Dagblað - 01.09.1925, Side 1

Priðjudag
1. september
1925.
VEGIRNIR íslenzku hafa tekið
miklum umbótum á síöustu
árum, samfara því að þeir
hafa lengst og aukist. Margt og
mikið hefir verið skrifað um
-vegagerð hér á landi og er þaö
mjög eðlilegt, þegar tillit er tekið
til þess, að það hafa verið aðal-
samgöngubæturnar sem hér hafa
verið gerðar. Vegirnir hafa tengt
saman fjærlæg héruð og komið
að ómetanlega miklu gagni. Enn
þá er ekki kominn nema lítill.
hluti þeirra vega, sem þarf að
gera, svo samgöngurnar á landi
geti talist viðunandi, og auk þess
eru þeir vegir sem til eru mjög
ófullkomnir vegna fyrstu gerðar
og lélegs viðhalds.
Vegirnir eru svo nátengdir
öðrum aðalatvinnuvegi lands-
manna og aukning þeirra er eitt
fyrsta skilyrðið fyrir verulegum
umbótum á sviði landbúnaðar-
ins, að ekki er ástæðulaust þótt
oft sé á þá minst. Hefir oftar
en einu sinni verið minst á
samgöngumálin hér í blaðinu,
og vegagerðina sérstaklega. Skal
enn vikið að einu atriði þessu
viðvíkjandi, en það er viðhald
veganna.
Leiðin austur yfir fjall mun
vera fjölförnust hér á landi önn-
ur en Hafnarfjarðarvegurinn.
Fiutningar eftir þessari leið hafa
altaf verið miklir, en mjög hafa
þeir samt aukist á seinni árum
vegna breyttra búhátta og meiri
framtaksemi á sviði landbúnað-
arins, jafnframt hefir fólks-
straumurinn aukist mjög og þó
einkum skemtiferðalög bæjar-
búanna. Siðan bifreiðarnar komu
til sögunnar hafa þær með ári
hverju verið notaðar meira og
meira til flutninganna og er nú
svo komið, að mestur vöruflutn-
ingur, eftir þessari leið, fer fram
á bifreiðum og fólkið notar nær
eingöngu þau farartæki. Um leið
og flutningatækin breytast \erð-
ur nauðsynin á góðum vegum
því tilfinnanlegri og bifreiðarnar
eru svo dýrar í rekstri og við-
haldi, að eftir þvi sem þeim
fjölgar og notkun þeirra eykst,
verða kröfurnar um betri vegi
ákveðnari og óumflýjanlegri,
enda er ending þeirra að miklu
komin undir því hvernig vegirn-
ir eru yfirferðar.
Austur yfir fjall hefir Svína-
hraun lengst af verið verst yfir-
ferðar, en á siðustu árum hefir
það fengið þá endurbót, að það
er nú einna bezti hluti vegar-
ins á allri þessari fjölförnu leið.
Nú er það svo, að vegurinn
næst Reykjavik er verstur yfir-
ferðar, en batnar eftir því sem
fjær dregur. Eru það einkum
smáholurnar sem alstaðar eru i
veginum strax innan við gatna-
mót Hverfisgötu og Laugavegs
og áfram nokkuð iangt austur
á leið.
Þessar smáholur eru mikill
farartálmi fyrir bifreiðar og til
miklu meiri óþæginda en virð-
ast mæti, eins litlar og þær eru.
Er öll nauðsyn á að þær séu
fyltar upp og ætti það ekki að
vera ókleyft verk. Er þetta gert
hér að umtalsefni einkum vegna
þess að mjög auðvelt ætti að
vera að bæta úr þessum farar-
tálma. Þyrfti að fylla upp hol-
urnar jafnóðum og þær mynd-
ast og getur það ekki talist neitt
þrekvirki, því önnur og meiri
aðgerð þyrfti ekki nauðsynlega
að vera því samfara.
í Noregi er það svo, að sér-
stakir menn hafa ákveðna hlita
veganna til viðhalds, bæði til að
fylla upp holur sem myndast
og hreinsa lausagrjót sem kem-
ur á vegina. Eins þyrfti það
að vera hér og virðist ekki vera
í mjög mikið ráðist, hvorki um
kostnað né framkvæmdir. Gætu
t. d. tveir menn með 1 hest haldið
veginum góðum yfirferðar nokk-
uð langt austur. Ætti kosnaður
við það að vera vel kleyfur og
margborgast með því hve veg-
irnir yrðu greiðfærari.
Hækkun krónunnar.
Um hækkun dönsku krónunn-
ar er mikið skrifað i blöðum,
sem nýlega hafa borist frá Dan-
mörku. Vilja fjármálavöldin þar
halda því fram, að það muni
takast, ekki einungis að koma
krónunni upp i gullgildi á
skömmum tímu heldur einnig
að halda henni þar.
Hvort þessi staðhæfing er ann-
aö en hreystiorö skal látið ó-
sagt. Hingað til hefir lítið verið
að marka hverju spáð hefir ver-
ið um hreyfingar dansks gjald-
eyris. En hiti er vel skiljanlegt
að Danir vilji auka trú manna
á peningum sinum og koma í
veg fyrir fjárflólta, sem kynni
að verða, ef mönnum þætti grund-
völlurinn ótryggur. — Eitt sem
hjálpar Dönum ef til vill til að
stöðva krónu sína i háu gengi,
er það að verðlag á allri út-
lendri voru sýnist fylgjast all-
vel með og fara að sama skapi
lækkandi og krónan hækkar.
Að visu er hér ennþá mest um
stórsöluverð að ræða, smásalan
fylgir ekki eins fljótt með i
lækkuninni.
Pað sem tefur einna mest fyr-
ir hækkun íslenzku krónunnar,
er það að verðlag á vörum og
vinnu lækkar svo sem ekkert,
þótt krónan sé stöðugt á upp-
leið. Altaf eru sömu upphæðirn-
ar í umferð í landinu af krón-
um sem hafa 70 aura gullgildi
(nú reyndar yfir 72 aura) eins
og tyrir meira en ári síðan þeg-
ar hver króna gilti aðeins 50
aura. Auðvitað ætti, að öðrum
áslæðum jöfnum, að vera reikn-
að með því færri krónum i um-
ferð, sem svarar því hvað hver
króna nú er verðmeiri en áður.
Ef svo væri, þá væri I meðal-
ári vel hægl að halda því háa
gengi sem krónan hefir náð. En
ef hver gengishækkun er aðeins
notuð til að þenja út alla fjár-
veltu landsins í sama hlutfallinu,