Dagblað - 18.04.1925, Blaðsíða 1
Laugardag
18. apríl
1925.
I. árgangur.
64
tölublað.
vagBtai
EGAR unglingar hér í bæ
verða uppvísir að þjófnaði,
eða öðrum óknyttum, halda
menn að sér höndum í heilagri
vandlætingu, berja sér á brjóst
og segja: Óttaleg börn eru þettal
Þar sem menn hittast á förn-
um vegi, lítur hver framan í
annan og spyr: Hvað á að gera?
Hvernig á að fara með þessi
ólánssömu börn? Hver ráð eru
til þess að þetta og því um líkt
komi ekki fyrir? — Öruggasta
og bezta ráðið er að snúa sér
beint til foreldra hér í bæ og
biðja þá að hafa glöggvar gætur
á börnum sínum, hvort þau
stunda skólann svo sem vera
ber og hvernig þau verja frí-
tímanum. í*að er því miður
farið að tíðkast, að börnin séu
húsbændur foreldranna, en for-
eldrarnir ekki húsbændur barn-
anna, og er þá varla von að
vel fari.
Það var einhvern tíma sfung-
ið upp á því í Vísi, að flengja
þessa drengi eða setja þá í eins-
konar svarthol. Tæplega mundi
sú aðferð verða til bóta. Þegar
þessum óhamingjusömu drengj-
um mætir ískuldi fyrirlitningar
og samúðarleysis, er svo hætt
við að það hafi gagnstæð áhrif
við það, sem til er ætlast.
Það er því þess vert að at-
huga, hvað aðrar þjóðir gera í
þessu efni.
Sérstakar uppeldisstofnanir eru
þar settar á fót fyrir þessa ó-
gæfusömu unglinga. Þar eru
þeir hvorki hýddir né í svart-
hol settjr. Par er þeim kent til
munns og handa, það sem þeim
er fyrir beztu og að mestu gagni
kemur í lífinu.
1 einu nágrannalandi hlustaði
®g eitt sinn á fyrirlestur, sem hald-
inn var um slíkar stofnanir þar
(F’orbedringsanstalter for Tyve).
Af tvö húndruð unglingum, sem
í einu slíku hæli höfðu dvalið,
orðu 10 aftur þjófar, en 190
komust aftur á rétta leið og
Urðu nýtir menn.
Þetta eru talandi tölur.
Nú spyr ég: Væri engin tök
á þvf, að koma sliku hæli á
stofn hér á landi?
Ég er þess fullviss, að mál
þetta mundi fá góðar undir-
tektir, ef einhver vildi beita sér
fyrir framkvæmd þess. Fyrsta
ráöið væri ef til vill að stofna
télag meðal foreldra, sem hefði
það að markmiði, að koma á
samvinnu milli heimilanna og
skólanna um uppeldi barna og
unglinga, en sem jafnframt tæki
það til alvarlegrar íhugunar, á
hvern hátt væri hægt að bæta
úr því ástandi, sem nú er. Upp-
eidisstofnun, með líku fyrir-
komulagi og annarstaðar tíðk-
ast, ætti þá að koma fyrst til
framkvæmda. Mundi það geta
orðið mörgum unglingnum til
bjargar og viðreisnar.
Málshöíðunin
gegn Brynjólfl Bjarnasyni
náttárnfræðingi.
Einsdæmi mun það vera hér
á landi að landsstjórnin láti
ógætileg orð um guðdóminn,
varða sakamálshöfðun, eins og
nýlega hefir átt sér stað og
Dagblaðið hefir getið um.
Pessa málshöfðun gerir dr.
Helgi Péturss að umtalsefni
í sérstakri grein í Vísi, og
þykir Dagblaðinu eftir atvikum
viðeigandi, að birta hana orð-
rétta:
»Mér þótti fyrir margra hluta
sakir leitt að frétta að sakamál
væri höfðað gegn cand. phil.
Brynjólfi Bjarnasyni fyrir guð-
last. — Sjálfa hina saknæmu
grein hefi eg ekki séð, en eftir
tilvitnuninni í Mbl., virðist ekki
ólíklegt að vakað hafi fyrir höf-
undinum, að segja eitthvað á
þá leið, að guði sé lýst eins og
hann væri harðstjóri o. s. frv.
og verður því ekki neitað, að
jafnvel prestarnir tala oft um
guð, eins og ekki væri um góða
veru að ræða, og kemur þó
auðvitað engum til hugar að
hefja neina ofsókn gegn prestun-
um at þeim sökum.
Mér er illa við þessa máls-
höfðun bæði af almennum á-
stæðum og sérstökum. Allar ráð-
stafanir til að hefta ritfrelsi hafa
illa gefist. Reynslan orðið á þá
leið að það sé miklu fremur hið
góða en hið illa. sem bannað
er. En af sérstökum ástæðum
vil eg telja það fyrst, að fyrir
foreldra Brynjólfs, og einkum
heiisubilaða móður, mundi sekt
hans verða það slag, sem ómak-
legt væri og ómannúðlegt að
veita. í öðru íagi: Brynjólfur er
náttúrufræðingur, hefir stundað
nám lengi, bæði í Kaupmanna-
höfn og Berlín. En vér þurfum
hér mjög á mönnum að halda
sem kent geti náttúrufræði, og
hætt við, að óvægileg meðferð
þessa máls gæti orðið til að
spilla fyrir Brynjólfi sem kenn-
ara.
Eg vildi því mjög óska þess,
að mál þetta væri látið falla
niður, og þar sem aðrir eins
menn eiga í hlut og forsætis-
ráðherra og bæjarfógeti, þá er
eg að vísu vongóður um,
að mannúðarsjónarmiðið verði
meira metið en lagastafurinn. —
Miskunnsemi er hin bezta guð-
rækni«.
Þegnskylduvinna.
Alþjóðabandalagið hefir af-
numið herskyldu í Búlgariu. 1
þess stað er nú hver tvítugur
piltur og sextán ára stúlka skyld
að taka þátt í algengri vinnu
fyrir ríkið, piltar í 12 mánuði,
en stúlkur i 6 mánuði.
Áður en þetta var lögleitt, var
gerð tilraun með það, hvernig