Dagblað - 19.02.1925, Blaðsíða 1
Fimtudag
19. febrúar
1925.
I. árgangur.
16.
tölublað.
föacjBíaé
Húsaleigumáliö.
Eftir Einar Arnórsson, prófessor.
Það reyndist óhjákvæmilegt
að setja athafnafrelsi manna
ýmsar óvenjulegar skorður, með-
an styrjöldin mikla stóð yfir.
Því var mönnum bannaður út-
flutningur á vörum og innflutn-
ingur, eftir því sem nauðsyn
þótti á vera. Verðlagsnefnd var
skipuð til þess að ákveða há-
marksverð á vörum o. s. frv.
En allar hafa þessar ráðstaf-
anir verið niður feldar þegar
Styrjöldinni lauk, eða þeim afleið-
ingum hennar, sem ákvarðanir
þessar áttu að milda eða koma
í veg fyrir.
Ein af styrjaldarráðstöfunum
þessum voru húsaleigulögin í
Reykjavík. Með þeim var leigu-
sölum meðal annars:
1) bannað að segja leigulökum
húsnœði sinu upp, nema þeir
hefði vanefnt leigumála,
2) bannað að flytja í leigu-
ibúð í húsi sínu, ef rýma þurfti
burt leigutaka. nema leigusali
hefði eignast húsið fyrir 14.
maí 1917.
3) Hámarksleigu mátti setja
á íbúðir og einstök herbergi.
4) 'Taka mátti autt húsnæði
til íbúðar handa húsnæðislausu
fólki gegn vilja eiganda og á-
kveða hámarksleigu eftir þau.
{Sjá bráðabirgðalög nr. 14, 14.
maí 1917, lög nr. 24, 12. sept.
1917 og viðauka við þau í lög-
um nr. 45, 28. nóv. 1919).
Loks var bæjarstjórn Reykja-
'víkur heimilt gert með lögum
nr. 50, 27. júní 1921, að setja
reglugerð um húsnæði í Reykja-
vík, og á sljórnarráðið (atvinnu-
málaráðherra) að staðfesta reglu-
gerðina. Jafnskjótt sem slík
reglugerð væri sett, skyldi áður-
nefnd húsaleigulög falla úr gildi.
Lögin frá 1917 og 1919 mátti
nema úr gildi með konunglegri
tilskipun, þegar ekki þætti leng-
ur þurfa þeirra. En þótt það
væri gert, þá stæði lög nr. 50,
1921, liklega samt í gildi, og
bæjarstjórnin hefði þá eftir sem
áður heimild til að setja reglu-
gerð samkvæmt lögum nr. 50,
1921.
Bæjarstjórnin hefir þrisvar
spreytt sig á því, að gera reglu-
gerð um húsaleigu í Reykjavfk.
Tvö fyrstu skiftin gekk hún
sjálf af frumvörpum sinum dauð-
um. En i þriðja skiftið sam-
þykti hún frumvarp til reglu-
gerðar, en það var svo úr garði
gert, að atvinnumálaráðherra
varð að synja staðfestingar á
því, og voru margir annmarkar
á reglugerð þeirri, og flestir svo
stórfeldir.að hver þeirra einn út af
fyrir sig var nægur til þess að
réttlæta staðfestingarsynjun. Sit-
ur því alt við sama. Húsaleigu-
lögin, stríðsráðstöfunin frá 1917,
stendur enn í gildi og húsaleigu-
nefndin starfar enn þá.
Þessi styrjaldarráðstöfun ein
stendur enn þá óbreytt, eftir að
allar hinar eru horfnar og
gleymdar. Sætir því eDgri furðu,
þó að margir spyrji nú, hvort
ekki væri ástæða til að afnema
þau höft, sem lögð eru á at-
hafnafrelsi Reykvíkinga einna
með lögum þessum, nú eftir
nærfelt 8 ár, er þau hafa staðið,
og meira en 6 árum eftir styrj-
aldarlok.
Tvent var það, sem rættlætti
þær hömlur, sem lagðar voru á
athafnafrelsi húseigenda — og
óbeinlínis á allmarga leigutaka
með húsaleigulögunum:
1. Húsnæðisekla og
2. Sú hækkun á húsaleigu,
sem komin var íram, þegar lögin
voru fyrst sett, eða í vændum
var vegna húsnæðiseklunnar.
Eru nú þessar ástæður svo
ríkar enn, að nauðsynlegt sé
eða gagnlegt að halda húsaleigu-
lögunum eða yfir höfuð að hefta
athafnafrelsi og samningsfrelsi
manna í þessu efni fremur en um
önnur viðskiíti? Þetta er athug-
unarvert, því að ef ekki verður
sönnuð full nauðsyn í þessa
áft, þá eiga Reykvíkingar fulla
heimting á því, að oki því sé
af þeim létt, er lagt hefir verið
á þá með húsaleigulögunum.
(Frh.).
t
Holger Wiehe
andaðist í Silkeborg í Danmörk
hinn 12. þ. mán., rúmlega fim-
tugur.
Hann var hér sendikennari
við Háskólann um eitt skeið og
aflaði sér margra vina meðan
hann dvaldi hér í bæ, enda var
hann hið mesta ljúfmenni og
góður vinur íslands og íslend-
inga.
BrindLi
send Alþingi.
Soffia Stefánsdóttir sækir um
að Alþingi veiti sér jafn háan
styrk úr ríkissjóði, til að halda
uppi kenslu i tréskurði og teikn-
ingum, sem faðir hennar, Stefán
Eiríksson, naut síðasta árið sem
hann lifði.
Sjúkrahúsnefnd á ísafirði skor-
ar á Alþingi að það veiti á
aukafjárlögum á þessu ári sið-
ustu fjárveitingu til sjúkrahúss-
byggingarinnar, alt að 30 þús.
kr. og 5 þús. kr. til að koma
upp sótthreinsunartækjum.
Bæjarstjórn ísafjarðar skorar
á Alþingi að veita alt að 15 þús.
kr. til fangahússbyggingar á
ísafirði.