar telja þörf á, þ. á. m. kaupa
á nauðsynlegum tækjum til
kennslu, svo og til hljóðfæra-
kaupa og fleira.
d. Að taka þátt íkostnaði við
sérmenntun hjúkrunarfólks
vegna starfa við heimilið, svo
og annars umsjónarfólks, sem
sérþekkingu þarf vegna starfs-
ins.“
Tekjur sjóðsins skulu vera
almennar gjafir og áheit, minn-
ingargjafir, merkjasölur og fl.
Fé úr sjóðnum má veita eftir
að höfuðstóll hans hefur náð
einni milljón króna, en stjórn
Sólborgar er jafnframt sjóðs-
stjórn. Framkvæmdastjóri og
stjómarmenn þökkuðu Júdit
gjöfina og báðu jafnframt fyrir
þakkir til annarra, er fært hafa
heimilinu gjafir. i