Dagblað - 20.05.1925, Page 1

KVIKMYNDASÝNINGAR eru
orðnar svo áberandi þáttur
í bæjarlífinu, að ástæða er
til, að veita fulla athygli því,
sem fram fer á því sviði.
Fyrst þegar farið var að sýna
kvikmyndir hér i Reykjavík,
voru ýmsir, sem höfðu heldur
horn í síðu þeirra, vegna þeirra
íjárútláta fyrir almenning, sem
þær hefðu í för með sér, og
einnig vegna þess að margar
myndirnar hefði ekki þau áhrif
á fólk, sérstaklega unglinga, sem
æskileg væru. Ennþá eymir
nokkuð eftir af þeirri andúð,
sem kvikmyndasýningarnar hlutu
1 upphafi, en samt er almenn-
ingsálitið nú mjög breytt kvik-
myndunum í vil, vegna þeirrar
viðkynningar, sem þær hafa
gefið.
Kvikmyndalistin hefir tekið svo
miklum framförum á síðustu
árum, að segja má, að kvik-
myndirnar séu nú gerólíkar þeim,
sem fyrst voru sýndar. Og enn
eru þær að taka framförum.
Það er eins með kvikmyndir
og bækur, að ekki á saman
nema nafnið hverjar eru. í*au
áhrif, sem þær hafa, við lest-
ur eða sýn, eru svo mismun-
andi, að áríðandi er að val
þeirra sé vandað. þess ei' líka
betur gætt en áður var, og eru
margar myndir, sem hér hafa
verið sýndgr undanfarin ár,
þannig gerðar að efni og út-
búnaði, að telja má mikils farið
á mis fyrir þá, sem ekki hafa
séð þær.
Nú er það álit að ryðja sér
iil rúms erlendis, að nota eigi
kvikmyndir við kenslu í skól-
um alstaðar, sem því verður við
komið. Það er öllum vitanlegt,
að börn og unglingar eru miklu
Qiinnugri á það, sem þau sjá,
®n heyra, og því geta kvikmynd-
irnar létt námið mjög mikið og
verið til þess skilningsauka, sem
dauður bókstafur getur aldrei
Veitt, hversu vel sem til kensl-
unnar er vandað.
Nokkrar þjóðir hafa þegar tekið
kvikmyndirnar í þjónustu kensl-
unnar, og sú reynsla, sem feng-
in er, gefur ákveðnar vonir um
mjög góðan árangur.
Við ættum því að taka þetta
atriði til athugunar og koma því
helzt strax í verk, að notaðar
verði kvikmyndir við kenslu í
skólunum. Fyrst og fremst við
landfræðisnám og náttúrusögu,
og einnig við aörar námsgreinir,
eftir því sem tök eru til.
— Um myndirnar, sem sýnd-
ar eru hér í kvikmyndahúsun-
um, mætti margt segja. Er það
hlutverk dagblaðanna, að skýra
frá þeim eins og þær eru, og
mega ,þau ekki gera sig þar
sek í neinni hlutdrægni.
Góð kvikmynd er eins og góð
bók, að áhrifanna getur lengi
gætt, og alt sem veldur heil-
brigðri skemtun og góðum áhrif-
um, ætli að vera okkur kær-
komið, í fámenninu og tilbreyt-
ingarleysinu.
-m. -n.
N afnalögin
ný|u.
f þinglokin var gert að lög-
um frumvarp Bjarna frá Vogi
um mannanöfn, breytt þó til
hins verra, sem við mátti búast.
Það er gott við þessi nýju lög,
að því skal nú slegið föstu, að
ausið skuli af nægtabrunni menn-
ingar vorrar um íslenzkt nafna-
val, en að ósi stefnt hið leiða
flóð innlendra skripaheita og
útlendra nafna, og þar á meðal
væntanlega Júðanafnanna, sem
flætt hafa yfir landið öldum
saman og viðnámslaust. Það
má nú segja, að seig sé íslenzk-
an, að hafa þó lifað af allar
þær meiðingar og misþyrming-
ar, sem hún hefir þolað af völd-
um þessa og annars apaskapar,
sem á hefir dunið um dagana.
Vissulega er gaman af að
sjá, í hvert skifti sem hafin er
hraustleg sókn til hreinsunar
máli og venjum, en þess má ei
vænta að alt vinnist í einni or-
ustu, enda hefir svo eigi orðið
i þetta sinn.
Viðvíkjandi einstaklingsnöfn-
unum er hugsun laganna skýr,
en þegar til œttarnafnanna kem-
ur, þá lendir hún öll í graut.
— Þá sésl ekki lengur hvað
fyrir löggjafanum hefir vakað,
því að þar er ekkert háift eða
heilt. Nú vitum við reyndar,
að fyrir flutningsmanni vakti
það að afnema útlenda œttar-
nafnasiðinn, en útkoman verð-
ur sú, að mörgum útlenzkustu
ættarnöfnunum, sem alófært
mundi þykja að taka upp nú á
dögum, er gefinn forréttur til
að ganga að erfðum um aldur
og æfi. Nöfn eins og Thoraren-
sen, Johnsen, Thorlacius, Step-
hensgn o. s. frv., sem einu sinni
voru islenzk nöfn, en þóttu of
ófín í þeirri mynd og voru því
útlenzkuð, þau fá að standa
sem minnisvarðar um niðurlæg-
ingartima þjóðernisins. En aftur
sýnist eiga að girða fyrir að al-
íslenzk nöfn geti gengið frá
föður til sonar, með því að þau
yrðu þá skoðuð sem ættarnöfn,
sem bannað er að taka upp.
Annars er hér ruglað saman
tveimur alveg óskildum atrið-
riðum, hið fyrra er að útrýma
útlenda nafnasiðnum, — sem er
alveg í anda laganna, — hið síð-
ara er það, að koma í veg fyrir
að nokkur nöfn geti gengið
að erfðum, sem hvorki sýnist
koma tilgangi laganna neitt við,
né heldur verður svo auðvelt
að stemma stigu fyrir í reynd-
inni.
Það er leyft í lögunum að
menn megi skírast tveimur
nöfnum islenzkum, — segjum
einu nafni og einu viðurnefni.
Ef menn nú skyldu hafa til-
hneigingu til að skira synina
alt af viðurnefni föðurins, sem