Dagblað - 22.09.1925, Qupperneq 1

Áhrif áfeng-s öls.
Prófessor Emil Kroepelin g-erlr fróðiegfau samanburð
á venjulegu öli með 4% ogp öli á ófriðar-
árunum með aðeins V* % áfengji.
EIN S og lítill neisti getur
orðið að björtu báli, þann-
ig getur tildur og tepruskap-
nr orðið að hamstola hégóma-
skap, sem breiðist svo óðlluga
út, að enginn fær viðnám veitt.
Mannkynið mun vera og verða
sjálfu sér lílct á öllum öldum.
Það er skemri leið en lýði grun-
ar milli villimannsins, sem
skreytir sig með litfjöðrum og
málar Iíkama sinn, og nútima-
mannsins, sem litar hár sitt
og skegg og er að leitast við að
vera sundurgerðarmaður í klæða-
burði. Eða er ekki mjótt sund á
milli villikonunnar, sem fleygar
munn og nasir fánýtum gersem-
um, og svo skartkonu nútímans,
sem ofhleður á sig skrauti hátt
°g lágt, og veit naumast hvern-
ig hún á að ganga eða bera sig.
Svo nakin er hún í samkvæm-
um og á danzleikjum, að litill
verður munur á, þótt mittisskýla
eia væri, eins og á frumstigi
mannkynsins. Það er þá helzt
sem skilur, að silkivafðir fót-
leggir og saffianskór bregða á
leik undan glitofinni mittisskýl-
unni eöa hinum svonefnda kjól.
Tízkan og prjálið haldast í
hendur á öllum tímum. En eft-
ir síðustu þrengingartíma vfg-
aldar vorrar er sem margskon-
ar æði hafi gripið þjóðirnar.
Má þar neí’na spilaæði og
ðanzæði, sem svo er orðið
ö'agnað að auslurlandaþjóðirn-
ar eru að hervæðast gegn þess-
um ófögnuði og gera hann nú
landrækan sakir þess að í kjöl-
far siðlausra danzleika sigli
margir lestir, sem erfitt reynist
að útiýma, ef þeir ná rótfestu.
Hér á landi hefir lítið bólað
a þessu faraldri, en best mun
samt að gjalda varhuga við
Þvi i tíma. — Svo segir skáld-
^>nar Benediktsson:
Leiö er hál yflr urö og ál,
uppi er stál, viö fætur bál,
dult finst tál og dýrt finst prjál,
dygg skal sál, en fast skal mál.
Fjöldi manna lifir í þeirri
sælu villutrú, að öl sé í raun-
inni ekki venjulegt áfengi, eða
a. m. k. ekki nærri eins skað-
legt og annað áfengi. Auk þess
sé ölið mjög holt og nærandi,
og læknar ráðleggi það jafnvel
til heilsubótar. Þessum fróðu
mönnum virðist alveg hulin sú
vísindalega staðhæfing merkra
vísindamanna víðsvegar um
heim, að í venjulegu öli er að
eins mjög lítið næringarefni, og
því minna, sem ölið er áfengara,
því í hreinu áfengi er ekkert
næringarefni. Fað getur því ver-
ið fróðlegt að kynna sér skýrsl-
ur þær og samanburð, sem Emil
Kroepelin, prófessor í Muuchen
heíir gert á áhrifum venjulegs
öls með 4°/o áfengi og öli því,
sem leyft var á ófriðarárunum
með að eins V2°/o áfengi.
Prófessor Kroepelin segir á
þessa leið: — »Hinar miklu
breytingar í öllum lifnaðarhátt-
um á ófriðarárunum urðu þess
valdandi, að sérfræðingar í geð-
veiki (psykiatrikere) fóru að
leita Iausnar á spurningu þess-
ari: Hvaða áhrif hafa þessar
miklu breytingar haft á sálar-
heilsuna? Hin mikla takmörk-
un áfengisnotkunarinnar hefir
reynst þjóðinni sérstaklega holl,
og hefir bætt úr ýmsu því tjóni
og böli, er ófriðurinn olli«.
Hér birtist stuttur útdráttur úr
skýrslum Kroepelins prófessors.
Bayern er mesta öllandið í
Norðurálfu. Fyrir stríðið drakk
hvert mannsbarn í Bayern 232
litra af öli árlega, að meðaltali.
(Á öllu Pýzkalandi var meðal-
talan 102,1 lítri á mann). Árið
1918 hafði öldrykkjan í Bayern
lækkað niður í 138,8 1. á man. Og
þar eð ölið var nú miklu óáfeng-
ara en áður, var neyzlan að eins
l/« á móts við það, sem áður
var drukkið. Á ófriðarárunum
varð jafnvel öllandið Bayern að
setja bann við notkun sterkara
öls en með V2°/o áfengi. í Bay-
ern drekka menn lítið af víni
og brennivíni, en samt minkaði
brennivínsneyzlan þar um helm-
ing á ófriðarárunum. —
Áhrif áfengistakmarkana þess-
ara á heilbrigði þjóðarinnar
komu greinilega í ljós. og má
fullyrða, að þau hafi verið góð.
Tala þeirra, sem lagðir voru
inn á sjúkrahús sökum óhóf-
legrar áfengisnautnar og deliri-
um tremens lækkaði frá 2598
árin 1910—1913 niður í 476
árin 1915—1918. Þrátt fyrir nær-
ingarskortinn dóu færri ungbörn
af hverjum 100 heldur en áður.
Árið 1912 dóu af óhóflegri á-
fengisnautm 1,46 af hverju þús-
undi. Árin 1915—1918 vóru þess-
ar hlutfallstölur 0,74, 0,55, 0,38,
og 0,28. Tala sjálfsmorða, er
áttu rót sína að rekja til áfeng-
isnotkunar, lækkaði frá 140, ár-
inl911—’13, niður i42, árin 1915
—’18. Árinl910—’13 var óhófleg
áfengisnotkun orsök geðveiki
hjá 5515 manns, er lagðir vóru
inn á geðveikrahæli. Árin 1915
—1918 lækkaði lala þessi niður
í 1322. — Hér munu sumir gera
þá athugasemd, að fjöldi karl-
manna hafi þá verið í stríðinu,
og muni það valda lækkun þess-
ari. En lækkun þessi var nærri
eins mikil meðal kvenna, 68,5°/«
móti 77,6°/o meðal karlmanna.
Tala glæpaverka sökum áfeng-
isnautnar hafði verið 5262 á 4 ár-