Dagblað - 27.02.1925, Blaðsíða 3

DAGBLAÐ
3
SíldveiÓarnar.
öryggi í stað áhættu.
(Niðurl.).
Svo er annað, sem útgerðar-
menn eiga á hættu, þegar mjög
mikið veiðist, að þá verði svo
yfirfult á söltunarstöðnnum, að
mikið af aflanum verði með
öllu ónýtt. Þá kemur líka oft
fyrir, að verkafólkið ofþreytist,
eða þá að það verði svo veikt
i höndunum, að útgerðarmenn
verði- með öllu að hætta veiði-
skap dögum saman, þótt nóg
síld sé fyrir og afli gæti hlaup-
ið á hundruðum þúsunda.
Kem eg nú að því aðalatriði,
sem ætti að geta gert síldveið-
arnar að öruggum atvinnuvegi
og dregið mjög úr þeirri áhættu,
sem hingað til hefir fylgt þeim.
En það eru brœðsluverksmiðjur.
Þær eru úrræðið, sem á að
skapa síldveiðunum örugga
framtið og koma i veg fyrir of
hættulega »spilamensku«.
Þær verksmiðjur, sem starf-
ræktar hafa verið undanfarið,
hafa bæði verið of fáar og of
litlar. þær hafa hvergi nærri
getað fullnægt bræðsluþörfinni
þegar mikið hefir borist að, og
vegna þess hve þær eru fáar og
samkepnin þar af leiðandi lítil
sem engin, hafa þær getað not-
að aðstöðuna til að ráða verð-
inu, og þá borgað aflann eftir
eigin geðþótta, — oft sama sem
ekki neitt.
t*á er á það að Iíta, að síld-
arverksiniðjurnar hafa eingöngu
verið eign Norðmanna og Svía,
og þeir hafa haft samtök um að
halda verðinu niðri og haft
þar góða aðstöðu, þar scm
framboðið hefir oítast verið
miklu meira en eftirspurn. Nú
munu íslendingar hafa í hygpju
að koma sér sjálfir upp bræðslu-
verksmiðju, og væri það mjög
æskilegt. En því miður eru litl-
ar horfur á, að hún komist upp
á næstu árum. — Eins og út-
litið er nú, munu ísl. stór-út-
gerðarmenn meta meira þorsk,-
veiðarnar fyrst um sinn og láta
aðrar framkvæmdir sitja á hak-
anum. Auk þess fullnægir ein
sildarbræðsluverksmiðja í við-
bót hvergi nærri þeirri bræðslu-
þörf, sem nú er, og því má sízt
gleyma, að eins og markaður-
744 er sími Dagblaðsms.
inn fyrir saltaða sild er tak-
markaður, þá er markaður fyrir
síldarolíu og guano-mjöl svo að
segja ótakmarkaður, a. m. k. í
ófyrirsjáanlegri framtíð.
Það virðist því ekki vera nein
goðgá, þótt öðrum útlending-
um en Norðmönnum væri leyft
að reisa hér bræðsluverksmiðj-
ur, ef þeir færu fram á það.
Það ætti engum að vera í óhag,
en rnörgum til hagsbóta. Og
þótt íslendingar reisi sjálfir vérk-
smiðjur á komandi árum, þá
má ekki gera ráð fyrir, að þeir
vilji fá einkarétt á þeirri at-
vinnugrein. íslendingar ættu að
vera búnir að fá nóg af allri
einokun, og islenzk einokun er
i engu betri en norsk. Hafa
ýmsir orðið varir við norska
einokun og norskan yfirgang á
þann hátt, að þeir mundu ekki
hafa á móti eðlilegri samkepni,
eins á þessu sviði sem öðrum.
Veturliði.
Sonur jitriibi-aiilnkóiigsiiis.
— Eg held að ég ætli til Panama.
— Ætlið þér að vinna við skurðgiöftinn?
— Hvaða skurðgröft? Jú auðvitað. Nú man
ég að ég hefi einhvern tímað heyrt getið um
Panama skurðinn. Er hann þar?
— Jú, hann er þar, mælti Stein þurlega.
— Eg ætia ekki að vinna. Eg vinn aldrei —
veit ekki hvað það er.
— Eg skil, þér ferðist að gamni yðar?
— Já, aðeins að gamni mínu. En — vel á
minst, er ekki nýbyrjað á þessum skurði?
— Jæja, það eru eitthvað þrjátiu ár síðan,
mælt Stein og leit stórum augum á Anthony
eins og hann skildi ekkert hvað hann átti við.
— Til hvers er verið að grafa hann? Hvers
vegna hefir verkinu ekki verið lokið?
— Ég hélt að þér væruð Ameríkumaður,
mælti Stein. Að minsta kosti er ekki annað
hægt að heyra á mæli yðar.
— Jú, ég er amerikskur. Ég er fæddur i
AÍbany.
— Samt sem áður vitið þér ekkert um
Panamaskurðinn.
— Jú, ég hefi heyrt minst á hann.
— Það er ágætt. Þér munuð ekki heyra
minst á neitt annað i Panama. Þar er ekki um
annað rætt. Allir, sem þar eru, starfa við skurð-
inn eða hjá einhverjum, sem starfar við hann.
Gráhærði maðurinn, sem situr þarna við borðs-
endann, heitir Bland ofursti, og er í stjórn
fyrirtækisins. Maðurinn þarna með svarta
skeggið er einn af verkfræðingunum í Gatun.
Stein var nú oröinn málreifur og gaf Ant-
hony ýmsar upplýsingar um samferðafólkið.
Alt í einu greip hann í handlegg Kirks og
mælti:
— Lítið þér á manninn, sem kemur þarna
niður stigann. Það er Stephan Cortlandt. Hafið
þér ekki heyrt getið um Cortlandtana?
— Jú, jú, einn þeirra vár settur í fangelsi
fyrir það að hafa sparkað hundi til bana.
— Ég á við Cortlandtana frá Washington.
Þeir eru mjög hátt settir og umgangast ekki
aðra en höfðingja og . . .
Hann þagnaði og hneigði sig fyrir Cortlandt.
Svo kynti hann þá Kirk.
Anthony virti Stephan Cortlandt fyrir sér og
honum kom maðurinn svo fyrir sjónir sem
hann mundi vera hálærður maður, en alveg
tilfinningalaus. Andlit hans var eins og það
væri mótað í stein, Hann var ágætlega til fara
og það sem eftir var af hári hans var greitt af
mikilli vand.virkni.
— Við ætlurn að veðja um það hvað skipið
kemur snemma í höfn, mælti Stein við Ant-
hony. Viljið þér taka þátt í veðmálunum.