Dagblað - 28.04.1925, Side 1

Priðjudag
28. apríl
Í925.
I. árgangur.
71.
tölublað.
DAGBLAÐIÐ hefir áður gert
húsbyggingar að umtals-
efni, og hvað íslendingum
er það nauðsynlegt, að koma
sér upp góðum íbúðum með
sem minstum kostnaði og sem
endingarbeztum. Skal hér gerð
dálítil árétting þess máls.
þegar bændur í sveit fóru
fyrst aö reisa timburhús, voru
þeir afar hreiknir af þeim, þrátt
fyrir það þótt þau væri hvergi
eins góð og torfkofarnir — bæði
kaldari og dýrari. Minnist ég í
þessu sambandi sögu, sem einn
af mentamönnum þjóðarinnar
hefir sagt mér. Hann var á ferð
með útlending, -og var bóndi
fylgdarmaður. Lá leið þeirra
skamt þaðan, er hann átti heima, I
og hafði hann þá fyrir skemstu
reist timburhús á jörð sinni.
Langaði hann mikið til þess, að
útlendingurinn skyldi dást að
framtakssemi sinni, og benti
honum á húsið, en hann leit
ekki við því. Skömmu síðar
komu þeir að torfbæ vallgrón-
um. Þá gat útlendingurinn ekki
orða bundist, en sagði að þetta
væri sá fallegasti mannabústað-
ur, sem hann hefði séð. —
Enginn neitar því, að húsa-
skipun í sveitum er að mörgu
leyti áfátt, og er gleðilegt að
búnaðarlánadeildin skuli eiga
að koma til að bæta úr því. En
hinu verður ekki neitað, að það
sem hefir verið talið framfarir í
húsagerð í sveitum á síðari ár-
um, er ekki framför, nema að
nafninu. Hin nýju hús, sem
reist hafa verið, taka ekki torf-
bæjum fram yfirleitt, nema síð-
ur sé. Þau hafa kostað bændur
of fjár, og margir hafa vegna
þeirra hleypt sér í stórskuldir,
®r þeir eiga enga von um að
komast úr æfilangt. Auk þess
eru timburhúsin mjög endingar-
Ifril, þótt mismunandi sé það í
hiuum ýmsu landsfjórðungum.
Veldur þar um veðrátta. T. d.
Var það upplýst á þingi fyrir
dögum, að timburhús á
Austurlandi entust ekki að jafn-
aði meir en 20 ár, og jafnvel
skemur, þar sem þau standa
við sjó.
Nú skulum við segja, að ein-
hver maður í sjávarþorpi þar
ráðist í það að koma sér upp
kofa. Er varla hægt að gera ráð
fyrir að hann kosti minna en
10 þús. krónnr, eigi hann að
vera sæmilegur fyrir meðalfjöl-
skyldu. Eftir 20 ár er svo hús-
ið ónýtt, og hefir eigandi því
orðið að greiða 500 kr. á ári í
húsaleigu, fyrir utan viðhalds-
kostnað og rentur af þessum
10 þús. kr. Nú er það kunnugt,
að margir fjölskyldumenn í
kauptúnum út um land hafa
I ekki meira en 2000 kr. tekjur
á ári, og sjá þá allir hvílíkur
skattur þetta er á þá, og eigi
aðeins á þá sjálfa, heldur og
sveitarfélög þeirra og landið í
heild sinni. Hljóta menn því að
viðurkenna, að oss Íslendingum
er það bráð nauðsyn og mjög
mikilsvarðandi fjárhagslegt at-
riði, að koma á nýrri gerð í
húsaskipan. Við þurfum að fá
ódýrari hús en nú, hlýrri og
endingarbetri. Verður það eigi
með tölum talið, hve þýðingar-
mikið mál þetta er og hver á-
hrif það getur haft á fjárhag
þjóðarinnar. Heilsa og líf ein-
staklinga er og mikið undir
húsakynnum komið, og verður
sá gróðinn þjóðinni ef til vill
notadrýgstnr, ef húsakynni batna
þannig, að hin nýja kynslóð
verður hraustari en sú, sem nú
lifir.
Ég held því enn fram, að
ódýrasta og heppilegasta bygg-
ingarefnið fáum vér i landinu
sjálfu. En oss þarf að lærast
að hagnýta það réttilega. Og
um þetta atriði þarf vandlega
að hugsa áður en horfið er að
því, að styrkja menn til þess
að gera nýbýli og húsabætur í
stórum stil.
Ping’tíðindi.
Úrsllt þingmála.
Samþykt þingmannafrv. um
sölu á prestsmötu.
Vísað til stjórnarinnar:
1. Þingmannafrv. um hvala-
veiðar.
2. þingsályktunartillögu um
skipun milliþinganefndar til að
ihuga sveitarstjórnar-, bæjar-
stjórnar- og fátækralöggjöf lands-
ins.
Feld rökstudd dagskrá frá
Jörundi Brynjólfssyni í tóbaks-
einkasölumálinu. Sú tillaga var
þannig:
Þar sem tóbakseinkasölunni
var í fyrstu komið á af fjár-
hagsástæðum, til þess að afla
landinu . tekna, og hún hefir
gefið landinu riflegri tekjur en
við var búist, en afnám einka-
sölunnar ríkissjóði að skaðlausu
myndi hafa svo mikinn tollauka
í för með sér, að vörur þessar
hlytu að hækka allmjög í verði,
og ennfremur að þjóðin yfir
höfuð virðist una þessu fyrir-
komulagi vel, þá þykir deild-
inni, að svo komnu, ekki hlýða
að gera þessa breytingu og tek-
ur fyrir næsta mál á dagskrá.
Flóabátastyrkir.
Samgöngumálanefnd Ed. hefir
skilað áliti sinu um styrk til
flóabátaferða og skiftingu hans.
Segir þar svo:
Nefndin hafði á sínum tíma
átt fundi með samgöngumála-
nefnd Nd. um flóabátastyrkinn
og úthlutun hans. Voru báðar-
nefndirnar sammála um að
leggja það til, að upphæð flóa-
bátastyrksins næsta fjárhags-
tímabil yrði ákveðið alls kr.
83000. — Hafði nefndin þá sam-
þykt þá skiftingu styrksins, sem
hér segir:
Til Borgarnessferða kr. 27000,
til Breiðafjarðarbáts kr. 140G0,
til Djúpbátsins kr. 16000, til