Dagblað - 05.10.1925, Blaðsíða 1
Mánudag é$Tf\ JÍ* I. árgangur.
5. úktóber T/J fo Krtft 20i'
1925. Mr *f«f 4/f'vfV' tölublað.
AUKNINGsjávarútvegsinshefir
verið allstórstig núna á sið-
ustu árum, eins og öllum
er kunnugt og raun ber vitni
um. Fyrir 20 árum síðan var
botnvörpungaútgerð vor aðeins
í byrjun, og reynsla fyrstu til-
raunanna gaf engar vonir um
glæsilegan árangur. Hin stór-
felda aukning fiskiílotans ber
gleðilegan vott um framtak ein-
staklingsins og athafnadugnað
vorn, og hefir orðið til að auka
mjög trúna á eigin manngildi.
Mörgum er samt áhyggjuefni
að þessi mikla aukning fiski-
flotans hafi verið of hraðfara,
og kvíða því að það kunni að
hafa þær afleiðingar, sem erfitt
verður að ráða fram úr, ef illa
fer. — Eru það einkum gætnari
mennirnir, sem vilja hafa traust-
an grundvöll undir framtiðar-
byggingunum, sem telja að nokk-
ur einkenni ofvaxtar séu í hinni
síauknu botnvörpuskipaútgerð,
og að nauðsynlegrar forsjálni
sé þar síður gætt en skyldi.
Það er óneitanlega hættuleg
braut að leggja allan ágóða hagn-
aðaráranna í aukna útgerð í
stað þess að tryggja sig betur
gegn ófyrirsjáanlegum áföllum,
sem altaf geta skollið á fyrir-
varalaust og þegar verst gegnir.
Hér er hætt á tæpasta vaðið og má
búast við að mörgum veitist erfitt
að standast afturkastið ef veiði
skyldi bregðast, markaðsverð
lækka að mun, eða aðrir ófyrirsjá-
anlegir erfiðleikar bera að dyrum.
Að öllu leyti hefði verið æski-
legri að aukning botnvörpunga-
útvegsins hefði veriö meira í
hóf stilt og meira gætt þess, að
gera þennan annan aðalatvinnu-
veg landsmanna sem tryggast-
rn og öruggastan móti þeim erf-
iðleikuin, sem altaf geta komið.
Vegna hinnar sívaxandi aukn-
ingar fiskiflotans hefir ofvöxtur
komið í aðal útgerðastöðvarnar,
sem eru Reykjavík og Hafnar-
fjörður og er ekki enn séð fyrir
endann á aflfciðingum þess.
Allir flykkjast þangað, sem
arösvonin er mest og þótt marg-
ir hafi sótt hingað »gull og gæfu«,
þá hefir þd- hlulskifti manna
verið ærið misjafnt og jafnvel
hjá sömum ver af stað farið
en heima setið. —
Ofvöxtur bæjanna hefir einn-
ig fleiri hliðar, er að þeim snúa.
Fólkstæming sveitanna fylgir þar
vanalega eftir og eins og nú
standa sakir er fólksfæðin einna
verst þeirrá efiðleika, sem land-
bændurnir eiga við að búa.
Hnignun landbúnaðarins hefir
einnig áhrif á afkomu bæjanna,
sem e. t. v.,'reynist erfitt að ráða
fram úr, svo allir megi vel við
una. — í raun og veru er sízt
ástæða til að amast við fram-
taki einstaklingsins og stórtæk-
um framförum, því það eru ein-
mitt þær, sem bera uppi þjóð-
félagið. En samt verður því að
vera í hóf stilt, svo ekki sé reist-
ur sá hurðarás um öxl, sem of-
raun reynist að rísa undir. I
þessa átt virðist vera stefnt með
aukningu fiskiflotans og verða
allir að vona, að þar rætist betur
úr en á horfist. —
Um Yesturheimsferð
sína flutti Einar H. Kvaran fróð-
legt erindi i fyrrakvöld. Sagðist
honum vel að vanda, og var
þar margan fróðleik að fá um
landa vora vestanhafs, sem okk-
ur h’efir verið áður að mestu
ókunnugt um.
Mikinn velvildarhug bera flest-
ir Vestur-íslendingar til ættlands
síns, og miklu kunnugri eru
þeir öllum málum vorum hér
heima, en við þeirra. Láta þeir
sig jafnan miklu skifta öll mál,
sem okkur varðar, og eru ótrauðir
útverðir íslenzkrar menningar
og réttdæmis annara um álit á
landi og þjóð. Ræðumaður sagði
frá einstökum dæmum, sem á-
réttuðu það, sem Dagbl. hefir
áður haldið fram um samband-
ið milli Austur- og Vestur-ís-
lendinga, og taldi hann afskifta-
leysi okkar um viðhald sam-
bandsins milli þjóðarhlutanna
mjög vítavert. Áleit hann að
við gætum þar mikið að gert,
og öll nauðsyn á, að þar væri
betur að verið hér eftir en hing-
að til. Vestur-íslendingar væru
mjög nákvæmir um hvers hug-
ar þeir yrðu varir héðan að
heiinan, og fyndistþeim að stund-
um gæti jafnvel nokkurs mis-
skilnings í þeirra garð, en ann-
ars væri afskiftaleysið verst við-
horfs. — Um viðhald islenzk-
unnar i Vesturheimi taldi ræðu-
maður miklu betri horfur, en
hér væri alment álitið, og sagði
glæsileg dæmi því til sönnunar.
Almenna heimþrá bera Vestur-
íslendingar í brjósti, og hafa
þeir hug á að fjölmenna hingað
1930. Mætti þá jafnvel búast við
þeim í þúsundutali, ef við greidd-
um eitthvað götu þeirra. Ættum
við að vera þar vel á verði, og
væri ekki vansalaust, ef við lét-
um okkar eftir liggja og gerðum
ekki nokkuð til, að þeir kæmust
hingað sem flestir og með hæg-
ustu móti, og að þeim yrði dvöl-
in hér sem ánægjulegust.
Afkomu landa vorra sagði
ræðumaður yfirleitt vera góða
og lét mjög af þeim viðtökum,
sem þau hjónin urðu hvarvetna
fyrir þar vestra.
Hjúskapnr. Á laugardaginn voru
gefin saman í hjónaband Jóhanna
Eiriksdóttir og Jörgen Þórðarson
kaupm., ungfrú Sólveig Daníels-
dóttir og Jón B. Jónsson skrifari
hjá bæjargjaldkera, ungfrú Guð-
munda Stefánsdóttir og Valgarður
Stefánsson bókari hjá Eimskipa-
félaginu. í gær voru gefin saman í
Wien ungfrú Kristjana Blöndahl
(Magnúsdóttir framkvæmdarstj.) og
Kjartan Ólafsson augnlæknir.