Dagblað - 10.02.1925, Qupperneq 1

Þriðjudag
10. februar
1925.
I. árgangur.
8.
tölublað.
QagBíaé
„A.lþingi verður fyrir
þungum áfellisdómum. »Varla
heyrist nokkur maður leggja
því liðsyrði, sem þar er gert«.
Er þetta því undarlegra, sem
Alþingi er ekkert annað en þjóð-
in sjálf, og hún er því að dæma
sjálfa sig með þessu. Henni lizt
ekki betur en þetta á sjálfa sig,
þegar hún sér sig með annara
augum.
En er þá Alþingi alsaklaust?
{•ví fer vafalaust fjarri. Jafnvel
innan þingsins er of mikið af
dómsýki og því, að andstæð-
ingar eigna hver öðrum lélegar
hvatir. Slíka dóma ættu fulltrú-
arnir að leggja niður með öllu,
og berjast eingöngu með heiðar-
legum vopnum«.
þannig fórust Magnúsi Jóns-
syni docent orð i ræöu sinni í l
dómkirkjunni þingsetningardag.
Þelta er víst hverju orði sann-
ara. Dómar almennings um þing-
ið eru mjög á einn veg um land
alt. Og þó er þingið helg stotn-
un. Pórsnessþing varð að flytja
úr stað, vegna þess, að hinn
fyrri þingstaður hafði saurgast
af heiftarblóði, en þingið var
sjálft svo helg stofnun, að það
málti eigi heyja á saurguðum
stað. Og eigi ætti Alþingi að
fylgja minni helgi, það er og
kallað »friöheilagt« og ætti líka
að vera friðheilagt fyrir illu um-
tali. Það ætti að vera þjóðar-
metnaður hvers íslendings, að
tala eigi um það öðruvísi en
með virðingu.
En af hverju stafar þá það,
að »varla heyrist nokkur mað-
nr leggja því liðsyrði, sem þar
er gert?« Mun ekki ástæðunnar
að miklu leyti að leita þar sem
eru hin svonefndu »hrossakaup«
innan þingsins, reiptog um völd
og óheilbrigð flokkapólitík. Er
það t. d. ekki hart, að óháður
þingmaður skuli ekki geta kom-
ið neinum áhugamálum sínum
fram, án þess að gerast háður,
— ofurselja sig einhverjum flokki
eða flokksbroti? Þess munu því
miður dæmi, að lagafrumvörp
sem miðuðu til þjóðþrifa, hafa
verið svæfð eða þeim stungið
undir stól, vegna þess eins, að
framsögumaður hafði eigi »flokk«
sér til liðssinnis. Slíkt er víta-
vert, en finna má að einstökum
gerðum þingsins og stefnum
hinna ýmsu flokka, sem þar
eru, án þess að óvirða sjálfa
stofnunina Alþingi. Á þessu
tvennu er stór munur. Stofnun-
in sjálf er friðheilög, en dæma
má gerðir einstakra þingmanna
eður einstakra flokka. Sá, sem
kveður upp ómilda dóma um
Alþingisheildina, óvirðir sjálfan
sig og þjóð sína — er vargur
í véum.
StjórnarfrumYörpin.
Þau eru alls 32 frumv., sem
ríkisstjórn leggur nú fyrir Al-
þingi. Skal hér getið nokkurra
þeirra.
Fjárlög fyrir 1926.
Tekjur eru áætlaðar kr. 8,747,-
100, en gjöld kr. 8,730,979. Sam-
kv. frv. þessu er því gert ráð
fyrir kr. 16 þús. tekjuafgangi.
Helztu tekjuliðir eru þessir,
og sagðir varlega áætlaðir:
Fasteignaskattur og tekjuskatt-
ur kr. 1,015,000, vitagjald 210
þús., stimpilgjald 300 þús., toll-
ar 3545 þús., símatekjur 1150
þús., tekjur af áfengisverslun
300 þús., tóbakseinkasölu 200
þús., steinolíueinkasölu 60 þús.;
tekjur af fasteignum 48 þús.,
tekjur af bönkum og vaxtatekjur
230 þús., óvissar tekjur og end-
urgreiðslur 227 þús. —
Af núgildandi löggjöf átti að
falla úr gildi við árslok lög um
bráðabirgðaverðtoll og lög um
dýrtíðaruppbót opinberra starfs-
manna. Stjórnin hefir ekki séð
sér fært að sleppa dýrtíðarupp-
bótinni, og til þess að tekjur og
gjöld geti þá staðist á, hefir hún
gert ráð fyrir að verðtollurinn
skuli haldast.
Breyting á hegningarlögnm.
Frv. þetta er um breytingar
á 26. kafla hinna almennu hegn-
ingarlaga (fjársvik). Var samþ.
þingsályktun 1914 um að end-
urskoða þenna kafla, og kemur
frv. um það nú fyrst fram.
Varalögregla.
Eiga þetta að verða heimild-
arlög fyrir rikisstjórn til þess
að koma upp varalögregluliði í
kaupstöðum, ef »hinir föstu lög-
reglumenn reynast eigi einhlítir«.
Eru allir karlmenn, 20—50 ára
að aldri, skyldir að ganga í vara-
liðið, ef þess er krafist.
Skemtanaskattnr.
Skv. frv. þessu, sem komið
er frá sparnaðarnefnd, er ætlast
til þess, að tekjur af skemtana-
skatti renni að hálfu til hins
fyrirhugaða landspítala á móts
við þjóðleikhús.
»Flestir munu líta svo á, að
landspitali sé meira nauðsynja-
mál en þjóðleikhús, og hefði átt
að ganga fyrir leikhúsinu, en
hér er ekki farið fram á það af
tilliti til þingviljans 1923«.
Sóknargjöld.
Frv. er komið frá sparnaðar-
nefnd. Gerir það ráð fyrir því,
að hækka sóknargjöld um helm-
ing, eða úr kr. 1,50 upp i kr.
3,00 fyrir hvern 15 ára mann
eða eldri.
Skólar.
Frv. um kenslustundir fastra
kennara við ríkisskólana gerir
ráð fyrir 27—33 stunda kenslu
á viku. Fram að þessu hefir
fjöldi kenslustunda verið lííið
eitt lægri.
Anuað frv. mælir svo fyrir,
að ríkið taki að sér kvennaskól-
ann í Reykjavík og reki hann