Dagblað - 06.08.1925, Qupperneq 1

Fimtudag
6. ágúst
1925.
I. árgangur.
153.
tölublað.
DAÐ getur verið fróðlegt og
lærdómsríkt að bera saman
tollstríð íslendinga við Spán-
verja og tollstríð Finnlendinga
og Spánverja. — Vér íslending-
ar vorum orðnir »sjálfstæð þjóð
í frjálsu og fullvalda ríki«. En
eigi gætti neins af þessu þrennu
í »stríðinu«. Undanhaldið var
eins hreint og samtaka, sem
frekast verður á kosið.
Finnland er einnig ungt ríki,
jafngamalt íslandi að frelsi og
sjálfstæði. Hefir það æ átt við
rammari reip að draga en vér,
og við enn örðugri kjör að búa
á flestan hátt um langar aldir.
Full þjóðernisvakning kom þar
um hálfri öld seinna en á ís-
landi, og áltu Finnar þá harla
lítið af þjóðlegum bókmentum
að leggja til grundvallar. Er eigi
teljandi, að þeir ætti nokkrar
bókmentir á móðurmáli sínu
fyr en um miðja 19. öld. Þó
hafa Finnlendingar sýnt svo
mikinn dug, þrautseigju og áræði
í þjóðernis- og sjálfslæðismálum
sínum út á við sem og inn á
við, að þar er litlu saman að
jafna um oss íslendinga.
Eins og kunnugt er hafa Finn-
lendingar um nokkura ára skeið
háð allsnarpa tollmálabaráttu
við Spánverja. Virðist svo, sem
«ú barátta sé nú senn til lykta
leidd, þar eð Finnar hafa ný-
skeð samþykt frumvarp það að
verzlunarsamningi, er Spánverjar
hafa lagt fram. Er búist við, að
samningur þessi verði undirrit-
aður bráðlega. Finska blaðið
»Mercator« hefir nýskeð flutt
fróðlega grein um mál þetta.
Hin þráa mótspyrna Spánverja
gegn bindindishreyfingunni á
Norðurlöndum er alkunn. Pegar
Finnland samþykti bannlög sín,
hugðust Spánverjar sjá við þeim
leka með því að hækka mjög
tollinn á finsku timbri í febrú-
ar 1922. Kom þetta mjög illa
niður á Finnlendingum sökum
þess, að það höfðu aðallega
verið Spánverjar, er keyptu hina
stórgerðu finsku planka, sem
lítið selst af annarstaðar nú á
dögum. Sökum tollhækkunar
þessarar urðu sumar finskar
sögunarmylnur, er mestmegnis
stunduðu plankaiðnað þenna, að
hætta störfum. Það voru aðeins
fáar þeirra, sem höfðu bolmagn
til að breyta um rekstursaðferð-
ir. Olli því tollstríð þetta all-
miklu tjóni á útflutningi Finn-
lendinga. Árið 1921 hafði út-
flutningur frá Finnlandi til Spán-
ar náð 40 milliónum marka,
árið eftir seig útflutningur þessi
niður í 13,6 mill., og 1923 var hann
aðeins 10,7 i mill., en árið 1924
um 17 mill. Á hinn bóginn hafa
Spánverjar einnig liðið allmikið
tjón af tollstríði þessu, þar eð
þeir urðu að borga hærra verð
fyrir sænskt timbur.
Grundvöllur hinna nýju finsk-
spænsku verslunarsamninga er
í stuttu máli á þessa leið: —
Finnland haggar eigi við bann-
lögum sínum, en gengur þó inn
á að kaupa spænsk vín til lög-
boðinna þarfa, en þó engar
ákveðnar birgðir. Aftur á móti
lækkar Finnland tollinn á ald-
inum og ávöxtum, og verður
t. d. tollur af appelsínum mjög
lágur. Spánverjar afnema »stríðs-
toll« sinn af finsku timbri.
Með þrautseigju sinni og
æðruleysi hafa Finnlendingar
séð málum sinuin borgið, án
þess að snúa baki við hugsjón-
um sinum á nokkurn hátt.
öfugstreymi.
Dagblaðið hefir oft og mörgum
sinnum vítt ýmsar framkvæmdir
í byggingarmálum hér í bæ, og
fundið að þvi ósamræmi og
fyrirhyggjuleysi, sem þar er ríkj-
andi. Blaðið hefir hlotið þakk-
ir margra fyrir afskifti sín af
þessu, og virðist sem menn séu
nú fyrst að skilja í hvert óefni
þeim málum er komið og að öll
nauðsyn sé á að reyna að þoka
þeim til betra viðhorfs. Stílleys-
ið og smekkleysisbragurinn sem
hér er á flestura nýbyggingum
er fyrst og fremst af því, að svo
að segja hverjum, sem um hefir
beðið, hefir verið leyft að byggja
eftir eigin höfði.
Nú lítur út fyrir að einhver
stefnubreyting sé í aðsigi innan
bæjarstjórnar, því fasteignanefnd
hefir lagt til að manni sem sótt
hefir um leigu á byggingarlóð
inn við Sundlaugaveg sé synjað
um hana, en engin greinargerð
fylgir þeirri tillögu.
Þessi stefnubreyling, sem hér
virðist bóla á, væri mjög æski-
leg ef byrjað væri þar sem þörf-
in er brýnust og mun mörgum
sýnast að það sé einhversstaðar
nær miðbiki bæjarinn, en inn
við Sundlaugaveg.
Sá sem þetta ritar skilur ekki
á hvaða grundvelli þessi synj-
unartillaga er bygð, því ekki
virðist að eftir neinni sérstakri
reglu hafi verið farið um bygg-
ingarnar innan við bæinn —
fremur en annarstaðar — og þvi
ástæðulaust að neita um bygg-
ingarleyfi á þessum stað. Er
eínnig á það að líta, að þá
byggingu sem sótt hefir verið
um að reisa þarna mun hafa
átt að nota til atvinnureksturs,
sem yrði til mikils hagkvæmis
fyrir þá sem búa þarna innfrá.
Ef á að skilja þessa synjunar-
tillögu sem upphaf að nýrri
stefnu, sem tekin verði um ný-
byggingar, þá má segja að byrj-
að sé þar sem sízt skyldi.
-m. -n.
Dr. Joh’s Smidth kom hingaö meö
Botníu síðast og tekur nú viö stjórn
rannsóknanna á Dana, sem verið
hefir hér viö land undanfarið.
Dana mun fara út í kvöld og
veröa að rannsóknum hér I Faxa-
flóa nokkra daga. Bjarni Sæmunds-
son fiskifræðingur verður einnig
við rannsóknirnar fyrst um sinn.