Dagblað - 17.08.1925, Page 1

Mánudag g Jm* /. árgan
”■&* Jjagblaö
FÓLKSFÆÐIN í sveitunum er
að verða aðaláhyggjuefni
bændanna, og margir fleiri
hyggja nú að þeirri bliku, sem
dregur upp á framtíðarhimni
landbúnaðarins.
Árlega fækkar vinnandi fólki
í sveitunum svo miklu munar,
en jafnframt eykst aðstreyraið
til kauptúnanna, og þó einkum
til Reykjavíkur.
Með hverju árinu sem líður
verður erfiðara að fá fólk til
nauðsynlegustu sveitavinnu, oger
jafnvel sama hver kostakjör eru
boðin. En á sama tíma fjölg-
ar fólkinu við sjávarsíðuna,
og framboð vinnulýðsins eykst
miklu örara en þörf atvinnuveg-
anna krefur.
Með fólkstæming sveitanna
lileypur ofvöxtur í bæina, og er
hvorttveggja jafnskaðlegt eðli-
legri þróun og nauðsynlegu jafn-
vægi atvinnuveganna.
Mörgum bæjarbúa, ekki siður
en landbónda, er þetta öfug-
streymi mikið áhyggjuefni, en
ekki virðist auðgert að stemma
þar stigu fyrir. Rótleysi fólksins
og breyttar aðstæður til verk-
vals mun hér mestu valda, en
ekki er f)ar alt, sem dregur
fólk úr instu afdölum til yztu
annesja. Ýmislegt er það fleira,
sem veldur þessari breytingu á
háttsemi fólksins, þótt þetta
muni vera aðalorsakirnar.
Vöxtur bæjanna inn á við og
aðflutningur nýrra manna er
nauðsynlegur hverju bæjarfé-
lagi, ef kyrstaða og úrættun á
ekki að verða hlutskifti þeirra.
Það er viðurkend staðreynd, að
bæirnir sækja bæði þrótt og
næringu til sveitanna, og að
þangað verði að sækja þá end-
urnýjun, sem nauðsynlegust er
til viðhalds og framsóknar.
En þegar ofvöxtur hleypur í
bæina, er öllu hætt, því ofmik-
ið aðstreymi er engu betra en
litil endurnýjun, því afturkast
ofvaxtarins hlýtur að koma fyr
eða seinna, og geta afleiðingar
þess orðið mjög alvarlegar og
erfiðar viðfangs. Þessi röskan á
nauðsynlegu jafnvægi atvinnu-
veganna er þjóðmál sem alla
varðar. Staðreyndirnar eru auð-
sénar, og öllum ljóst, að við-
horf þeirra þarf að breytast til
batnaðar.
Það ætti að vera sameigin-
legt áhugamál allra flokka og
stétta, að efling landbúnaðarins
sé sameiginleg nauðsyn land-
bænda og sjávarbúa. Sá þjóð-
arskaði, sem hnignun landbún-
aðarins hlýtur að valda, kemur
engu síður niður á kaupstaðar-
búanum en sveitamanninum, og
er því báðum nauðsynlegt, að
þannig sé stefnt að áfram miði,
en ekki aftur á bak. Sjálfsvörn
sveitarmannsins og hjálpartök
bæjarbúans eiga þar að vera
saman að verki.
„Ógæfa Noregs“
ogr „Morgunblaðið",
Að sunnudagstexta flytur Morg-
unblaðið lesendum sínum i gær
»nýlega« frétt um bannið í Nor-
egi. Er það grein, er stóð
i sænska andbanningablaðinu
»Dagens Nyheter« snemma í júlí-
mánuði, og var grein þessi talin
ummæli, er forseti Stórþingis
Norðmanna, Ivar Lykke frá
f*rándheimi, hafði haft við frétta-
ritara blaðsins. — Að vörmu
spori sendi Lykke blöðunum
andmæli gegn grein þessari í
Dagens Nyheter. Kvaðst hann
eigi hafa komist þannig að orði,
er blaðið hermir, og til að gera
mönnum ljóst, að hann telji sig
eigi bera ábyrgð á frásögn blaðs-
ins, skýrir Lykke einnig frá, að
grein þessi hafi ekki verið bor-
in undir sig, áður en hún var
prentuð.
Morgunblaðinu hefír láðst að
geta þessara andmæla Lykke,
og er þó um mánuður síðan, að
þau bárust hingað til lands í
norskum blöðum. Er því þessa
getið hér Lykke til réttlætingar,
þótt hann sé andbanningur.
Á hinn bóginn er alls eigi ó-
trúlegt, að Lykke, forseti, kunni
að hafa sagt alt það, er blaðið
ber hann fyrir, þótt hann, mað-
ur í þingforseta stöðu, vilji
ógjarna láta bera sig fyrir þess-
háttar ummælum opinberlega.
Sögusögn sænska blaðsins er
nfl. eigi annað er það, sem and-
banningablöðin norsku klifa á
daglega, og þrásinnis hefir verið
borið til baka með rökum. — í
»Bergens Aftenblad« stóð þannig
t. d. 'nær orðrétt grein sú, er
Mbl. flutti í gær eftir Dagens
Nyheter, Jullri viku áður en frétta-
ritari sænska blaðsins átti tal
við Lykke. Og Bergens Aften-
blad endar grein sína á sama
hátt og herra Lykke(?) og allir
andbanningar enda ræður sínar
og ritgerðir: Þess vegna ber að
afnema bannið, sem að vorri
skoðun er »ógcefa lands vorsa.
Annars eru hin opinberu um-
mæli andbanninga jafn veigalítil
og brosleg í Noregi sem hér á
landi og víðar. Fyrir 2—3 árum
stóðu merkir andbanningar á
Stórþingi Norðmanna, börðu sér
á brjóst og sögðu: Oss og öllum
góðum drengjum ofbýður áfengis-
smyglunin, og öll sú spilling, er
af henni leiðir. Veitið undan-
þágu fgrir suðrœnu vinin léttu og
ljúíTengu, þá mun smgglunin
óðara hverfa úr sögunnil — Svo
komu Spánarvínin, og reynslan
varð auðvitað sú sama í Noregi
sem hér á landi. Og nú hrópa
sömu mennirnir um endilangan
Noreg: — Var þetta ekki það
sem við sögðum ykkur! — Af-
nemið bannið, í guðanna bæn-
um, til þess að bjarga þjóðinni
frá Spánarvoðanum!