Dagblað - 04.09.1925, Síða 3
DAGB LAÐ
3
Pyrirlestur
um Grænland.
Niðurl.
Drengurinn er eina auðlegð
Grænlendingsins, og frá blautu
barnsbeini er hann æfður til að
róa og skjóta »harpím«, 5 ára
gamall fer hann á sjó með föð-
ur sínum, og 12 ára er hann
fuliþroska veiðimaður.
Þjóðinni bar hann hið bezta
orð. Útburður barna og gamal-
menna á sér eigi framar stað,
hjátrú og hindurvitni, ótti við
bjargvætti og forynjur er horfið,
en ljós kristindómsins komið í
staðinn. Á grænlenzku heitir
kristindómurinn = »Sú trú, sem
tekur óttann frá oss«.
Hvað er þá unnið við starf
trúboðanna norrænu? Breyting
til hins betra. Mentun og menn-
ing er komin í staðinn fyrir
siðleysi og vanþekking. Skólar
hafa verið stofnaðir. Á Vestur-
Grænlandi er lýðháskóli með
sex ára skólavist. Lestur, skrift,
landafræði o. fl. er kent þar.
Reikning eiga landsbúar lakast
með að læra. Þeir geti talið upp
að tuttugu: »tuttugu’ eru á þér
tær og fingur«. Tuttugu == 1
maður. 84 ára gömul mann-
eskja er »fjórir menn og fjórir
fingur«. Verðmæti er ákaflega
óljóst húgtak, og peningar eru
sjaldgæfir.
Ræðumaður mintist á kon-
ungsheimsóknina 1921 og hina
barnslegu hrifningu við það ó-
vænta tækifæri. Allir klæddust
sinum beztu fötum, hinum ein-
kennilega, grænlenzka, marglita
búningi. Bar hann Grænlend-
ingum vel söguna. Viljasterkir,
árvakrir, þolinmóðir, ráðvandir,
þöglir, fullir virðingar og hæ-
verskir ganga þeir til starfa, í
skóla og kirkju. Og í kirkjuna
leiða mæður öll sin börn, eða
bera þau, frá því þau eru korn-
ung. Söngelskir eru þeir, og
syngja margraddað. Reir eru
orðnir djarfari í framkomu en
áður, en þó aðeins til bóta. Á
þar mikinn þátt í því sú kristi-
lega þjóðernisvakning, er æsku-
lýður Vestur-Grænlahds kom af
stað fyrir nokkrum árum, og
sem hefir leitt af sér mikla
blessun. Ræðumaður dró fram
ýms skemtileg atvik úr lífi lands-
búa, sem lýsa þroska þeirra og
hæfileikum. Mintist hann í því
sambandi á frægðarför Mylius
É dag er tækifæri til að
kaupa af mér hús með lausum
íbúðum í haust. Dragið ekki til
morguns það sem hægt er að
gera í dag. Talið við mig.
Helgi Sveinsson Aðalstr. 11
kl. 11—1 og 6—8.
Ericsens 1909 og félaga hans,
og hina dæmalausu viljafestu og
þrekraun Grænlendingsins Jör-
gen Bröndlund í þeirri för, þar
sem hann gekk frá félögum
sínum dauðum eða dauðvona
4 mílur til næsta vistabúrs,
vitjaði þeirra aftur, en hvarf
svo þangað enn á ný, og lagð-
ist svo þar að iokun niður,
sjúkur og sundurkraminn á sál
og likama, og skildi þar eftir
dagbækur þeirra félaga og sögu-
brot af síðustu viðburðunum,
áður en hann dó. —
Að síðustu lagðý ræðumaður
áherzlu á, að Grænlendingum
stæði frjálst að heimta fult sjálf-
stæði í sínar hendur, þegar þeir
sjálfir vildu, og mundu Danir
ekki standa i móti þeirri ráða-
breytni, þegar að því kæmi;
enda væri gróðinn vafasamur
fjárhagslega.
Sonnr járnbrantakónssliiB.
sem var erindi mitt hingað í dag. Stórmerkur
atburður hefir komið fyrir — ég hefi ekki get-
að ímyndað mér það — hafði enga hugmynd
um það fyr en í gærkvöld, eflir að ég kom
heim frá hljómleikahöllinni — og ég get varla
skilið það ennþá. Ó, ég er svo hreykin af þvíl
• — Það eru að likindum einhverjar slærnar
fréttir handa mér.
— Já. En mér eru það svo góðar fréttir, að
ég er viss um, að þér munuð gleðjast mín
vegna.
—- Hann rétti höndina gætilega í áttina til
hennar og greip í fellingu á kjólnum hennar.
Það var eins og honum findist, að hann væri
að missa af henni.
Svo hélt hún áfram.
— Þegar við komum heim úr leikhúsinu f
gærkvöld, sagði faðir minn mér — o, það er
dásamlegt! Hann sagði — en þori ég að segja
annað eins leyndarmál?
— Pér hafið eflaust ekki ætlað að gera það.
— Ég lofaði honum að segja það engum lif-
andi mann — en — hann — verður nýi for-
setinn — i — Panama!
— For — — — Anthony starði á hana
steinhissa. Eg hélt. að Alfarez gamli — —
— Úað er útlit á, að Bandarikjunum geðjist
ekki að honum sökum þess, að hann hatar alla
Amerikumenn. Þetta er alt verk Cortlandts. Að
hugsa sér! Er það ekki alveg dásamlegt! Og
þegar þér nú hafið fengið að heyra sannleikann,
hljótið þér að skilja, að það er alveg óhugsandi,
að ég geti gifst öðrum eins manni og yður.
— Hversvegna ekki?
— Skiljið þér ekki það? Ég verð nú helzta
konan í öllu lýðveldinu. Allir karlmenn munu
dázt að mér. Ég mun fá unnendur og biðla —
ekki að eins einn eða tvo eins og núna — en
marga. Ég muu verða »hin fagra ungfrú Gara-
vel«, því allar heldri konur er fagrar. Ég ætla
líka að verða stolt, og ég mun aldrei framar
tala viðAmeríkumenn. Faðir minn verður nafn-
kunnasti maður lýðveldisins — já, ef til vill í
öllum heiminnum, hvað veit ég um það.
— Ég held ekki, að þetta hafi nein áhrif á
málið, er hann fær að vita, hver ég er.
— Eruð þér ef til vill eitthvert mekilmenni?
Hún sneri sér við til þess að geta virt hann
betur fyrir sér. Það var þá skemtilegt. Honum
mundi tæplega geðjast að þvi, að lestarstjóri á
járnbraut væri á tali við dóttur Garavels
forseta.
— O, ég hefi nú hækkað í tigninni, siðan ég
kom hingað siðast. Og að minsta kosti ímynda
ég mér, að faðir minn sé jafn góður hverjum
öðrum hér í Panama.