Dagblað - 12.09.1925, Blaðsíða 1

ugardag Jfe I. árgar
g*r djaqoláo
EINS og kunnugt er, sýndi
bæjarstjórnin þá rausn af
sér síðastl. vor, að ákveða
að byggja nýjan íþróttavöll á
kostnað bæjarins, og losa um
leið íþróttafélögin við allar þær
byrðar, sem gamli íþróttavöll-
urinn batt þeim. Eru í dag 15
ár liðin síðan byrjað var á bygg-
ingu gamla íþróttavallarins, og
munu þeir, sem að því stóðu,
hafa gert sér vonir um að hann
yrði lengur við lýði en raun
varð á.
í sumar hefir verið unnið að
byggingu nýja vallarins, og
hefir verkinu miðað það áfram,
að nú er byrjað á girðingunni
umhverfis hann.
Það þarf enga sérfræðinga til
að sjá, að girðingin meðfram
veginum er alt of nærri honum,
því staurarnir, sém búið er að
setja upp, eru aðeins rúm 2 fet
frá vegarbrún, og utan á þá
kemur svo auðvitað klæðningin.
Það er fyrirsjáanlegt, að þetta
verður til milpllsf óþæginda fyrir
alla umferð, sérstaklega að vetr-
inum, því snjór mun auðvitað
dyngjast þarna saman í skjóli
girðingarinnar, og eru fordæmin
fyrir, þar sem »Rauðarártraðir«
«ru og fleiri staðir. Skjólgirð-
ÍQgar draga úr snjófoki. Suður-
gatan er nú orðin svo fjölfarin,
°8 mun þó verða enn meir,
Þegar bygðin vex suður á Gríms-
staðaholti, að ekki ætti að gera
þar neinn farartálma að ástæðu-
lausu. Svo mun samt verða, ef
girðingin verður eins nærri veg-
inum og ætlað er, auk þess
sem það verður altaf til mik-
illar óprýði. Bilið milli vegar og
vallar ætti alls ekki að vera
**iinna en hæfileg gangstéttar-
^reidd, og verður að krefjast
Þess, að rangsýni forráðamanna
þessa verks verði ekki þess
val(jandi, ag umferð eftir þess-
um fjölfarna vegi verði gerð
erfiðari né hættulegri en nauð-
syn er til.
Samgöngur og
vegamál.
Yegamálapólitik í Ameriku.
Ég hefi ætíð haft yndi af að
hugsa og ræða um vegamál og
samgöngur hér á landi. Enda
eru það einhver stærstu framtíð-
armálin og mikilvægustu þroska-
og framfaraskilyrði þjóðarinnar
efnahagslega. Hefi ég oft og tíð-
um ætlað mér að skrifa um
þessi mál og benda á ýmislegt
af því, er ég« hefi séð og hugs-
að. En til þessa hefir lítið orð-
ið úr því. M. a. var ég búinn
að ásetja mér í sumar að skrifa
smágrein um y>veg-lieflana, sem
óefað myndu koma að allmiklu
og góðu haldi hér á landi. —
En úr því ekkert hefir orðið úr
þessu fyrir mér, ætla ég nú að
gera dálitla bragarbót, til bráða-
birgða, með því að birta dálít-
inn kafla úr ritgerð um »Vega-
málapólitík í Ameríku«, eftir
norskan kunningja minn, rit-
höfund og gildan bónda, sem
var fulltrúi norskra bænda á
100 ára hátíðahöldunum í Ame-
ríku í sumar. Hann skrifar á
þessa leið:
»— Undanfarið hefi ég verið
að athuga, hvernig þeir bæta
og endurbæta slitna þjóðvegi
hérna í U. S. A. — Rétt fyrir
utan húsið, sem ég bý í — um
80 km. frá Minneapolis — var
gamli »púkkvegurinn« orðinn
holóttur og hrufóttur eftir alla
bíla-umferðina. Fyrst var veg-
urinn urinn upp með herfi.
Dráttarvél (»tank«) dró mjótt
herfi með 4 sterkum klóm, og
reif upp yfirborðið á veginum.
Og svo kom valtarinn og muldi
sundur kekkina. Þar á eftir kom
hefillinn, og svo valtarinn á ný.
Er yfirborðið hafði jafnað sig
einn dag eða svo, var vegurinn
heflaður og valtaður á ný, og
síðan olmhorinn. Til þess er
notuð einskonar tjöruolía. Hún
festir sandinn og ver rylci. Mér
virðist, að það muni eiga að
oliubera veginn tvísvar sinnum.
Bandaríkin hafa kostað of
fjár til vegalagningar, sérslak-
lega síðustu 10 árin. Sumstaðar
eru lagðir breiðir sementvegir,
sem kosta frá 120—180 þús.
dali hver ensk míla, eftir því
sem mér var sagt. Hér nyrðra
verða vegirnir dýrastir, sökum
þess hve djúpt þarf að grafa og
nota þykt púkklag, svo frostið
sprengi þá eigi sundur.
Út um sveitirnar eru vegirnir
venjulega úr möl og sandi. Þar
sem undirstaðan er sæmilega
góð, geta þeir enzt alllengi. En
þeir eru heflaðir. af og til.
Með hinni geisimiklu bílafjölg-
un margfölduðust kröfurnar um
nýja og betri vegi. Allir vildu
vera fyrstir, og enginn vildi bíða.
Var þá farin sú leið, að Sam-
bandsstjórnin skyldi hjálpa fylk-
isstjórnunum með fé til vega-
lagningar, á líkan hátt og norska
ríkið hjálpar einstökum fylkjum.
Bandaríkin áætla svo og svo
margar milj. til þessara þarfa
árlega. Á móti hverri milj., sem
t. d. Minnesota v^itir til sement-
vega, fær fylkið ákveðna upp-
hæð frá rikinu. Vér þekkjum
aðferðina að heiman. En hér er
þetta á góðri leið til að sprengja
sjálfstjórn fylkjanna. Hvert fylki
í U. S. A. er riki út af fyrir sig,
og það er í rauninni aðeins
póstmálin og landvörnin, sem er
sameiginlegt. —
Fram að 1890 var allur opin-
ber kostnaður greiddur með
sköttum, er hvíldu þá á 7,2%
af þjóðartekjunum. Árið 1923
var skatturinn alls 11,5%, en
útgjöldin voru 15%. Og nú er
farið að leggja vegi og byggja
opinberar byggingar með lánsfé.
Hagfræðingur einn hefir reiknað
út, að þegar Illinois leggur vegi
fyrir 100 milj. dala, þá kosti
/það ríkið í rauninni 300 milj.,
áður öllu 8é lokið. Bandaríkin