Dagblað - 17.07.1925, Blaðsíða 1

Föstudag
17. julí
1925.
I. árgangur.
138.
tölublað.
MARGAR eru einkennilegar
öldur þær, sem ganga yfir
heiminn. Það er nú t. d.
þessi ráðstefnu-alda, sem nú
gengur yfir og magnast altaf.
Hún byrjaði með ráðstefnum
bandamanna í stríðinu og að
stríðinu loknu. Petta smitaði og
hlutlausu þjóðinnar voru jafn-
vel næmastar fyrir, eða svo er
að sjá á Norðurlanda þjóðun-
um. Hjá þeim hefir hver ráð-
stefnan rekið aðra nú hin sið-
ari árin og eru þær orðnar svo
margar, að eigi tjáir nöfnum að
nefna. íslendingum hefir verið
gefinn kostur á því að taka
þátt í þessum stefnum og þeir
hafa í hvert skifti orðið upp til
handa og fóta og síst verið eftir-
bátar annara í því 'að vera
móttækilegir fyrir þessu faraldri.
f*að hefir mikið verið talað
um samvinnu Norðurlanda á
þessum síðustu árum og eiga
þessi »mót«, ráðstefnur, þing
eða hvað sem það nú kallast,
að vera sú undirstaða er sam-
vinnan byggist á. Getur vel verið
að margt gott leiði af samkom-
um þessum, enda þótt þess gæti
iítt enn, enda mun það vera í
þoku fyrir flestum hvernig sam-
vinna Norðurlanda á að vera.
Hafa því ráðstefnurnar flestar
fremur á sér þann blæ, að þær
sé skemtisamkomur, heldur en
þing, þar sem rædd sé alvarleg
áhugamál og þeim ráðið til lykta
á einhvern hátt.
Það er líklegt, að helzt megi
gera ráð fyrir því, að vér fáum
að sjá og reyna einhvern árang-
ur af verslunarráðstefnu þeirri,
sem nú stendur yfir í Kaup-
mannahöfn. En engu skal spáð
um það að svo stöddu, hvort
sá árangur verði oss til góðs,
því að nákvæmar fregnir eru
eigi komnar af ráðstefnunni.
Tilgangur ráðstefnunnar er auð-
vitað sá frá Dana hálfu, að
reyna að ná aftur undir sig
verslun Islands að einhverju
Jeyti, eða svo mjög sem unt er.
Mun þeim hafa sárnað það
mjög hvernig verslunartaum-
arnir drógust úr höndum þeirra
hér á fáum árum.
t
Valdemar Ármann
verslunarstjóri á Hellissandi og
meðeigandi í firmanu Bræðurn-
ir Proppé, varð bráðkvaddur í
gær. Lætur hann eftir sig konu
og ung börn. — Valdemar heit-
inn var bezti drengur og þótti
öllum, sem kyntust honum,
I vænt um hann.
Ófriðarhætta í Eyrópu.
Alla leið frá Eystrasalti og
suður til Svartahafs, er keðja
af smárikjum, og eru þau öll,
að Austurríki, Ungverjalandí
og Lithaugalandi undanteknum,
meira og minna vandabundin
Frökkum. Það er þá fyrst »litla
sambandið«, en í því eru Rú-
menía, Czecko Slovakia og
Jugo Slavía. Þetta »litla sam-
band« er í hernaðarbandalagi
við Frakkland. Pólland er líka
í hernaðarbandalagi við Frakk-
land, og þótt það sé ekki í
þessu ríkjasambandi er það í
nánu sambandi við Rúmeníu
og Czecko Slovakíu. Auk þessa
eiga Frakkar drjúg ítök i Lett-
um, Eistum og Finnum, sem
allir eru síhræddir við Rússa.
Lettar og Eistur hafa auk þess
gert með sér hernaðarbandalag.
Öll þessi riki gæti Frakkar
neytt til ófriðar við Þjóðverja
eða Rússa, jafnvel báðar þjóðir.
Og það má óhætt segja, að í
öllum þessum smáríkjum ber
mest á vígbúnaði. !Þau hafa ó-
grynni manna undir vopnum og
franskir herforingjar leiðbeina
og kenna þeim hernaðarvísindi
og vopnaburð. Og í öllum þess-
um ríkjum er logandi þjóðar-
metnaður síðan þau öðlust sjálf-
stæði.
í Rússlandi er hið sama uppi
á teningnum og andúð gegn öllu
því sem útlent er, og Bolzhe-
wikkar neyta allra bragða til
þess að útbreiða kenningar sín-
ar til nágraunaríkjanna allra,
nema Lithaugalands, vegna þess
að það er fjandsamlegt Póllandi
út af því að Vilna-héraðið var
innlimað í Pólland. En á öll-
um landamærum Rússlands frá
Svartahafi að Eystrasalti, er sí-
feld styrjöld, sérstaklega á landa-
mærum Póllands og Rúmeníu.
Flokkar vopnaðra manna af
báðum þjóðum fara ránsferðir
hvor inn í annars land og
Rússar hafa með sér æsingarit,
vopn og skotfæri, sem þeir skifta
milli bænda til þess að þeir geti
hafið uppreist. Pví verður ekki
með orðum lýst hvernig ástand-
ið er í þessum landamærahér-
uðum. Hin ógurlegustu grimd-
arverk eru framin á báða bóga
og íbúarnir lifa í slíkum vesal-
dómi, að þeir eru líkari skepn-
um en mönnum, og svívirðileg-
ustu glæpir og grimdarverk eru
daglegt brauð.
Ef Rússar lenti í ófriði við
Pólverja eða Rúmena, mundi
það að áliti þeirra er til þekkja,
verða til þess að sameina alla
flokka í Rússlandi, þrátt fyrir
það þótt mörgum sé illa við
Bolzhewikka. En ef Rússar fara
með hernaði vestur á bóginn,
þá er úti allur friður í álfunni.
Frakkar mundu þá verða að
koma bandamönnum sínum til
hjálpar, og krefjast þess senni-
lega að fara með her yfir Pýzka-
land. En samkvæmt alþjóðalög-
um mega Pjóðverjar ekki leyfa
það fremur en Belgar í byrjun
stríðsins mikla.
Rússar hafa aldrei viðurkent