Dagblað - 09.11.1925, Síða 1
Mánudag
9. nóvember
Í925.
I. árgangur.
234.
tölublað.
MIKIÐ hefir Yerið talað nm
lúsina hér i Barnaskólanum
og oft á hana minst. Er
það ekki að ástæðulausu þótt
meira hafi þar oft Terið orð á
gert en efni stóðu til. Mun þar
víðar vera pottur brotinn, en
um það vantar allar skýrslur,
og því ekki hægt að segja hvort
ástandið sé verra hér en annar-
staðar, en ólfklegt er, að svo sé.
a. m. k. hlutfallsl. við fólksfjölda.
Læknisskoðunin á barnaskóla-
börnunum og heilbrigðiseftirlitið
með þeim, er af mörgum talið
kák og jafnvel einkis virði.
Telja má víst að henni sé í ýmsu
ábótavant og er öll þörf á að
hún gæti orðið svo góð að full-
nægjandi sé. En þess er ekki
að vænta meðan öll aðstaða til
iæknisskoðunar og eftirlits er
jafn erfið og nú á sér stað, og
hluttaka almennings til nauð-
synlegustu þrifnaðarráðstafana
er jafn lítil og raun er á.
Má ekki búast við, að skóla-
læknir með slæma aðstöðu og
takmarkað valdsvið, geti í fljótu
hragði bætt úr öllum ágöllum
á nauðsynlegum þrifnaði mörg
hundruð skólabarna. Töluvert
hefir honum samt orðið ágengt
og er ekki að efa, að hann hefir
leyst verk sitt eins vel af hendi
og hægt var, enda ber skóla-
skýrslan það með sér, að hann
hefir lagt mikla alúð við starf
sitt. — Hreinlæti margra heim-
ila er auðvitað í ýmsu ábóta-
vant, og bera börnin þess glögg
merki. Einhver andstyggilegasti
óþrifnaðurinn er lúsin og verst
við hana að fást. Hlutfallstölur
lúsugra skólabarna eru ennþá
alt of háar, og verður með ein-
bverjum ráðum að hefja þá her-
ferð á hendur lúsinni, sem um
mQuar. Eru það fyrst og fremst
heimilin, sem verða þar að hefj-
ast handa, en komi viðleitni
þeirra ekki að fullum notum
verður að beita öðrum ráðum
°g róttækari til útrýmingar þess-
Um landlæga óþrifnaði.
Pegar óbundin viðleitni dugir
ekki til framkvæmdar verður
valdboð að koma í stað sjálf-
ræðisins. Eftir fenginni reynslu
má búast við slík lagaákvæði
þurfi til þessara nauðsynlegu
þrifnaðarumbóta, og mættum við
þar taka dæmi Englendinga
okkur til fyrirmyndar.
Utan úr heimi.
Khöfn, FB., 8. nóv. ’25.
Frá Ítalín.
Símað er frá Rómaborg, að
klukkum hafi verið hringt um
gervalt rikið i tilefni af því, að
upp komst um samsærið gegn
Mussolini. Zanibeni ætlaði að
skjóta Mussolini aftan frá á
fundi nokkurum í Rómaborg.
Fascistablöð eru ákaflega æst og
fullyrða að ef Mussolini hefði
verið myrtur hefði öll Ítalía
verið roðin blóði andstæðing-
anna.
Tollstrfð milli Spánverja og
Pjóðverja.
Simað er frá Madrid að versl-
unarsamningar milli Pjóðverja
og Spánverja hafi farið i handa-
skolum. Stjórnin hefir lýst versl-
unarstríði á hendur Pjóðverjum.
Tollur á innfluttum þýskum
vörum hefir verið hækkaður
um 80*/•
Sakauppgjöf.
Símað er frá Osló, að ákveð-
ið hafi verið í ríkisráðinu í gær,
að stórþingsmenn ráðstjórnar-
sinna, Tranmæl, Olsen og Hag-
en og enn fremur ritstjórinn
Claussen verði náðaðir
Herra Borch hefir veriö settur
sendiherra Dana hér í staö Fonte-
nay, sem fengið hefir nokknrra mán-
aða orlof. Kom hann hingað með
íslandi i gær, ásamt fjölskyldu
sinni.
Leikir ogleikhús.
Frh.
Svo mikil áhrif hafði Holberg
á samtíð sína í Kaupmannahöfn,
stjórnendur og konung, að 1743
var bygt fyrsta konunglega leik-
húsið í Höfn. Það var mjög
fögur bygging, sem Eigtved reisti
þar. En leiksviö var of lítið.
Siðan hefir konunglega leikhúsið
verið bygt aftur og aftur. 1870
var leiksvið mjög stórt og rúm-
gott, en áhorfendaplássið var
fremur lítið. Danir sögðu þá
fyndni um það, að það væri
afturpartur, sem vantaði fram-
partinn. Hver stofnun er í sjálfu
sér fyrst og fremst mennirnir,
sem hana reka, og kgl. leikhús-
ið vantaði hvorki leikara, né
leikskáld, þegar fram í sötti. Litlu
eftir 1800 byrjaði Öhlenschlæger,
að yrkja bæði sorgarleiki og
gleðileiki. Fyrir 1800 voru það
þeir Wessel og Ewald, sem rit-
uðu fyrir leikhúsið, jafnframt
öðrum skáldritum, sem þeir
sömdu. Henrik Hertz, sem samdi
fjölda leikrita, oftast kýmilegs
efnis, kom fram á síðari dögum
Öhlenschlægers. Þá kom fram
Johan Ludvig Heiberg, Carsten
Hauch, og um 1850 kom Ho-
strup okkar elskulegi, sem hefir
meðal annars samið »Æfintýri
á gönguför«. Hér á landi hefir
margt verið leikið eftir hann, og
þó leikfélög bæjarins hafi inn-
leitt að leika »Æfintýrið«, þá
eiga latinuskólapiltar heiðurinn
fyrir það, að hafa orðið fyrstir
til með að koma upp ýmsum
hinum leikritum hans. Á síðari
árum hafa jafnvel íslezkir leikr.-
höfundar, sem við höfum sýnthér
og leikið, haldið innreið sina á
kgl. leikhúsið, eins og þeir Jó-
hann Sigurjónsson og G. Kamban.
Frá 1771 til ’72 hafði leik-
húsið verið styrkt af konungi
sjálfum, og var þess vegna reglu-
legt konungsleikhús. En eftir að
Friðrik VII. varð konungur, varð