Dagblað - 13.02.1925, Síða 1

Föstudag
13. febrúar
1925.
I. árgangur.
11.
tölublað.
Skemtanir eru margar
og margvíslegar hér í borginni,
og auðvitað misjafnar að sama
skapi, en þó flestar fremur lé-
legar. Veldur þar margt um, en
þó líklega fyrst og frémst þaö,
að margar þessar skemtanir eru
bafðar annað hvort i góðgerða-
skyni, eða þá til þess að afla
fjár einhverju félagi, sem í krögg-
um er. Er þá meira hugsað um
nýungagirni borgarbúa, heldur
en hitt, að hafa sem bezt að
bjóða. En Reykvíkingar eru
ákaflega fíknir í skemtanir að
eðlisfari og gera sér smátt að
góðu. Er dómgreind þeirra, þá
er meta skal gildi skemtana,
yfirleitt fremur sljó og ástæðan
er sú að henni hefir verið spilt
á margan hátt.
Þetta er ekki jafn ómerkilegt
og margur hyggur, því að skemt-
anir eru einn þátturinn í and-
legu lífi bor^arbúa, og jafnvel
ekki sá veigaminsti. Þær hafa
djúptæk áhrif, ýmist* til góðs,
en þó oftast til hins verra. Og
sérstaklega mun þessa gæta,
þegar næsta kynslóð tekur við.
Þá koma áhrif þessa fyrst greini-
lega í ljós.
Reykjavík er nú orðin svo
stór, að hún hefir tekið á sig
borgarbrag, með öllum þeim erli
og hvíldarleysi sem því fylgir.
Af því stafar að miklu leyti
skemtanafýsnin, að fólk hefir
sára þörf fyrir tilbreytingu, en
veit þó ekki nema óljóst hver
sú tilbreyting þarf að vera. En
hún er sú, að fá hvilt hugann,
við eitthvað, sem hrifið getur
hinn innra mann, og vakið nýj-
ar hugsanaleiðir og hugsjónir.
Þar til telst og alt það, er fróð-
leik veitir, svo sem fyrirlestrar,
enda þótt þeir geti naumast tal-
ist til skemtana samkvæmt eðli
sínu.
Þessa mikla menningaratriðis
hefir ekki verið gætt sem skyldi
hér í bæ. Óátalið hafa farið hér
fram, og fara enn fram skemt-
anir, sem eru beinlínis skaðleg-
ar andlegum þroska manna. Það
er eins og mönnum fínnist að
hér eigi að gilda sú regla, sem
er gullvæg manna í milli: Get-
irðu ekki talað neitt gott um
einhvern, þá skaltu þegja.
En þetta er hinn mesti mis-
skilningur. Það er ekki siður
þörf á, að víta það sem miður
fer, heldur en hrósa hinu, sem
gott er. Og Dagblaðið mun af
fremsta megni reyna að fylgja
þeirri reglu. Ekki ætlar það þó
að hefja neinar ofsóknir, heldur
láta alla njóta sannmælis. Og
þótt það viti, að sannleikanum
verður hver sárreiðastur, mun
það eigi vinna sér það til frið-
ar, að hilma með þögninni yfir
þvi, sem því þykir miður fara
á því sviði, er hér hefir verið
rætt.
Ping-tíðindi.
Neðri deild.
Á dagskrá Nd. voru aðeins
þrjú mál til 1. umr. i gær, og
hið fjórða um hvernig ræða
skyldi þingsályktunartillögu. —
Hefði því mátt búast við stutt-
um fundi, éftir því, sem áður
hefir verið. En sú varð þó ekki
raunin á. Urðu alllangar um-
ræður um öll málin þrjú, breyt-
ingar á tekjuskatti, framlenging
verðtolls og 25°/o gengisviðauka.
Forsætisráðherra reifaði öll
málin, en stjórnarandstæðingar
skiftu með sér verkum á móti
honum.
Tekjnskattslögin.
Fjármálaráðherra skýrði frv.
og gat þess um leið að ýmsir
mundu agnúar á tekjuskattslög-
unum, og þyrfti þau því að breyt-
ast, en læplega kominn tími til
gagngerðra breytinga enn, þar
sem fullkomin reynsla væri ekki
fengin, en hún mundi sennilega
fást á þessu ári.
Tryggvi Pórh. Frv. þetta mark-
ar stefnu stjórnarinnar og stefn-
an er ljós. Hún er sú að létta
skatti af þeim sem breiðust hafa
bökin og færa hann yfir á al-
mennÍDg. Stjórnin var með annað
frv. hér í gær um það, að létta
af ríkissjóði berklaveikrakostn-
aði og koma honum á einstakl-
inga sem nefskatti (frv. um
sjúkratryggingar). Annað frv.
ber hún fram i Ed. um það að
hækka sóknargjöld um helming.
Það er annar nefskatturinn.
Mótmæli ég þessari stefnu fyrir
hönd margra þingmanna og
mikils þorra þjóðarinnar. Og
það má stjórnin vita, að frv.
þetta skal ekki fara i gegn um
þingið baráttulaust.
Sigurjón Jónsson. Vona að fjár-
hagsnefnd, sem sennilega fær
þetta mál til meðferðar, athugi
um leið annað atiiði tekjuskatts-
laganna, sem sé tekjuskatt af
námsfé. Nú er það svo að náms-
fé sem kemur frá aðstandendum
er skattskylt, en það fé er nem-
endur leggja fram sjálfir undan-
þegið skatti. Þetta er misrétti.
Jón Baldvinsson. Þegar svo er
komið, að veltiár kemur og út-
gerðarfélögin hafa grætt miljónir,
þá á að fara að undanþiggja
þau skatti. Fjármálaráðherra
taldi það mjög æskilegt, en hitt
gleymdist honum, að skýra frá
hve mikið tap ríkissjóður hefði
af frv. þessu. Ég vonast til þess,
að frv. þetta verði nú þegar
drepið við þessa umræðu.
Fjármálaráðh.: Það er engin
ástæða til þess að gera þessa
litlu tilraun til bóta á skattalög-
gjöfinni að stefnumáli. Það er
rangt bjá J. B. að það eigi að
undanþiggja þenna miljónagróða,
sem s hann svo kallar. Skattur-
inn dreifist aðeins á þrjú ár. í
ár greiða menn skatt af tekjun-
um að þriðjungi, næsta ár er
gróðinn allur skattlagðúr öðru
sinni að þriðjungi og þriðja árið
skattlagður enn að þriðjungi.
Geri ég ekki ráð fyrir, að ríkis-