Dagblað - 29.10.1925, Síða 1

Fimtudag
29. októker
1925.
I. árgangur.
225.
tölublað.
Wagðlað
{
SAMNINGARNIR um kaupgjald-
ið á botnvörpungunum hafa
verið aðal umtalsefni manna
á milli undanfarna daga og er
það ekki að ástæðulausu því
flskiveiðarnar eru nú orðnar að-
alþátturinn í afkomu bæjarbúa.
Eins og kunnugt er, voru sið-
ustu samningar milli útgerðar-
manna og sjóinanna útrunnir 1.
okt., en síðan hefir flestum botn-
vörpungunum verið haldið úti
og sami kauptaxti gilt og verið
hafðir — Nokkru áður en samn-
ingstíminn var útrunninn var
leitað samninga á nýjan leik, en
samkomulag náðist ekki og hef-
ir staðið í því stímabraki síðan.
Vildu sjómenn halda sama kaupi
áfram og auk þess fá nokkur fríð-
indi, umfram þau, sem verið
höfðu, en útgerðarmenn fóru
fram á 25ö/o kauplækkun, eða
til vara 20°/o og lækkandi þriðja
hvern mánuð samkvæmt vísi-
tölu hagstofunnar.
Fyrir skömmu var útséð um
að samkomulag myndi ekki nást
og bar þá sáttasemjari, Georg
Ólafsson bankastjóri, fram miðl-
unartillögu, sem vænta mælli
að yrði til samkomulags. Er þar
gert ráð fyrir að kaupið haldist
óbreytt til 1. febrúar, en þá lækki
það nokkuð, hásetakaup úr 260
niður í 226 kr. á mánuði og
annað kaupgjald í hlutfalliWið
það, og haldist siðan óbreytt
til 1. okt. næsta haust.
Báðir málsaðilar hafa haft
þessa miðlunartillögu til athug-
unar og hafa útgerðarmenn sam-
þykt hana eins og sagt hefir
verið frá, en í gær voru komin
atkvæði frá flestum sjómönnum
•og hafði yfirgnæfandi meiri hluti
þeirra hafnað tillögunni.
Er .þá útséð um að samkomu-
lag næst ekki að þessu sinni og
er því aðeins tvent fyrir dyrum,
að útgerðarmenn gangi að kröf-
útn sjóraanna og greiði sama
kaup og verið hefir, eða að skip-
1Q verði látin hætta veiðum þang-
til nýjir samningar takast.
Flestir munu óska, að ekki
komi til þeirra neyðarúrræða,
að fiskiflotanum verði lagt upp,
því það myndi hafa svo alvar-
legar afleiðingar fyrir afkomu
alls jþorra manna, að til mikilla
vandræða gæti leitt. Eru það fleiri
en útgerðarmenn og hásetar, sem
hér eiga hlut að máli, því'fiski-
veiðarnar eru svo nátengdar af-
komu alls almennings að hún
er að mestu undir þeim komin.
Verði fiskiflotinn að hætta
veiðum yfir langan tíma myndi
viðskiftalíf þjóðarinnar bíða við
það svo mikinn hnekki að erfitt
reyndist að koma því aftur í
sama horf og verið hefir. Afleið-
ingarnar myndu verða víðtækar
og illar viðfangs og hvílir því
mikil ábyrgð á þeim mönnum,
sem mestu ráða um, að viðun-
andi samkomulag náist ekki.
Verður því fastlega að vænta
þess, að enn verði gerðar til-
raunir til samkomulags og að
þær megi betur takast en þær
sem gerðar hafa verið. Báðum
aðilum verður að v?ra ljós sú
ábyrgð, sem á þeim hvílir gagn-
vart alþjóð. Og sízt af öllu má
gera þetta að nokkru æsingamáli.
Grænlandsmálið.
II. Frh.
Jb'iskiauðugt og íagurt fram-
tíðarland.
Bendik Mannes segir frá.
»Þér fenguð þá ekki að koma
í land á Grænlandi?«
»Jú, það bar þannig til,
að ég kom tvisvar í land í
Godthaab. Eins og yður er
kunnugt, var ég með Oslo-
sendiferðinni. »Oslo« hafði fjóra
gufubáta í eftirdragi vestur.
Rétt áður en við komum til
Godthaab fengum við ofsaveður,
og einn bátanna slitnaði frá
okkur. Á bátnum voru nokkrir
menn, og við urðum hræddir
um þá. Sendum við því loft-
skeyti lil »Fálkans« og báðum
hann að svipast eftir bátnum.
Reir gerðu það og sendu einnig
boð til Skrælingja meðfram
ströndinni og báðu þá að skygn-
ast eftir bátnum. Við béldum
siðan inn til Godthaab, og var
þá báturinn þangað kominn af
eigin ramieik.
Einn skipverja hafði hand-
leggsbrotnað, og fengum við
leyfi til að ílytja hann á sjúkra-
húsið í Godthaab. Ording lækn-
ir, sem meö okkur var, og
ég fengum þá að ílytja mann-
inn í land.
Godthaab er snoturt og vist-
legt þorp, Þar er falleg kirkja,'
skólahús og nokkur timburhús,
sem Danir hafa bygt. — — —
Þar búa aðeins Danir og vel
efnaðir Eskimóar. Hinir búa
í moldarholum og steinbyrgj-
um utan við bæjar-takmörkin.
Þar er og ýmislegt, sem heyrir
til í borgum, aðeins í smærri
stil, t. d. einn banki og aðeins
ein búð, sem nýlendustjórinn
á sjálfur.
Við gátum þvi miður ekki
fengið neitt keypt þar, þar eð
lögin leggja bann við þess hátt-
ar, en svo bauð landfógetinn
okkur til kaffidrykkju. Hann á
heima í stóru grásteinshúsi í
miðri »borginni.« Hús þetta
hafði Hans Egede bygt árið
1724. Veggirnir eru metra-þykk-
ir, og í því eru fjögur herbergi
niðri. Húsfrúin tók vel á móti
okkur, en afsakaði sig með, að
hún hefði ekki nýtt brauð, og
bað okkur að misvirða eigi, þótt
hún bæri aðeins kex með
kaffinu. Við hældum kaffi henn-
ar og létum í ljós, að hún
myndi hafa lært listir sínar í
Danmörku. Það hafði hún þó
eigi gert. Hún var fædd og upp
alin á Grænlandi, ep foreldrar
hennar vóru danskir. Frh.
Eelgi Valtýsson.