Dagblað - 01.07.1925, Side 1
Miðvikudag
1. fúlí
1925.
I. árgangur.
124,
tölublað.
FYRIR nokkrum árum, þegar
ófriðurinn mikli þröngvaði
sem mest kosti vorum á öll-
um sviðum, reyndum vér að
klóra í bakkann og var þá ráð-
ist í ýmsar framkvæmdir, sem
þóttu nauðsynlegar í bili, en
flestir sáu þó, að ekki mundu
verða til frambúðar. Svo var um
mótekju bæjarins í Kringlumýri.
þar var eigi aðeins tekinn upp
mór og hafður til sölu hér í
bænum, heldur varð að gera
miklar og margvíslegar jarða-
bætur þarna, til þess að hægt
væri að reka móvinsluna í stór-
urn stíl. Það varð að grafa stóra
skurði og allmarga til þess að
þurka upp mýrina. það varð að
gera vegi út á þurkvellina og
það varð að ryðja stórar spild-
ur til þess að gera þar þurk-
velli. Ennfremur varð að reisa
geymsluhús fyrir þurmó.
Alt þetta kostaði ærið fé og
miw afrakstur mósölunnar eigi
hafa hrokkið til þess að jafna
það. Og nú heör ekkert verið
unnið þarna Iengi. Húsin hafa
verið rifin, þurkreitarnir liggja
ónotaðir og mónáman er óhreyfð.
Alt hið mikla verk, sem fram-
kvæmt var þarna innra til þess
að reka mótekju í stórum stil,
er nú orðið að engu, ef þessu
heldur áfram. Ætti þó að vera
hægra vegna þess hvernig í hag-
inn var búið, að taka þarna
upp mó, og þótt bærinn treysti
sér ekki til þess, — og máske
treysti enginn honum til þess að
reka móvinslu þarna nú með góð-
um árangri — þá er ekki þar
með sagt að einstakir menn, eða
félög einstakra manna, geti ekki
unnið þar mó úr jörðu og grætt
á því.
Pað er nú að vísu svo, að
ekki mun mikill markaður fyrir
hnausmó hér í bænum, en þó
er hann eflaust nokkur. En fyrir
eltimó ætti að vera talsverður
markaður, eigi aðeins hér i bæ
heldur og um nærliggjandi sýsl-
ur, þar sem eldsneytisskortur
er. Eru nú samgöngur orðnar
svo góðar, bæði á sjó og landi
hér á Suðvesturlandi, að vel gæti
maður ímyndað sér að bændum,
víðsvegar á því svæði, þætti
borga sig betur að kaupa góðan
eltimó, heldur en kol.
t*essu máli er hreyft hér sök-
um þess, að mannvirki þau,
sem eru í Kringlumýri, ganga úr
sér með ári hverju og eru bæj-
arbúum gagnslaus þótt mikið fé
hafi verið lagt í þau. Það má
vel vera, að bærinn hafi ákveð-
ið að Kringlumýri skuli tekin til
ræktunar í framtíðinni, en það
ætti ekki að koma í bág við
það, að reynt sé að nota það
mikla eldsneyti, sem þar er
fólgið í jörð og þar með spöruð
kaup á kolum frá útlöndum.
Öinafellsundrin.
Eftir
Steingrrím Matthínsson læknir.
Úr ársskýrsln héraðslæknisins 1924.
Frh.
Til þess að komast næst
sönnu um kraftaverkin, hefi ég
reynt að kryfja til mergjar ýms-
ar sögur, sem mér hafa borist.
Hafa þær sumar reynst ýkjur
einar með litlum sannleikskjarna,
og af því tagi, að eðlilegt var
að sjúklingnum batnaði, og
margt batnar jafnt af mixtúr-
um sem hómopatalyfjum, »pa-
ternoster« og bænaþulum eða
blávatni og jafnvel þvagi (sbr.
þegar skottulæknir pissaði í glas
og kerlingunni batnaði augn-
veikin af dropunum). En sum-
ar sögurnar hafa verið sams-
konar sannar kynjasögur og við
lesum um í Biskupasögunum,
og sem enn gerast í Lourdes og
víðar, þannig, að taugaveiklun-
arkvillar og selasýki (einkum í
kvenfólki) batnar fyrir trú og
ímyndun stundum snögglega.
Slíkt þekkja allir læknar meira
og minna af eigin reynd, og
kemur oft fyrir bæði á sjúkra-
húsum og í heimahúsum (en
um það er ekki eins mikið tal-
að og þegar hu/dnlæknir á í
hlut).
Ég hefi oft óskað að Friðrik
gæti sparað mér ferðir a. m. k.
fram í fjörðinn, en sú hefir ekki
orðið raun á. Og ég hefi oft
óskað um þá sjúklinga, sem ég
hefi ekki treyst mér til að lækna,
eins og sjúkl. með slæma tær-
ingu eða krabbamein (og sem
ég hefi stundum vitað leita til
Öxnafells), að þeim mætli batna
vel og ég mætti sjá verulegt
kraftaverk. En því miður hefi
I ég aldrei orðið slíks var og yfir-
leitt aldrei fengið ástæðu til að
taka ofan hattinn til heiðurs
Friðriki.
Ég hefi um hríð gert mér að
reglu að spyrja, þegar ég var
sóttur út um sveitir eða min
var vitjað: »Hefir ekki verið
farið til Öxnafells?« Þá hefir
svarið verið ýmist, að víst hafi
verið þangað leitað, en árang-
urslaust, eða þá að fussað hefir
verið við og því tekið fjarri, að
vert væri að trúa á slíkan hé-
góma. Og ég hefi í seinni tíð
margar fregnir af því, að ein-
mitt frammi í firðinum í grend
við Öxnafell sé fleiri og fleiri
farnir að snúa baki við Öxna-
fellslækningunum, ekki máske
sízt vegna þess, aö hljóðbært
hefir orðið að stúlkan sjálf hafi
í veikindum sinum þurft að
snúa sér til læknanna Jónasar
Rafnars og Vald. Steííensens hér
á Akureyri.
Ég hefi fengið bréf og margar
fyrirspurnir víðsvegar að um
undralæknirinn okkar eyfirzka.
Einkum hefi ég verið spurður
um samvinnu okkar, því að sög-
ur hafa gengið austanlands og
vestan, að huldulæknirinn væri
svo að segja aðstoðarlæknir
minn og að mikið af því, eða
alt, sem vel tækist á sjúkrahús-