Dagblað - 07.04.1925, Síða 1

Þiðjudag I. árqanaur,
7. aprii r/J/y/yA //y/S »
1925. Amr w6wg vfMW tölublað.
ALLSHERJARNEFND Ed.hef-
ir nú skilað áliti um frum-
varp það til laga um versl-
nnaratvinnu, sem stjórnin lagði
fyrir þingið. Lætur nefndin þess
getið, að hún hafi við athugun
frumvarpsins ráðfært sig bæði
við atvinnumálaráðh. og menn
úr verslunarstétt. Engum dettur
i hug að efast um, að nefndin
fari hér rétt með, en nefndar-
álitið og breytingartill. sýna það,
að nefndin hefir tekið sáralítið
tillit tii tillögu og vilja verslun-
arstéttarinnar. Verslunarráð ís-
íands samdi árið 1922 frv. til
iaga um verslunaratvinnu. Frv.
þetta mun ráðið hafa sent nefnd-
inni, og einnig til útbýtingar
meðal þingmanna. Pað, sem það
frv. leggur mesta áherzlu á, er:
1. það, að settar séu skorður
fyrir þvi, að ekki fáist aðrir
við verslunarrekstur en þeir,
sem til þess hafi mentun eða
æfingu þá, sem til þess verður
•að telja nauðsynlega. 2. að
verslunarstéttinni sé trygt fé til
sð geta haldið uppi viðunan-
fegri kenslu handa þeim, sem
Verslunaratvinnu ætla að stunda.
Verslunarstéttin er hjá flest-
hm menningarþjóðum talin ein
af helztu máttarstólpum þjóðfé-
^aganna, og því miklu varið til
Þess að menta hana og þroska.
Hér er einkis krafist annars, en
að sá, sem versla vill, kaupi leyf-'
isbréf fyrir nokkur hdr. kr. Ekkert
grenslast eftir því, hvort
kann er lesandi, skrifandi, kann
^okkuð í reikningi, eða hefir
gripsvit, sem kallað er. Þetta
líklega sú eina atvinna, sem
allir mega og geta rekið óátalið
Dg eftiriitslaust. Enga almenna
atvinnu geta menn rekið, nema
^afa til þess þá orku, sem til
^eonar þarf. Ég tala nú ekki
11115. að nokkur megi stjórna bíl
gða í bát, án þess að hafa
^°kið ákveðnu námi, því síður
st®rri vélum eða skipi, og er
Það auðvitað rétt.
^tjórnarfrv. gerir að visu þá
bót, hvað þetta snertir, að nú
eiga nýir umsækjendur um versl-
unarleyfi að sanna atvinnumála-
ráðh. kunnáttu sina, en ótryggi-
legt er það skilyrði, og litlar
líkur til samkvæmni í veitingum
þessum, þar sem árlega geta
orðið skifti á þeim mönnum,
sem það embætti skipa. Ráð-
herra er að vísu ætlað að hafa
Verslurarráð Isl. og stjórn Sam-
bandsins til ráðuneytis. En ekk-
ert er um það sagt, hvernig
með skuli fara, ef annar þess-
ara aðilja segir »já«, en hinn
»nei«. Ef til vill á annar að
duga; en sé svo, þá er nú hætt
við að pólitiskt innræti um-
sækjandans geti stundum orðið
eins þungt á metunum eins og
kunnáttan til verslunarstarfanna.
Jafnvel ekki ómögulegt, að slíkt
geli verkað á sjálfan ráðherrann.
Hitt atriðið, sem fyrir versl-
unarstéttinni hefir aðallega vak-
að, var það, að tryggja sér fé
til að halda uppi námi til versl-
unarreksturs, tekur nefndin held-
ur ekki til greina. Hafði þó
verslunarstétt boðist til að ieggja
fram skatt á sjálfa sig. Féð fær
hún ekki, en skattinn á að
þiggja. Ber nefndin það fyrir,
að samvinnufél. muni ekki una
því, að skattur þessi gangi til
Verslunarráðsins og verslunar-
skólans. Mjög líklega til getið.
Mig minnir að Sambandið telji,
að um Vt hluti allrar verslunar
í landinu sé í höndum sam-
vinnufél. Þess vegna tekur eng-
inn til þess, þó það geri kröfu
til þess að fá nokkuð af þess-
um skatti. Hygg ég, að Versl-
unarráðið hafi búist við því, þó
það sæi ekki ástæðu tila ð bera
fram tiliögu um það. En gat
þá ekki nefndin siglt fyrir það
sker, með því að koma með
breytingartill. í þá átt, að fé
það, sem inn kemur fyrir versl-
unarleyfi kaupfélaga og sam-
vinnufélaga, renni til Sambands-
ins og samvinnuskólans í sama
hlutfalli og fé það, sem inn
kemur af leyfisbréfum kaup-
manna og hlutafélaga, rennur
til Verslunarráðsins og verslun-
arskólans, að frádregnum hluta
ríkissjóðs?
Norræna félagið
í Ösló.
Fyrsti ársfundur.
»Norrönafelaget« í Oslo hélt
fyrsta ársfund sinn í marzmán-
uði. Þar flutti Barði Guðmunds-
son stúdent snjalla ræðu um
samband Islands 0£ Danmerkur,
hvernig það hafði verið og
hvernig því lauk. í lok ræðu
sinnar minlist hann á það, að
nú, þá er ísland og Danmörk
eru skilin, þá verði allir íslend-
ingar og Norðmenn? að styðja
samvinnu þá, er nú hefir tekist
milli Noregs og íslands, báðum
ríkjum til gagns. Og til þess að
þetta megi takast, eigi norræna
félagið mikilsvert verkefni fyrir
höndum. Hlutverk þess félags sé
að byggja betri og traustari brú
milli landanna heldur en áður
hafi verið.
í lögum félags þessa segir
svo, að markmið þess sé, að
»koma nú þegar á fót samskon-
ar deildum (og í Ósló) annars
staðar um Noreg, Færeyjar og
ísland«.
Á fundinum var gerð grein
fyrir starfsemi félagsins síðast-
liðið ár. Jóannes Patursson,
kongsbóndi í Færeyjum, hafði
haldið fyrirlestur fyrir félagið
um »Sögu og sagnir Færeyja«,
Hinn 24. nóv. og 17. des. hafði
Skúli Skúlason blaðamaður flutt
erindi um »Skáldskap íslendinga
eftir 1800«. Bæði þessi erindi
voru flutt í háskólanum i Ósló
og var aðgangur ókeypis fyrir
alla. Hefir félagið hugsað sér
að þetta sé upphaf að fyrirlestra-