Dagblað - 26.03.1925, Side 1
Fimtudag
26. marz
1925.
I. árgangur.
46.
tölublað.
HÉR í blaðinu hefir áður ver-
ið minst á það að í ráði
væri að láta landið taka
^ð sér rekstur kvennaskólanna,
bæði Reykjavíkurskólans og
Ölönduósskólans.
Bar stjórnin fram frv. um að
ríkið tæki að sér kvennaskól-
ann í Reykjavík, en Guðmundur
Ólafsson bar fram breytingar-
tillögu við frv. um að ríkið tæki
einnig að sér kvennaskólann á
Blönduósi.
Mál þetta kom fyrst fyrir Ed.
°g var því vísað til mentamála-
nefndar, en i henni eiga sæti
Sig. Eggerz, Jónas Jónsson og
íngibjörg H. Bjarnason.
Nefndin klofnaði um málið.
É H. B. varð í minni hluta og
^om fram með sérstakt nefndar-
®lit. Segir svo í því um kvenna-
skólann í Reykjavík: »Það mæl-
lr svo margt með því, að ríkið
taki að sér þann skóla, sem
^efir starfað í hálfa öld, og það
verður trauðla komið með þau
fök, sem með réttu gætu aftrað
^vi«. Aftur á móti vill minni hl.
íeHa brtt. um Blönduósskólann.
Meiri hl. er sammála um það,
felt verði að gera skólana að
r>kisskólum, en byggir þó álit
s>tt á mismunandi forsendum.
S|g. Eggerz lítur svo á, að þetta
Se fjárhagsmál; skólarnir verði
aodinu dýrari í rekstri heldur
etl með því fyrirkomulagi, sem
0,1 er. og hann telur að hafi
reynzt mjög vel.
Aftur á móti heldur Jónas
^Osson fram hinni sömu
s °ðun og haldið hefir verið
hér í blaðinu, að landinu
.eri tyrst og fremst skglda til
að sto/na sérskóla fyrir
síc?Ur °9 þú einkum húsmœðra-
ga“ q' Konur hafi nú jafnan að-
kar|* skólum landsins og
fyrirme,ln* en skorti sérskóla
Slg. Kvennaskólarnir, sem
sk'l- §etl trauð,a talist sér-
fr ar t^rir konur, heldur miklu
fnur Sagnfræðaskólar.
umraeðum um þetta mál í
þinginu í gær, benti þessi þing-
maður réttilega á það, að hinir
einu sérskólar sem hér eru til
fyrir karlmenn, sé bændaskól-
arnir, og yrði því þess vegna
að gera kvennaskólana að hús-
mœðraskólam ef ríkið ætti að
taka þá að sér.
Þessari sömu skoðun hefir
Dagblaðið haldið fram, og þykir
því vænt um, að fleiri skuli
taka undir það mál.
Að vísu er það rétt sem
minni hl. segir í nál. sínu, að
framtíð Reykjavíkurskólans yrði
tryggari ef ríkið tæki hann að
sér. En það breytir engu um
aðalmerg málsins, sem er þessi:
Konur hafa nú jafnan aðgang
að mentastofnunum landsins og
karlmenn, og til þess að ríkið
haíi sérskóla fyrir þær, þarf það
að vera húsmæðraskóli, eða sá
skóli þar sem konur geta fengið
þá sérmentun er þær þurfa til
þess að gegna húsmóðurstörfum,
alveg eins og bændaefni fá nú
sérmentun til þess að búa sig
undir húsbóndasiörf.
Alþýðufræðslan.
Alþýðufræðsla Stúdentafélags-
ins, eða »Stúdentafræðslan«,
eins og hún er oftast kölluð,
var stofnuð 22. nóv. 1895 og
verður þvi 30 ára á þessu ári.
Styrk fékk hún fyrst árið 1902,
300 kr., er hækkaði á næsta
fjárhagstfmabili upp í 500 og
hélst svo lengi þangað til verð-
fall peninga á stríðsárunum
gerði frekari hækkun nauðsyn-
lega. Hæstur var styrkurinn 2000
kr. árið 1921, enda fékk stúd-
entafélagið á Akureyri af því
500 kr.
Síðan nokkrum árum eftir
aldamótin hafa árlega verið
fluttir margir fyrirlestrar utan
Reykjavíkur hingað og þangað
út um land. Alls hafa verið
fluttir í fræðslunni tæpir 600
fyrirlestrar, þar af um 330 í
Reykjavík og um 270 á 70 til
80 stöðum út um landið. Þeir
fyrirlestrar sem haldnir voru í
Reykjavík hafa þó komið öllu
landinu að gagni, því að allur
þorri hinna merkari hefir komið
út á prenti.
Ur sumum þeirra hafa einnig
orðið til heilar bækur, svo sem
»íslenzkt þjóðerni« og »GulIöId
íslendinga« eftir Jón Aðils. Mörg
af ritum Bjarna frá Vogi urðu
til í Stúdentafræðslunni, og fleira
mætti upp telja.
Sumir hafa haldið þvi fram
að síðan Háskólinn kom, sé
Stúdentafræðslunni ofaukið. En
sannleikurinn er sá, að hún
hefir aldrei blómgast betur en
síðan Háskólinn kom. Enda er
henni ætlað að grípa yfir enn
fjölbreyttara svið og nota fjöl-
breyttari krafta en Háskólinn
hefir á að skipa.
I*að er kunnugt, að tekjur af
fyrirlestrum hafa hrokkið skamt
til þess að greiða kostnaðinn,
enda var aldrei til þess ætlast.
Pess vegna var ekki hægt að
halda uppi þessari starfsemi,
nema því að eins að styrkur
væri veittur til hennar af hinu
opinbera. Var þvi ekki annað
sýnna, en að fræðslan yrði að
leggjast niður nú, vegna fjár-
skorts. En margir hefði saknað
þess og því er þess óskandi, að
samþykt verði í þinginu tillaga
minni hluta fjárveitinganefndar
um það að veita styrk til
fræðslunnar.
í fræðslunefndinni eiga nú
sæti: Bjarni Jónsson frá Vogi
(form.), Halldór Jónasson kenn-
ari (ritari), Ásgeir Ásgeirsson
alþm. (gjaldkeri), Matthias Þórð-
arson fornmv. og Kristján Al-
bertsson ritstjóri.