Dagblað - 24.03.1925, Qupperneq 1

I. árgangur.
Þriðjudag
24. manz
1925.
tölublað.
AÐ er dálítið undarlegt hvað
íslendingar hugsa lílið um
þau gögn og gæði, er þeir
geta haft af landi sínu, en seil-
ast til útlanda eftir því, sem hér
er til. Það má mikið vera hvort
ekki þykir niðrandi að eta
ioðnu, en hitt þykir »fínt« að
eta niðursoðna síld frá Norð-
anönnum.
Loðna kemur hingað að land-
ínu á vorin í stórtorfum og
mætti ausa henni upp víða hvar
hér, eigi síður en í Grænlandi,
þar sem svo er mikið veitt af
henni að hún er breidd til þerris
líkt og hey. Norðmenn hafa
orðið frægir á heimsmarkaðin-
um fyrir hina smáu niðursoðnu
síld sfna, sem þeir kalla »sar-
KÍiner«. Sú sild er harla lík
loðnunni og er mikið flutt af
henni hingað árlega. Væri nú
ekki nær, að íslendingar reyndu
sjálfir að hagnýta sér loðnu-
veiðina og keppa við Norðmenn
um »sardiner« heldur en að
kaupa dýrum dómum frá út-
löndum, það, sem er rétt við
vallargarðinn hjá þeim?
Fyrrum var sagt, og haft í
munnmælum, að »alt væri safi
hjá selveiði«. Nú um nokkur
ár hefir alt þótt safi hjá þorsk-
og síldveiði. En hvort sem held-
ur er ráðist í að veiða sild eða
þorslc, þá þarf til þess ærið fé
og stundum hefir niðurataðan
orðið sú, að betur hefði verið
heima setið, en af stað farið.
Fyrir fáum árum hugkvæmd-
»st einum manni hér, að fleira
^undi safi en veiðar þessara
^sktegunda og lagði hann þá
%rir sig hrognkelsaveiði. Og
'eikar fóru svo, að um vertíð-
artímann græddist honum stór-
meira á þessari veiði heldur
etl þótt hann hefði verið á þil-
skipi eða botnvörpung. Þetta er
athyglisvert, því að markaður
er litili fyrir grásleppu og rauð-
maga.
En út af þessu hlýtur manni
aÖ detta í hug, að »fleira sé
safi en selveiði«, — að atvinna
gæti orðið að því að veiða íleiri
fisktegundir en nú er gert. Og
þá ætti fyrst og fremst að hugsa
um loðnuna. Af henni eru svo
mikil uppgrip, að ekki er rneira
af öðrum fisktegundum, og svo
er hún eftirsótt vara um allan
heim, enda þótt okkur hafi ekki
skilist það enn. Væri nú lagt
út í það, að stunda loðnuveið-
ar, ber á tvent að líta: hvort
hagkvæmara væri fyrir okkur
að veiða hana til skepnufóðurs
eða manneldis, hvort mundi
borga sig betur, að þurka hana
eins og Grænlendingar gera og
spara sér þá um leið erlend
fóðurbætiskaup (og jafnvel á-
burð), eða þá að setja á stofn
niðursuðuverksmiðju, til þess
að keppa við aðrar þjóðir um
sölu á sardínum.
Af dæminu, sem nefnt er hér
á undan, er það ljóst, að gróði
getur að því orðið hjá okkur,
að hugsa um veiðiskap á fleiri
tegundum fiskjar en nú er.
Ping'tiðindi.
Fjárlög 1926.
Fjárveitinganefnd Nd. hefir
gert allmargar brtt. við fjárlaga-
frv. stjórnarinnar. Telst henni
svo til, að verði þær sþ. hækki
gjaldaliðir um kr. 942.100, en
tekjuliðir um kr. 930.000 og að
tekjuafgangur verði þá kr.
4020.37 í stað kr. 16120.37, er
stjórnin gerði ráð fyrir.
Hækkun teknanna er aðallega
fólgin í því, að n. býst við
miklu hærri verðtolli þetta ár
en verið hefir, vegna afnáms
innflutningshafta. Og þótt tollur
verði lækkaður eitthvað á ýms-
um vörum, þykist n. hafa farið
varlega í áætlunina.
Um hækkun gjaldaliðanna er
aftur á móti fleira að segja. N.
leggur til að greiða landhelgis-
sjóði kr. 600.000 og er það að-
alhækkunin. Þetta er gert með
tilliti til þess, að nú er í ráði
að kaupa nýtt strandvarnaskip.
En þar sem skuld ríkissjóðs við
landhelgissjóð er ein af hinum
lausu skuldum hans, virðist n.
sjálfsagt að setja þessa upphæð
í útgjöld, með því líka að talið
er nú sjálfsagt, að ríkissjóður
reyni að losa sig við lausu
skuldirnar sem fyrst. í sambandi
við þetta hefir n. og gert tillögu
um það, að ríkissjóður greiði
hálfs árs útgerðarkostnað við
slíkt skip, og er hann áætl. 65
þús. kr. Þá fer nefndin og fram
á það, að styrkur til björgunar-
skipsins »Þór« verði hækkaður
og telur víst, að skipið verði
notað eigi minna en áður til
strandvarna. »Tekjur ríkissjóðs
s. 1. ár fyrir fjársektir og seldan
afla af skipum þeim, sem wÞór®
tók i landhelgi hefir numið um
100 þús. kr.«.
Óvenju miklar fjárbænir lágu
fyrir n. að þessu sinni, og þar
sem margar þeirra voru svo, að
ekki varð í mót mælt, þá á’tti
nefndin 1 vök að verjast til þess
að ganga ekki of langt, því að
henni »var með frv. stjórnar-
innar sniðinn þröngur stakkur
þar sem ekki var áætlaður nema
16 þús. kr. tekjuafgangur«. Af
þessum fjárbeiðnum hefir n. því
tekið margar til greina, annað-
hvort alveg eða að einhverju
leyti. Hún hefir lagt til að meira
fé sé veitt en áður til lækna-
mála og styrks til læknavitjana.
Hun vill veita meira fé til vega-
og samgöngubóta heldur en gert
er ráð fyrir í frv., þar á meðal
styrk til bænda að halda uppi
gistingu fyrir ferðamenn, sem
þurfa yfir fjallvegi, að stækka
og fullkomna loftskeytastöðina
hér, vegna þess að á sumri kom-
anda er út numið sæsimaeinka-
leyfi Stóra norræna og enginn
veit hvort samningar muni
takast að nýju, að meiru fé