Dagblað - 16.06.1925, Side 1

Priðjudag álPjirV \ I. árgangur.
16. júní B* MrfjA 111
1925. MbT VT fc# yíifW tölublað.
YBÝLAMÁLIÐ er eitt af mál-
um þeim sem kalla má að
sé á uppsiglingu hér í
bænum. Að visu eru nokkur ár
síðan, að menn fóru að fá sér
spildu og spildu til ræktunar
utan bæjarins, og bygðu þar
kofa yfir sig. En nú hefir verið
ákveðið að taka fyrir stórt svæði,
sem eingöngu er ætlað nýbýlum
og má búast við því að bærinn
verði, áður en mörg ár líða, að
bæta annari spildu við.
Land það sem nýbýlunum er
ætlað, er enn ónumið land. Er
því sjálfsagt, nú þegar í byrjun,
að koma þar á góðu skipulagi,
því að þarna verður sérstakt
bæjarhverfi. Það má t. d. ekki
viðgangast, að landnemunum
leyfist að reisa þar bús á víð á
-dreif eftir eigin geðþótta, heldur
eiga húsin að standa öll á sama
stað í hverri spildu, þannig, að
ein eða fleiri húsaraðir myndist
eftir endilagri Sogamýrinni. þessu
fylgja líka margir kostir fyrir
nýbýlamenn sjálfa, því að þeim
mun auðveldara verður að fá
vatn heim til sín og afrensli frá
sér. Fyrir augað verður þetta
og miklu fallegra, og setur alt
annan svip á nýbýlalandið,
heldur en ef byggingar væri þar
allar í einum graut.
Þeir, sem vilja reisa þarna
nýbýli, eiga kost á að fá 1—3
hektara lands. Eg veit nú ekki
hvernig þessu landi verður út-
hlutað, en fallegast mundi að
hver landspilda gæti takmarkast
af framræsluskurðum þeim, sem
gerðir hafa verið í mýrinni. Ef
það er gert, fylgir því og sá
kostur, að ekki þarf girðingar
milli spildaima. Með því móti
losna þá nýbyggjar við þá kvöð
að girða alt landið gripheldri
girðingu, því að framræsluskurð-
irnir yrðu þá um leið vörslu-
skurðir. þannig mætti spara
mikið fé og yrði landið einnig
svipfallegra með þessu móti, því
að ekki er prýði að girðingum.
Ætti að vera nóg, að hafa góða
girðingu umhverfis alt nýbýla-
landið, eigi aðeins griphelda,
heldur einnig sauðhelda, því að
sauðfé gerir oft mikinn usla í
kálgörðum manna seinni hluta
sumars og á haustin, en búast
má við, að þarna verði garð-
rækt einmitt mikið stunduð.
Verði þetta, sem hér er bent
á, athugað í tíma, má spara
mikinn kostnað og alt þó fara
betur heldur en ef handahóf er
látið ráða.
Amundseii >
í*að er sagt, að áður en
Amundsen lagði á stað í pól-
flugið frá Danaey, hafi hann
látið svo um mælt, að för þeirra
félaga væri eigi aðeins til þess
gerð að komast á heimskautið
og fljúga svo beina leið til baka
aftur. Bað hann félaga sína að
æðrast ekki, þótt afturkoma
þeirra drægist nokkuð. Og Mr.
Lincoln Ellsworth, ameríkski
auðmaðurinn, sem var með í
förinni, símaði til systur sinnar,
sem á heima i Bandaríkjunum,
rétt áður en þeir lögðu á stað:
wÞið skuluð ekki undrast um
okkur fyr en haustið 1926«. —
Vegna þessara ummæla búast
menn við því, að Amundsen
muni hafa haft einhverjar fyrir-
ætlanir, er hann gerði ekki
öðrum- kunnar. Búast menn
helzt við því, að þá er hann
hafði náð heimskautinu og gert
þar þær athuganir, er þurfti,
hafi hann tekið stefnuna yfir
hið svonefnda »Beufort«-svæði,
eða Harrisland, sem er á milli
pólsins og Alaska. Eru þar
miljón fermílur, er enginn mað-
ur þekkir og enginn hefir aug-
um litið. Vita menn ekki hvort
þar er land eða sjór.
Menn munu minnast þess, að
Amundsen fekk leyfi Noregskon-
ungs til þess að helga Noregi
þau lönd, er hann kynni að
finna. En jafnframt komu þá
mótmæli ' frá Bandaríkjunum
gegn þessu. Var því haldið fram,
að Bandaríkin ætti pólinn og
póllöndin, ef þau eru nokkur,
vegna þess að Peary hefði fyrst-
ur manna fundið pólinn. Petta
virðist nú í sjálfu sér ómerki-
legt, en er þó ekki svo í raun
og veru, því að ef lönd eru
þarna, búast margir við því, að
þar muni vera auðugar kola-
námur og jafnvel olíulindir. —
Þeir félagar höfðu matvæli til
6 vikna, eins og áður er getið.
Frá pólnum eru 500 milur
enskar til Cape Coiumbia á
Grantslandi, og er skemst þang-
að, ef þeir hafa mist flugvél-
arnar, og verða að ferðast
gangandi. Sumir halda því fram,
að þeir muni heldur fara til
Point Barrow í Alaska, en þang-
að er að minsta kosti þrisvar
sinnum lengri leið.
Spádómar Kronström.
Danski stjörnufræðingurinn dr.
J. I. Kronström birti spádóma
um þá viðburði, sem mundu
gerast á árinu sem leið, og
reyndust þeir furðu réttir. Hann
hefir einnig birt spádóma um
það, sem gerist á þessu ári, og
er þegar margt af því komið
fram. Annars má segja, að spár
hans sé yfirleitt hrakspár. Aðal-
efni þeirra er þetta:
Pað er útlit fyrir úlfúð og
æsingar meðal þjóðanna og að
háværar kröfur verði gerðar um
það, að koma á pólitiskum og
þjóðhagslegum umbótum. Lýð-
veldismenn munu láta mikið að
sér kveða.
Merkilegar framfarir verða á
sviði vísinda og lista. Pað má
búast við stórmerkum uppgötv-
unum í efnafræði, stjörnufræði