Dagblað - 10.05.1925, Blaðsíða 1

Sunnudag fljp fT Jft /. árgangur.
lO.maí 8á
1925. ft# yrOT'Íf tólublað.
Stúlkan í selinu.
Mynd sú sem nú er sýnd í Nýja Bío, er þjóðleikur í sex þátt-
um eftir sænskan mann, Henning Ohlsen og lý>ir lilinu á sænsku
bændasetri, þar sem tveir synir eru á vaxtarskeiði og fuílir fjörs
og gáska. Óðalsblóð rennur í æðum þeirra, en annar verður stnlku
að gæfutjóni — í bili, en hún er söguhetjan sem hér sést myndin
af: Birgit, sem Jessíe Wessel leikur snildar vel. — þarna sést hin
»Söguríka Svíabygð« í tign sinni og synir hennar og dætur, sem
búa við misjöfn kjör og heyja baráttu við lund sína og ástríður.
í*essi mynd er fróðleg og falleg og hafa allir gott af að
sjá hana.
EITT af aðaleinkennum núver-
andi þjóðlifs vors er deyfð-
in og sinnuleysið um ýms
málefni, sem miklu gæti valdið
til betra viðhorfs um ýmsar
nauðsynlegar framkvæmdir.
Hver sem lítur yfir heildar-
svipinn á þjóðlifinu, mun fljótt
komast að þeirri niðurstöðu, að
svipleysi meðalmenskunnár sé
það, sem mest ber á.
Svipbrigði sérstakra eiginda
eru engum auðsæ, nema ef telja
skyldi afskræmis-yfirbragð ýmsra
öfgakenninga. Og einnig ber
mikið á þykkjusvip persónu-
Jegra skamma, um sum þau at-
riði, sem sízt ætti að valda
deilum. Annars er drunginn og
lognmókið það, sem skapar \
heildarsvipinn á mönnum og
málum.
Einna augljósast kemur þetta
fram í þögninni og afskiftaleys-
inu um ýmsar umbótatiliögur,
sem komið hafa fram á síðustu
árum og birzt hafa í ræðum og
ritum ýmsra mætra manna.
Sumar þær tillögur hafa áttbetra
hlutskifti skilið, en hljóðleikann
og afskiftaleysið, sem lykst hefir
um þær strax eftir lestur og
lyrstu umhugsun.
Mörg nýmæli og umbótatil-
lögur, sem komið hafa fram á
síðustu árum, hefðu átt að geta
valdið miklu meiri umræðum
en orðið befir, og hlotið óskift-
an áhuga allra þeirra, sem hafa
önnur og meiri áhugamál en
órofinn svefn og fullan maga.
Mun nú verða vikið að sum-
um þeirra hér í Dagbl., en í
þetta sinn aðeins að einu mesta
nauðsynjamálinu, sem cetti að
vera efst á dagskrá þjóðmál-
anna.
— Guðm. Hannesson prófessor
skrifaði grein í Eimreiðina 1922,
sem hann nefnir: Hvernig getum
uér bggt landið upp á 25 árum?
Sú grein er ein af þeim merki-
legustu, sem birzt hafa um það
mál. Er þar bæði sýnt fram á
öauðsyn framkvæmdarinnar og
bent á úrræði til að koma henni
fram.
Húsnæðismálin eru efst á dag-
skrá hjá flestum þjóðum, nema
okkur. Mun þó óvíða vera
brýnni þörf á bættu skipulagi
og skjótam framkvæmdum í
því máli en einmitt hjá okkur.
Menningarstig hverrar þjóðar
sést einna fyrst og augljósast á
því hverjar kröfur hún gerir til
hýbýlaskipunar sinnar. Stýll og
ástand bygginga lýsir betur
menningarstigi þjóðarinnar, en
Iangur lestur fræðirita.
Sú þjóð, sem vill ekki láta
telja sig til »skrælingja« verður
að gela sýnt betri heildarsvip
af hýbýlum sínum en við get-
um enn þá gert, meðan það
skipulagsleysi og kumbaldahátt-
ur er ríkjandi, sem við eigum
nú að búa við.
Hér í höfuðstaðnum er ekki
hvað slzt þörf á að hafist sé
handa, þvi að hér er skipnlags-
leysið og kotungsbragurinn einna
mest áberandi. Er ilt að svo-
nefnd höfuðborg landsins skuli
ekki vera skipulegar bygð en út-
kjálka fiskiþorp né meira sam-
ræmi í byggingunum.
Húsnæðismálið er, eins og
áður er vikið að, eitthvert
mesta menningarmál vort, og
því er ekki brýnni þörf á öðru,
en að það sé rætt sem bezt og
vandlegast af þeim mönnum
sem haldbesta þekkingu hafa á
þvi sviði. Má þeim umræðum
ekki linna fyr en viðunanleg úr-
lausn er fengin og málið komið
á þann rekspöl, að ugglaust sé
um nauðsynlegar framkvæmdir.
-m. -n.