Dagblað - 28.10.1925, Side 1
HELGIDAGAVINNA er nú orð
in eins algeng og hún var
sjaldgæf áður, fyrir manns-
aldri síðan eða svo. Þykir nú
ekki lengur tíðindum sæta þótt
venjuleg erfiðisvinna sé unnin
alla kelgidaga, og allur fjöldinn
▼irðist ekkert hafa við það að
athuga. Eru jafuvel sumir sem
sækjast fremur eftir að vinna
helga daga en rúmhelga, vegna
þess að kaupgjaldið er þá hærra.
Nú þekkjast ekki lengur kær-
ur fyrir helgidagabrot, og eftir
því, sem þau eru nú orðin al-
menn virðist það ekki álitið neitt
brot hvorki á Guðs né manna
lögum, að vinna helga daga eins
og aðra og taka sér ekki einu
sinni hvíld um hinn svonefnda
messutíma. Svo hefir trúin og
tiðarandinn breyst á síðustu
áratugum. —
Pað er alment viðurkent og
sannað af reynslunni, að öllum
mönnum, sem vinnu stunda sé
nauðsynlegt að taka sér a. m. k.
einn hvildardag í viku hverri,
frá venjulegum störfum, alveg
eins og svet'ninn er nauðsynleg-
ur að afloknu hverju dagsverki.
Vegna þessarar hvíldarþarfar
mannanna munu ákvæðin um
sérstaka hvíldardaga fyrst vera
til orðin, og siðan hafa þessi
ákvæði verið tekin inn í trúar-
bragðakerfin. Það er hér auka-
atriði hver dagur vikunnar sé
ákveðinn hvíldardagur, en vegna
venju og löghelgaðrar hefðar er
sjálfsagt að hafa það sunnudag-
inn eins og verið hefir, og er
ekkert, sem mælir með að ann-
ar dagur sé valinn til almennr-
ar hvíldar, en mjög margt, sem
vaeri þar á móti.
En það þarf ekki að gera ráð
fy1'*1' að breytt verði um hvíld-
ardaga, en það er full nauðsyn
á að breytt verði til um notk-
un þeirra. —
Helgidagavinnan, sérstaklega
hér í bænum, er orðin alt of
mikil og heldur þó áfram í sumu
átt og vex með ári hverju. Þetta
setur þann svip á bæjarlífið,
sem ekki er vansalaust við að
búa. Með öðrum þjóðum er
miklu meiri helgi yfir hvíldar-
deginum, og t. d. í Englandi
þekkist varla að menn taki hand-
tak á helgum degi, nema þeir,
sem gegna verða einhverjum
nauðsynjastörfum, svo sem við
ýmsa opinbera afgreiðslu, sem
ekki er hægt að komast hjá að
starfrækja jafnt helga daga sem
aðra. — Hér er nokkuð öðru
máli að gegna, því mest öll
heigidagavinnan er unnin að
nauðsynjalausu og mundu eng-
in vandræði hljótast afþóttfyrir
hana væri tekið. í*að er hverj-
um nóg að vinna 6 daga vik-
unnar og öllum gott að hvílast
þann 7. — og ætti sizt af öllu
að borga hærra verð fyrir helgi-
dagavinnu en aðra, svo freist-
ingin yrði minni til ofþrælkunar
alla vikuna. Ef ekki væri borg-
að hærra kaup á helgum dög-
um en öðrum myndi flestir
draga sig í hlé og helgi hvild-
ardagsins koma af sjálfu sér.
Öðru máli er að gegna um næt-
urvinnu, sem oft getur verið
nauðsynleg, og því réttmætt að
borga hærra kaup fyrir hana.
Á sameiginlegum fundi kirkju-
safnaðanna í kvöld verður rætt
um helgidagavinnuna og verður
fróðlegt að vita um, að hvaða
niðurstöðu menn komast þar.
Er gott að þetta mál er komið
á þann rekspöl, en ekki ætti að
þurfa trúaráhrif til að jafnsjálf-
sagðri réttlætiskröfu væri full-
nægt og þeirri, sem hér er hald-
ið frarn, að helgidagavinna eigi
ekki lengur að líðast. Því hún
er bæði óviðeigandi og óþörf.
Landhelgisbrot. Prjá þýzka botn-
vörpunga kom Islands Falk með í
gærkvöld, og hafði tekið þá alla að
ólöglegum veiðum fyrir sunnan
land. Mál þeirra verða tekin til
meðferðar í dag.
GræníandsmáHð.
ii.
ókemjnmlklar flskitorfnr við
Testur-Grænland.
Bendifc Mannes segir frá.
\
Blaðamaðurinn í »Gula Ti-
dend« hefir orðið:
Herðabreiður heljarraumur
labbar hægt og stillilega eftir
götunni. Það er BendiJc Mannes,
skipstjóri, nýkominn frá Græn-
landi. »Þér lílið of vel út til
þess, að yður geti hafa liðið illa
á Grænlandsferðinni«, segi ég við
hann. »Ég hefi enga ástæðu til
að kvarta« svarar hann, »og ég
vildi ekki hafa farið á mis við
þessa ferð. Að vísu öfluðum við
lítið, af mörgum ástæðum. Græn-
landsveiðarnar eru nýmæli, enn
sem komið er, og eins og ætíð,
þegar um eitthvað nýtt er að
ræða, þarf nokkurn tíma til þess
að átta sig og finna réttar að-
ferðir, og þær munum við óef-
að finna«, bætir hann við. »Og
• þá geta Norðmenn haft góðan
hagnað á fiskiveiðunum í Græn-
landshafi!«
»Þar er þá nægur fiskur?«
»Já, þar er fiskur! Ég er ann-
ars skipstjóri, svo nú haldið þér
eflaust, að það séu skipstjöra-
ýkjur úr mér, er ég segi yður,
að ég liefi aldrei á æfi minni séð
aðrar eins þorskvöður. Þorslcurinn
óð álveg uppi í þykkum torfum/“
»En hvernig stóð þá á, að þið
veidduð svo lítið?«
»Veðrið Var óhagstætf í sum-
ar, en þó var það ekki það, sem
bagaði oss mest. Við höfðum
ekki hæfilega beitu. Er leið á
sumarið, komu stórar torfur af
loðnu og síldar-átu, inn undir
land. Og þangað hélt þorskur-
inn, en við höfum ekki leyfi til
að fara á eftir honum. Einn
daginn lentum við heldur inn-
arlega og náðum í dálitið af
loðnu til beitu, og þá veiddum
við 7000 þorska á handfæri á