Dagblað - 24.09.1925, Blaðsíða 1

Fimtudag
24. september
1925.
I. árgangur.
195.
tölublað.
DPPSKERUHORFUR eru nú
með bezta móti um alla
garðávexti, og er það að
mestu að þakka hagstæðu tíð-
arfari, víðast hvar, fyrir allan
garðávöxt. Raunar hafa rign-
ingarnar um miðbik sumarsins
hér sunnan- og vestanlands
verið helzt til miklar, en meira
hafa þær orðið til skaða við
nýtingu heyjanna, en að þær
hafl dregið úr vexti garðjurt-
anna að nokkrum mun. Nú er
alment farið að taka upp úr
görðum, og er viðast ágætlega
sprottið, bæði jaröepli og rófur.
Mikið og gott búsílag er að fá
góða uppskeru úr stórum görð-
Um, og er það sjaldnast metið
eins og vert er. Virðist það enn-
þá vera langt undan landi, að
vér getum verið sjálfum okkur
nógir um garðræktina, og er
það því skaðlegra og verrá af-
spurnar, sem hér eru næg skil-
yrði fyrir því að við gætum
r®ktað flestalla garðávexti sem
við þurfum, og þyrftum ekki
að kaupa þá frá útlöndum fyrir
tugi þúsunda króna árlega. Pað
er ábyggileg staðreynd, enda al-
ment viðurkent í orði, að við
gœtum ræktað öll jarðepli og
rófur sem við þurfum, og auk
þess verið aflögufærir og selt
eitthvað út úr landinu. Einnig
öiætti hér víða rækta ýmsar
káltegundir með góðum árangri,
þótt ræktun þeirra sé lítt eða
ekki þekt, og sjálfsagt þyki að
spyrja aðeins um þær í matvöru-
verslunum, sem að mestu leyti
annast innflutning þeirra.
I’egar farið er að taka upp
ór görðunum, sést bezt hvers
virði góð ræklun er, því vana-
*ega fer uppskeran eftir því hve
ve* hefir verið borið í garðana
°S bvernig umhirða þeirra hefir
verið yflrieitt. Er aldrei um of
brýnt fyrir
mönnum að leggja
fulla rækt við gróðurreitina, því
svo aðeins má vænta arðs af
erfiði sínu, ag allrar fyrirhyggju
se gætt í framkvæmd verksins.
Víða er nýting garðávaxtanna
ekki svo góð sem skyldi, og á
það þó einkum við um gulrófna-
kálið, sem því miður er víðast
fleygt. Áður var það siður til
sveita, að hirða vandlega alt
kál sem til félst, súrsa það og
geyma til vetrarins. Var það
siðan notað saman við spóna-
mat og þótti mörgum gott, en
mun þó hafa gert mönnum
meira gagn en þeim var ljóst,
eins og einhæfni í matarræði var
þá mikil. Með breyttum lifnað-
arháttum og »nýmenningu« nú-
tímans hefir þessi þjóðlega nýtni
að mestu lagst niður, eins og svo
mörg önnur hagkvæm hirðusemi.
Mun nú óvíða notað kál til mat-
ar, hvorki nýtt né gamalt.
Læknar og aðrir heilsufræð-
ingar telja flestar káltegundir
mjög hollar til manneldis, og er
þar gulrófnakálið sízt undan-
skilið. Pað er óeðlileg matvendni,
ef mönnum þykir ekki gott nýtt
kál, t. d. í kjötsúpu, og þá er
gamla kálið, annaðhvort sæt-
verkað eða súrt, sannnefndur
herramannsmatur.
Kálið má fara að nota á miðju
sumri því ekki dregur það úr
undirvextinum þótt stýft sé of-
an af því ef ekki er skorið of
nærri rófunum. Geta menn þá
haft nýtt kálmeti um langan
tíma og mundi það verða mörg-
um hollara en ýmislegt annað
og dýrara, sem menn leggja sér
til munns.
Garðeigendur ættu nú að taka
sér fram um að nota allan garð-
ávöxt sem bezt og þá fyrst og
fremst ættu þeir að hirða alt
kál sem til fellur og nota það til
matar. En geri þeir það ekki
sjálfir, ætti þeir að lofa öðrum
að hirða það, í stað þess að
láta það grotna niður í görðun-
um aðeins til óþrifnaðar en eng-
um til gagns.
-m. -n.
Bann og bindindi.
m.
Ávarp til bannmanna.
»Að hika er sama og tapa».
Ég hefi ávalt átt erfitt með að
fallast á hin »óhrekjandi rök«
andbanninga, en þó er það eitt,
er ég býst við, að sumir andbann-
ingarhafí því miður réttfyrir sér
í. Pað er, að Templarar hafi á
undanförnum árum drukkið of
mikið kafli og danzað of mikið.
Liggur þar ef til vill skýringin
á því, hversvegna þeir hafa sleg-
ið svo slöku við starf sitt og
liðið tjón á sálu sinni, eins og
raun er orðin á síðustu árin. —
Danz getur að vísu verið góð
skemtun, en hann er ætíð léleg
félagsstarfsemi. Og það er göm-
ul reynsla og ábyggileg, að þar
sem danz er* tekinn að skipa
öndvegi í hugsjónafélögum, þá
er sá félasskapur dauðadæmdur.
Það vœri eigi rétt að ætla sér
að dylja það, að allmargir bann-
menn eru teknir að digna í
sókninni, og sumir þeirra farnir
að hika. Hversvegna? M. a. sök-
um þess, að þeir eru hættir að
hugsa málið sjálfstætt frá eigin
sjónarmiði. Peir hlusta um of á
hróp andstæðinga sinna, og hætta
að lokum að gera greinarmun
á þeirra skoðunum og sínum.
Og auk þess eru syndir þeirra
sjálfra sem bannmanna teknar að
sækja að þeim og glepja þeim sýn.
Það mun engum sæmilega skyn-
bærum manni dyljast, hve stór-
kostlega Templarar og margir
aðrir bannmenn hafa spilt starfi
sínu á seinni árum með óhreinni
pólitík. Væri æskilegt að þurfa
sem minst að drepa á það mál,
en þó hvorki drengilegt né rétt
að ganga fram hjá því með lok-
uð augu. Okkur er óefað öll-
um fyrir beztu að horfast djarf-
lega í augu við blákaldan sann-
leikann, kannast drengilega við
glappaskot vor og bæta ráð vort.