Dagblað - 24.06.1925, Blaðsíða 1

Miðvikudag
24. fúní
1925.
I. árgangur.
118.
tölublað.
ÍDagBíað
HVAR sem maður fer um bæ-
inn rekur maður sig á hið
sama skipulagsleysi, endá
þólt um ný bæjarhverfi sé að
ræða. Hefir byggingarnefnd lík-
lega fleiri syndir á samvizkunni
heldur en nokkur önnur af hin-
um syndugu nefndum þessa
bæjar og þessa lands.
Aliir vita hvernig farið hefir
verið með Skólavörðuholtið. Var
það þó ónumið land fyrir
nokkrum árum og eitt hið
skemtilegasta bæjarstæði, sem
hugsast gat. Hefði því mátt
gera þar fallegt bæjarhverfi,
en það þótti nú ekki við
eiga.
Annað skemtilegasta bæja-
stæðið eru túnin í Vesturbæn-
um, en þau eru nú sem óðast
að byggjast, en þar gætir hins
sama skipulagsleysis og annars
staðar í bænum. Götur, sem
hefðu mátt vera breiðar og bein-
ar, eru hornóttar, krókóttar og
misbreiðar. Verður manni á að
ætla, að það sé af vilja gert að
hafa þær svo, til þess að ekki
raskist skipulagsleysið í borg-
inni. En haldi þessu áfram
verða æði mörg ár þangað til
að Reykjavík verður skipuleg
borg, því að flest þau hús, sem
nú eru reist, mega heita »ófor-
gengileg«, þar sem aðallega er
bygt úr steinsteypu eða holsteini.
Timburkofa má ýmist flytja eða
rífa og komið hefir það fyrir
að eldur hefir rutt þeim úr
vegi. En um steinhúsin er öðru
máli að gegna. Tímans tönn á
erfiðara með að jafna þau við
jörðu, og þau standa frá kynslóð
til kynslóðar, án þess að láta á
sjá. Verða því þessi nýju stein-
húsahverfi í bænum um langan
aldur talandi vottur þess hvílíkt
smekkleysi og skipulagsleysi var
ráðandi hjer í þessum bæ á
þessari framfaraöld.
Það er jafnan hægra að koma
á ólagi heldur en afnema það.
Um það ber Hafnarstræti vitni
•og um það bera vitni hinir
nýju borgarhlutar, er risið hafa
upp á síðustu árum.
,Sverð og bagall*
í sjálfstæðismálum
Færeyinga.
Óneitanlega broslegar mega
oss Islendingum virðast símfrétt-
irnar sunnan frá Danmörku um,
að nú sé »sprottin upp úlfúð
milli Dana og Norðmanna« út
af Færeyingum — einu sinni
enn! — Vér íslendingar þekkj-
nm hér sjálfa oss aftur. Hér
endurtekur sig á ný vor gamla I
sjálfstæðisbarátta, — að þessu
sinni nokkrum mílum austar
og sunnar og hjá enn minni
þjóð, en einkennin eru þau
sömu á báða bóga. — Hin
merka og vel gefna frændþjóð
vor suður við sundin sýnir það
enn á ný, hve sorglega lítið
hún hefir lært af reynslunni og
rás viðburðanna í stjórnmála-
viðskiftunum við »hjálendur«
sínar í Norðurhöfum.
Sambandsþjóð vor Danir eru
stórmerk smáþjóð og heimsfræg
fyrir dæmafáan dugnað sinn og
forgöngu í búnaðarframkvæmd-
um og »landnámi« inn á viö!
En út á við eru þeir tornæmir
með afbrigðum á allra einföld-
ustu grundvallaratriði stjórnar-
farslegrar sambúðar við »hjá-
lendurnar«. Á því sviði farast
þeim verkin barnalega óhöndu-
lega. t*eir eru samtimis klaufa-
lega þunghentir og slypphentir.
Enda rennur þeim smásaman úr
greipum alt það, er þeir hugðu
að halda sem fastast.
Nú eru það Færeyja-málin á
ný, sem eru á dagskránni. Varla
mun þó þessi nýja senna við
Norðmenn vera alvarlegri en
Paturssons-hríðin í fyrra. Mun
það frekar vera barnalegur stjórn-
málaþótti Dana út af þvi, að á
Norðurlanda-stúdentamóti því,
sem nýskeð var haldið í Ósló,
vóru færeysku fulltrúarnir boðn-
ir velkomnir sérstaklega eins og
hverra hinna þjóðanna. En þetta
virðast Danir eigi hafa þolað.
— Hve megum vér íslendingar
eigi minnast, er sambandsþjóð
vor fyr á árum reyndi af mætti
að breiða yfir oss íslendinga og
þjóðerni vort á erlendum mót-
um og láta íslendinginn hverfa
undir danskan fána og meðal
danskra fulltrúa! — Þessháttar
»stórpólitík« er ætíð brosleg, og
áhrif hennar verða venjulega
gagnstæð því, sem til var aptlast.
Hið allra kostulegasta við
þessa nýju sennu milli Dana og
Norðmanna er, að það virðist
vera prófessor Fredrik Paasche,
sem er valdur að henni. Maður
sem er svo innilega vilhollur
Dönum, að hann vildi eflaust
sfzt af öllu ýfa eitt hár á þeirra
höfði. Paasche er einn allra
helsti hvatamaður og forkólfur
félagsins »Norden« (sem miður
réttilega er stundum nefnt »Nor-
ræna félagið«), og starfar það
félag eindregið að sem nánastri
samvinnu og vinfengi meðal
allra Norðurlandaþjóða. Á það
mörgum ágætum mönnum á að
skipa víðsvegar um Norðurlönd.
— Nú er prófessor Paasche
sagnfræðingur og gerkunnugur
sögu Norðurlanda, og þar á
meðal sögu Færeyinga og þjóð-
réttindum. Og svo er hann það
hjartans góðmenni og svo barns-
lega bjartsýnn maður, að hann
treystir öllum til hins bezta,
jafnvel í stjórnmálum! Á stú-
dentamóti þessu hefir hann ef-
laust búist við, að hjartalagið,
bróðurþelið og samúðin væri
svo mikil, að eigi þyrfti annað
en að benda bræðrunum dönsku
á að »vér vonum, að Danir láti
að óskum Færeyinga í sjálf-
stæðismáli þeirra, svo eins vel
rætist úr og þegar íslendingar
urðu sjálfstæðir!«
Svona barnslega bjartsýnn